Akciğer kanseri birçok kişiyi ve ailesini etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Öyle ki, Dünya'da kansere bağlı yaşam kayıplarının birincil nedenidir. Çoğunlukla sigara içme alışkanlığına bağlı oluşur, fakat akciğer kanseri riskini arttıran çevresel ve kalıtımsal başka faktörler de mevcuttur
Akciğer kanseri olabileceğimden şüpheleniyorum, ne sormalıyım? Ne bilmeliyim?
Akciğer kanserinin belirtilerini bilmelisiniz!
- Bitmek bilmeyen ve zamanla daha kötüye giden öksürük
- Kalıcı göğüs ağrısı
- Kan tükürmek
- Nefes darlığı
- Hırıltılı nefes alıp vermek
- Sık sık zatürre veya bronşit hastalığına yakalanmak ve tedaviye yanıt alamamak
- Boyun ve yüzde şişlik
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Yorgunluk
Yukarıdaki bulgular akciğer kanserinden ya da daha hafif seyreden başka hastalıklardan kaynaklanabilir. Bu sebeple bu şikayetlerden bir ya da birkaçına sahipseniz vakit kaybetmeden bir doktora başvurarak uzman görüşü almanız yerinde bir karar olacaktır.
Akciğer kanserine yakalanma ihtimalini arttıran nedenler hakkında ne sormalıyım? Ne bilmeliyim?
Herkesin akciğer kanserine yakalanma ihtimali aynı mıdır?
Herkesin akciğer kanserine yakalanma ihtimali aynı değildir. Bir kansere yakalanma ihtimalinizi artıran nedenlere risk faktörleri denilir. Akciğer kanseri ve diğer birçok kanser türünde erken tanı için risk faktörlerini bilmelisiniz.
Akciğer kanseri için risk faktörleri şunlardır:
Tütün kullanımı: akciğer kanseri riskini arttırdığı bilinen en kanserojen (kansere yol açma kapasitesine sahip madde) maddelerden biridir. Tütün ürünleri kullananlarda akciğer kanseri gelişme riski, içmeyenlere nazaran 25-40 kat daha fazladır.
Sigara içmeyi bırakmak bir kişinin akciğer kanseri olma riskini büyük ölçüde düşürür.
Asbest; yalıtım malzemesi olarak bazı endüstrilerde kullanılan ve doğal olarak fiber halinde bulunan bir mineral grubudur. Çalışmalar asbeste maruz kalan işçilerde akciğer kanseri gelişme riskinin, maruz kalmayanlara göre 3–4 kat daha fazla olduğunu göstermiştir. Bu artış, gemi inşası, asbest madenleri, yalıtım işi ve fren tamiri gibi endüstrilerde çalışanlarda daha fazladır.
Radon gazı; kokusuz radyoaktif bir gazdır. Evlerimizin bulunduğu arazilerde ve özellikle uranyum içeriği zengin bölgelerde uranyumun radona dönmesi sonrası zeminden evimizin içindeki havaya karışan radon gazı solunum yoluyla akciğer kanseri oluşumuna katkıda bulunur. Ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye radon oranı değişkenlik gösterir.
Hava kirliliği; akciğer kanseri ile hava kirliliğine maruz kalmak arasında bir ilişki bulunmuştur. Ama bu ilişki açıkça tarif edilememiştir ve daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Akciğer kanserinde kalıtımın ve gen mutasyonlarının (hücrelerin DNA yapı dizilişlerinin değişikliğe uğraması) etkisi; Genomik değişikliklerin rolü artık bilinmektedir. Son yıllarda bu genomik değişikliklerden akciğer kanseri ile en ilişkili olanları EGFR, KRAS, MET, LKB1 BRAF, PIK3CA, ALK, RET ve ROS1 olarak sayılabilir. Akciğer kanserinde bu genlerde saptanan mutasyonlar aynı zamanda hedefe yönelik tedavi şeçimini de etkilemektedir.
Akciğer hastalıkları; verem gibi bazı akciğer hastalıkları, kişinin kanser olma riskini artırırlar. Akciğer kanserinin veremden etkilenen bölgelerde daha fazla gelişme eğilimi vardır.
Akciğer kanseri için yüksek risk taşıyorsam, erken teşhis için ne sormalıyım? Ne bilmeliyim?
Akciğer kanserine yönelik check-up yapılır mı?
Hekiminize, düşük doz akciğer tomografisi çektirmenin sizin gerekli olup olmadığını sormalısınız.
Akciğer kanseri %90 sigara veya diğer tütün ürünleri kullanımı nedeniyle geliştiği için özellikle genç yaşlarda sigara içmeye başlayanlar, uzun süre sigara kullananlar, günlük sigara tüketimi yüksek olan kişilerin erken tanı için düzenli doktor kontrolünde olmaları önerilmektedir. 30 yıl günde bir paket sigara içen ve 55 yaşını dolduran herkese düşük doz kontrastlı akciğer tomografisi ile erken tanı amacıyla kanser taraması önermekteyiz.
Akciğer kanserinde erken tanı mümkündür!
Akciğer kanseri için yüksek risk grubunda iseniz veya belirtileri taşıyorsanız hekime başvurmanızı öneririz. Geçirdiğiniz hastalıklar, tütün kullanma ( sigara, pipo, puro vs.) durumunuz, çevresel veya mesleki olarak maruz kaldığınız maddeler ve diğer aile fertlerinizde kanser olup olmadığı hekiminiz tarafından sorgulanacaktır. Düşük doz kontrastlı akciğer tomografisi sonucu eğer hekiminiz akciğer kanserinden şüphelenirse emin olmak için akciğer dokusunun incelemesini (biyopsi) isteyebilir
Alınan biyopsi sonucu akciğer kanseri olduğu belirlenirse ilk olarak ne sormalıyım? Ne bilmeliyim?
Akciğer kanserinin hangi çeşidi ile karşı karşıya olduğunuzu ve hastalığın hangi aşamada olduğunu sormalısınız.
Doğru tedavi için, akciğer kanserinin türü (küçük hücreli olmayan veya küçük hücreli) ve yayılma durumu (metastaz) bilinmelidir. Akciğer kanseri bölgesel olarak akciğerlerde ilerleyebilir veya lenf bezleri, kemik ve beyin dahil vücudun başka diğer bölgelerine metastaz yapmış olabilir. Bu sebeple, akciğer kanseri ve türünü belirlemek için akciğerden biyopsi ile alınan doku örneği çeşitli testlere tabi tutulur.
Akciğerde görülen ve kanser olduğuna inanılan dokudan biyopsi almak tümörün yayılmasına ve hastalığın kötüleşmesine neden olmaz.
Akciğer kanseri, öncelikli olarak akciğere giden havanın giriş ve çıkışını yöneten soluk borusunda başlar. Düzinelerce farklı çeşitte akciğer kanseri olmasına rağmen %90'ından fazlası 2 başlıkta incelenir:
- Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK),
- Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK).
Küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri tüm akciğer kanserlerinin %80-85 kadarını oluştururlar ve 4 alt türde incelenir.
- Adenokanser,
- Yassı hücreli kanser,
- Büyük hücreli kanser ve
- Karma tür
Küçük hücreli akciğer kanseri, tüm akciğer kanserlerinin %15-20 kadarını temsil eder.
Ayrıca yapılacak PET/BT ve beyin MR gibi görüntüleme yöntemleri ile hastalığın yaygınlığı yani ne aşamada olduğu belirlenir ve tedavi planı tüm bu bilgiler bir araya toplandıktan sonra yapılır.
Dilerseniz akciğer kanseri sayfamızdan, tanı ve tedavi hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Ayrıca sigara dışı akciğer kanseri nedenleri başlıklı yazımız da dikkatinizi çekebilir.
