Safra yolları kanseri, safra kesesi ile karaciğerin içi ve dışındaki safra yollarının kötü huylu tümörlerini kapsamaktadır. Kan şekerinin aşırı yükselişi, obezite, tip 2 diyabet, metabolik sendrom gibi durumların, safra yolları kanserlerine yakalanma riskini artırdığı kanıtlanmıştır. Journal of the National Cancer Institute’de yayımlanan yeni bir çalışmada ise; şekerli içecek tüketiminin de safra yolları kanseri riskini artırabileceği ortaya konmuştur.

Meşrubatlar genellikle şeker yönünden zengin olan içeceklerdir. Böylece kan glikozunu ve insülin düzeyini yükseltmektedir.

Yükselen kan şekeriyle safra kesesi kanserinin biyolojik ilişkisi tam olarak kanıtlanamamıştır. Ancak bu mekanizmanın oluşumu ile ilgili teoriler vardır:

  • Birincisi, yükselen insülin ve insülin benzeri büyüme faktörü 1 (IGF–1) ile vücut hücrelerinde büyütücü bir etki ortaya çıkmaktadır. Safra yolları ve safra kesesi ile ilgili karsinomlarda IGF
  • 1 reseptörü sayısı artmaktadır.
  • İkinci teori ise, safra taşlarının etkisinden ileri gelmektedir. Önceki çalışmalarda görülmektedir ki safra taşları, kanser gelişme riskini artırmaktadır. Aşırı sükroz (sakkaroz veya çay şekeri olarak da bilinir) alımı da safra taşı oluşması riskini artırmaktadır. Böylece dolaylı yoldan kansere oluşumuna sebebiyet vermektedir. Bunun yanı sıra şekerle tatlandırılırmış içeceklerin tüketimi aşırı kilo artışını tetiklemekte ve tip 2 diyabete, obeziteye ve metabolik sendroma neden olmaktadır.

Çalışma

Yazımızın konusu olan ve 13 yıl süren çalışmaya 70832 kişi katılmıştır. Katılımcılara sigara kullanımı, kilo, vücut kitle indeksi ve en önemlisi diyet alışkanlıkları ve şekerli içecek kullanımı ile ilgili sorular sorulmuştur.

Bu kişiler ortalama 13,4 yıl takip edilmiş ve 127 kişide karaciğer dışı (eksrahepatik) safra yolları kanseri (bunun 71'i safra kesesi kanseri) ve 21 kişide karaciğer içi (intrahepatik) safra yolları kanseri geliştiği görülmüş. Sonuçta; günde 2 bardak ve daha fazla şekerli meşrubat tüketenlerde hiç tüketmeyenlere kıyasla safra kesesi kanseri 2.2 kat, karaciğer dışı safra yolları kanseri ise 1.8 kat artmıştır. Diyabetik hastalarda ise bu tablo daha da kritikleşmektedir. Aynı miktarda içecek tüketiminde diyabet olmayan hastalarda risk %36 iken, diyabetiklerde %74’lere yükselmektedir. Bu çalışmada katılımcıların sükroz (çay şekeri) alımı da değerlendirilmiş ve sükroz alımının sadece safra kesesi kanseriyle ilişkili olduğu, karaciğer içi ve karaciğer dışı safra yolu kanseriyle ilişkisinin olmadığı görülmüştür. Ayrıca yapay tatlandırıcılı içeceklerin de yine bu kanserlerde risk artışıyla ilişkili olabileceği belirtilmiştir.

Sonuç olarak; bu çalışmaya göre aşırı derecede şekerli içecek ve çay şekeri (sükroz) tüketimi safra kesesi ve safra yolları kanserlerine yakalanma riskini artırıyor olabilir.