23 yıl sürdürülen ve geçtiğimiz günlerde sonuçları açıklanan bir araştırmaya göre, erken evre prostat kanseri tedavisi olarak radikal prostatektomi uygulanan hastalarda, prostat kanserinden ölümlerin daha az görüldüğü belirtilmiştir.
Prostat kanseri, erkeklerde deri kanserinden sonra en sık görülen kanserdir. Kansere bağlı ölümlerde ise, ikinci sırada yer almaktadır. Dünyada yılda 200.000’den fazla erkeğin ölümüne neden olmaktadır. Bu nedenle bu hastalığın, özellikle erken evrede müdahale edilerek ilerlemesinin önlenmesi ve tedavisi büyük önem taşır.
Erken evre prostat kanserinin tedavisinde; radikal prostatektomi, yakın izlem gibi yöntemlerden hangisinin tercih edileceği hem hastalar hem de doktorlar için zor bir ikilemdir. Radikal prostatektomi, cerrahi müdahaleyle prostat bezinin ve onunla birlikte sperma kesesinin alınması işlemidir. Yakın izleme ise; belirtiler ortaya çıkana dek müdahale etmemeyi, sadece yakından takip etmeyi ve düzenli kontrolleri içerir. Bu yöntemlerden hangisinin tercih edileceği kişisel bir karardır. Esasında radikal prostatektomi oldukça etkili bir tedavi yöntemi olmasına karşın, olası yan etkileri nedeniyle bazı hastalar ve doktorlar tarafından tercih edilmemektedir. Bu noktada, bu iki yöntemin etkileri ve bu etkiler arasındaki farklar hakkında mümkün olduğu kadar bilgi edinmemiz önemlidir.
İşte bu doğrultuda, 23 yıl sürdürülen ve geçtiğimiz günlerde sonuçları açıklanan bir araştırmaya göre, yakın izleme uygulanan hastalara kıyasla erken evre prostat kanseri tedavisi olarak radikal prostatektomi uygulanan hastalarda ilerleyen yıllarda, prostat kanserinden ölümlerin daha az görüldüğü belirtilmiştir. Ayrıca, radikal prostatektomi uygulanan hastalarda, kanserin uzak dokulara yayılımının daha az gerçekleştiği ve androjen baskılama (hormon baskılama) tedavisine daha az ihtiyaç duyulduğu saptanmıştır. Buna karşın idrar sızıntısı ve cinsel fonksiyonlarda azalma radikal prostatektomi uygulananlarda daha fazla görülmüştür.
Yapılan bu çalışmada, 14 ayrı merkezden alınan 695 erken evre prostat kanserli erkek hastalar 2 gruba ayrılarak 347’sine radikal prostatektomi, 348’sine yakın izleme yöntemleri uygulanmıştır. Araştırma başlangıcında yaş ortalaması 65, ortalama PSA düzeyleri 13 ng/ml olan bu 2 grubun özelliklerinin benzer nitelikte olduğu gözlenmiştir (PSA testi, prostat kanserinin ne derece ilerlemiş olduğunun gösterir). Ayrıca, tedavi etkilerindeki olası bireysel farklılıkları (kişiden kişiye değişen etkiler) değerlendirmek için, analizler hastaların yaş ve tümör risklerine göre gruplandırılmıştır. Katılımcılar ilk 2 yıl 6 ayda bir, sonraları yılda bir olmak üzere 23 yıl takip altında tutulmuştur. 2012 yılının sonuna gelindiğinde radikal prostatektomi grubunda 63, yakın izlem grubunda 99 hasta prostat kanserinden yaşamını yitirmiştir. Uzak dokulara yayılma; radikal prostatektomi grubunda 89, yakın izleme grubunda 138 hastada saptanmıştır. Ayrıca yakın izleme grubunda; radyasyon tedavisi, hormon baskılama gibi palyatif (geçici rahatlama sağlayan, hastalığı tedavi etmeden belirtilerini hafifleten) tedavilere daha fazla ihtiyaç duyulmuştur. Bunların yanı sıra, idrar sızıntısı ve cinsel fonksiyonlarda azalma radikal prostatektomi uygulananlarda daha fazla görülmüştür. Ancak, yaşları itibariyle zaten cinsel yönden fazla aktif olmayan katılımcıların cinsel fonksiyonlardaki azalma, yaşamlarını derinden etkilememiştir. Yaş ve tümör riskine göre yapılan analizlerde de; etkilerin daha çok 65 yaşından genç ve orta riskli tümörlü erkeklerde görüldüğü bildirilmiştir. Ancak radikal prostatektomi uygulanan 65 yaş üstü erkeklerde de, önemli ölçüde uzak dokulara yayılma riski ve palyatif tedavi ihtiyacının azaldığı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, erken evre prostat kanserinde tedavi stratejisinin belirlenmesinde, bu çalışma önemli bilgiler sağlamıştır. Radikal prostatektomi olası yan etkileri nedeniyle fazla tercih edilmek istenmese de bu çalışma; yakın izlem yöntemine göre, gerek ölüm oranları gerekse uzak dokulara yayılma oranları göz önüne alındığında radikal prostatektominin daha avantajlı olduğunu göstermektedir.
