Kanser hücrelerinin 10 temel özelliğinden biri de bağışıklık sistemine karşı görünmez olmayı öğrenmesidir. Bağışıklık sistemi kontrol noktası proteinlerinin keşfi ile kanserde devrim yaratan yeni nesil immünoterapiler geliştirilmiştir. Temmuz 2019’da Nature dergisinde yayımlanan çalışmada, kanser hücrelerinin bağışıklık sistemi hücrelerine görünmez olmasını sağlayan CD24 adlı protein keşfedildi. Bu gelişme, over (kadın yumurtalık) ve meme kanserine karşı etkili tedavilerin önünü açabilir.

Makrofajlar, kanser hücrelerini tespit edip yok etme yeteneğine sahip olan bağışıklık sistemi hücreleridir. Ancak kanser hücreleri, makrofajlardan gizlenmek için birtakım stratejiler geliştirmiştir. Bu stratejilerden biri de kanser hücrelerinin normal hücrelerde bulunan proteinleri, bağışıklık sistemine karşı kullanmasıdır. Bu tip sinyal proteinleriden ikisi PD-1 ve CTLA-4 daha önce keşfedilmiştir. Bu keşifler, kanserde devrim yaratan bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitörlerinin geliştirilmesine olanak sağlamıştır. Geçtiğimiz yıl, bu proteinleri keşfeden iki bilim insanı Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştır. PD-L1, CD47 ve Beta-2 mikroglobulin proteinlerinin kanser hücreleri tarafından bağışıklık sistemine karşı kullanıldığı daha önceki çalışmalarda gösterilmiştir. CD47’yi bloke eden antikorlar şu an klinik çalışmalarda denenmektedir. PD-L1 veya PD-1 reseptörünü hedef alan ilaçlar ise çeşitli kanserlerin tedavisinde aktif olarak kullanılmaktadır.

Klinik çalışmalarda anti-CD47 antikor tedavisine kanser hastalarının bir kısmının yanıt vermediği görülmüştür. Araştırmacılar, tedaviye cevap vermeyen hastalarda alternatif sinyal yolaklarının olup olmadığını incelemiştir. Öncelikle kanser hücrelerinde fazla miktarda üretilen proteinlere bakılmıştır.

Analiz sonuçlarına göre;

  • CD24 proteininin, kanser hücrelerinde daha fazla bulunduğu görülmüştür.
  • Tümör bölgesine ulaşan makrofaj hücrelerinin CD24 sinyalini SIGLEC-10 adlı reseptör ile aldıkları gözlemlenmiştir (bakınız aşağıdaki şekil). Böylece, makrofajlar kanser hücrelerini dost olarak görmektedir. İnsan makrofaj hücreleri ve kanser hücreleriyle yapılan analizlerde, CD24 sinyal yolağının, laboratuvarda geliştirilen antikorlarla bloke edilmesi sonrası makrofajların kanser hücrelerine saldırdığı görülmüştür.
  • Meme kanseri fare modellerinde CD24 sinyal yolağı bloke edildiğinde, makrofajların kanser hücresine etkili bir şekilde saldırdığı görülmüştür.
  • Aynı zamanda, CD24 sinyal yolağının CD47 sinyal yolağıyla beraber çalıştığı keşfedilmiştir. Yumurtalık ve meme kanserlerinin anti-CD27 antikorlarına karşı daha duyarlı olduğu görülmüştür.

Peki bu çalışma bize ne ifade ediyor?

  • Kanser hücrelerinin bağışıklık sistemine görünmez olmasını sağlayan ikinci ana sinyal yolağı keşfedildi. CD27 ve CD24 proteinlerinin keşfi yeni nesil etkili kanser tedavilerinin önünü açabilir.
  • Önemle vurgulamak gerekir ki, bu çalışma henüz preklinik ilaç geliştirme aşamasındadır. İleri analizler ve klinik çalışmalar gerekmektedir.
  • Özellikle meme ve yumurtalık kanserine karşı etkili immünoterapiler geliştirilebilir.