Meyve yemek, açlığımızı bastırmak ve günlük gereken besin ihtiyacımızı karşılamak için iyi bir yoldur. Fakat aynı zamanda şeker içermesi akıllara şu soruları getirmektedir: Meyve yemek şeker hastaları için zararlı mıdır? Şeker içerikleri bakımından meyveler arasında fark var mıdır?

Meyve yemek diyabetin kontrol edilmesinde bir rol oynuyor mu?

Yeterli miktarda lif almak diyabetin kontrolü için önemlidir. Çünkü bol lifli yiyeceklerin tüketimi şekerin bağırsaklardan emilimini yavaşlatır ve böylece kan şekeri seviyesi kontrol altında tutulur. Çoğu meyvenin özellikle kabuğu veya etli kısmı lif bakımından zengindir.

Diyetimizde uygun miktarda sebze meyve alımı obezite, kalp krizi, felç (inme) olma riskini azaltmaktadır. Obezite de tip 2 diyabetle direk ilişkilidir.

Şeker hastaları meyve yemeli mi yoksa kaçınmalı mı?

Amerikan Diyabet Derneği’ne göre eğer alerjiniz yoksa meyve yemenizde bir sakınca yoktur. Fakat meyvenin hazırlanış biçimi göz önünde bulundurulmalıdır. Taze veya dondurulmuş olanlar, işlenmiş konserve-kavanozdakilere kıyasla daha sağlıklıdır. İşlenmiş meyvelere kurutulmuşlar ve meyve suları da girer. Özellikle şeker hastaları bu işlenmiş gıdaları daha az yemeliler. Çünkü bunlar, vücutta daha hızlı emilmektedir ve kan şekerini hızla yükseltmektedir. Ayrıca meyveler, işlenme aşamasında içerdikleri vitamin ve liflerin bir kısmını yitirmektedir.

Uluslararası Diyabet, Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK) göre, diyabetli hastalar meyve suyu içmekten kaçınmalıdırlar.

Ne kadar meyve tüketmeliyiz?

Yetişkinler ve çocuklar için günde 5 porsiyon meyve-sebze yemeyi tavsiye ediyoruz. Tabaklarımızın yarısı meyve-sebzeyle, diğer yarısını da protein içeren gıdalar ve tahıllarla doldurmalıdır.

1 porsiyon, orta büyüklükte ya da beysbol topu büyüklüğünde bir meyve olarak kabul edilir. Böğürtlen gibi küçük olanlarda yarım kap, 1 porsiyona denk düşer. İşlenmiş olanlarda da bu geçerlidir. Kuru meyvelerde ise 2 yemek kaşığı bu değere karşılık gelir.

Glisemik indeks nedir?

Glisemik indeks (Gİ) ile yiyeceklere 1’den 100’e göre değer veririz ve bu değerler o yemeğin kan şekerini ne kadar hızlı yükselttiğini gösterir. Yüksek glisemik indekse sahip yiyecekler, orta ve düşük seviyelerdekine göre bağırsaklardan daha çabuk emilirler. Düşük Gİ değerine sahip gıdalar kan şekerinin kontrolü için en idealdir. Yani düşük glisemik indeksli gıdalar diyabet hastaları için önem taşımaktadır. Çoğu meyvenin Glisemik indeksi düşüktür. Nişastalı sebzelerin (patates, tahıl gibi) Gİ değeri yüksektir.

Aşağıda bazı meyvelerin Gİ değerleri bulunmaktadır:

  • Düşük Gİ (55’ten az): Elma, avokado, muz, böğürtlen, kiraz, greyfurt, üzüm, kivi, nektari, portakal, şeftali, armut, erik, çilek
  • Orta Gİ (55–69): Kavun, incir, papaya, ananas
  • Yüksek Gİ (70 ve üstü): Hurma ve karpuz

Diyabetli hastalar için yemek listesi önerileri

Özellikle öğün planlamasında meyveler iyi birer seçimdir. Çünkü lif ve besin bakımından zengindir. Günde toplam en azından 5 porsiyon, her öğünde yenilecek şekilde meyve-sebze tüketilmelidir.

  • Turunçgiller: Çok yönlüdürler. Deniz ürünlerine, soslara ya da bir bardak suyun ya da soğuk çayın içine katılabilir.
  • Böğürtlen: Kaynatılıp koyu bir sos yapılabilir. Etle ya da yulaf ezmesiyle yenilebilir.
  • Elma: Elma atıştırmalık veya öğün olarak yenilebilir. Zencefil ve tarçınla baharatlandırılıp pişirilebilir. Amerikan Diyabet Derneği’nin önerisine göre bir miktar bal ve baharatla tatlandırılmış elma ızgara pişirilmesi sağlıklıdır.
  • Avokado: Avokado sağlığa yararlı yağlar (doymamış yağlar) bakımından zengindir. Araştırmalara göre avokado iyi kolesterol oranını yüksek tutarak kalp sağlığı açısından destekleyicidir. Avokado çiğden ya da aperatif, atıştırmalık olarak tüketilebilir. Çekirdeği çıkartılıp ezilir ve çeşitli taze otla ve limon ile tatlandırılabilir.