BRCA1, meme kanseri ile özdeşlemiş önemli DNA tamir genlerinden biridir; bu hali ile normal çalışan bir BRCA geni, tümör oluşmasını önlemektedir. Bu genin mutasyonu halinde başta meme ve over kanseri olmak üzere bir dizi kanserin riski belirgin şekilde artar. Meme ya da over (yumurtalık) kanseri taraması için kadınlarda yapılan genetik analizlerde BRCA1 geninde pek çok varyant (farklı mutasyonlar) görülür. Bu varyantların patojenik (zararlı) olup olmadığı bilinmemektedir. Bu durum etkili bir kanser risk değerlendirmesini engellemektedir. Eylül 2018'de Nature'da yayımlanan çalışmada, CRISPR gen düzenleme tekniği kullanılarak BRCA1 genindeki 4000'den fazla mutasyonun patojenik (kanser riskini artırıcı) olup olmadığı incelendi. Bu gelişme, genetik analizlerde bilinmeyen BRCA1 varyantlara sahip hastalar açısından büyük önem taşıyor.
- Kalıtsal kanserler ve genleri BRCA1 genindeki belirli mutasyonların kişinin meme ve yumurtalık kanserine yatkınlığını artırdığı bilinmektedir. Sağlıklı bir kişide genetik analizler sonrası patojenik BRCA1 mutasyonu tespit edildiğinde, genetik danışmanlık önerilir. Genetik danışmanlıkta kişiye düzenli tarama programları veya koruyucu cerrahi gibi risk düşürücü planlamalar yapılır. Bununla birlikte bazı varyantların patojenik olup olmadığı belirsizdir. BRCA1 çok iyi bilinen bir gen olmasına karşın, mutasyonların tamamı incelenememiştir. Bu çalışmada, CRISPR tekniği ile 4000 den fazla mutasyonun patojenik olup olmadığı incelenmiştir. - İlgili konu: Angelina Jolie neden iki memesini birden aldırdı? CRISPR bilindiği üzere gende istenilen değişikliklerin yapılmasını sağlayan bir genetik mühendisliği tekniğidir. CRISPR ile BRCA1 geninde binlerce mutasyon yaratılarak insan hücrelerinde etkisi laboratuvar ortamında test edilmiştir. Bu mutasyonların patojenik olup olmadığı başarılı bir şekilde belirlenmiştir.
Peki bu çalışma bize neyi ifade ediyor? • 20 senelik araştırmalarda belirsizliğini koruyan BRCA1 geninde 4000 mutasyon, CRISPR tekniği ile başarılı bir şekilde analiz edildi. • Bu çalışma sayesinde BRCA1 gen analizlerinde belirsiz varyantlara sahip hastalara etkili bir şekilde risk planlaması yapılabilir. • CRISPR, kanser araştırmalarında devrim yaratmaya devam ediyor. Diğer kanser genlerinde de buna benzer çalışmalar başlatıldı. * - Kimler kalıtsal meme kanseri için genetik test yaptırmalı? - Yumurtalık kanseri kalıtsal mıdır? Genetik risk faktörleri nelerdir?
