Kanser hastalığı söz konusu olduğu zaman çoğunlukla tedavi üzerine konuşulur. Fakat en az tedavi kadar, hatta daha önemli olan iki konu daha vardır: kanserden korunma ve erken tanı!

Kanserden korunma ve erken tanıya önem veriyoruz ve birçok yazımızda sağlıklı bir yaşam ile kanserden korunma önerilerini sizler için açıklamaya çalışıyoruz. Kanserden korunma önerileri özetlemek gerekirse;

  • Tütünden kaçınma 
  • Fiziksel olarak aktif olma
  • Sağlıklı bir kiloya sahip olma
  • Meyveler, sebzeler ve tahıllardan zengin, buna karşın doymuş yağ oranı az bir diyet yeme
  • Alkol tüketimi sınırlandırılması
  • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunma 
  • Fazla güneşten kaçınma 
  • Meme, serviks ve kolorektal ve akciğer kanserleri için düzenli tarama yapılması olarak sıralanabilir.

Sağlık Bakanlığı’mızın KETEM’ler aracılığı ile ve büyük emekle yürüttüğü kanserde erken tanı için düzenli tarama testleri, ülkemizde her ilimizde uygulanmakta ve ulaşılabilir durumdadır. Tarama programı, kanserin herhangi bir belirtisi ve şikayetleri olmadan önce kanseri saptamaya yönelik olarak yapılan ve aşağıdaki tabloda detayları açıklanan uygulamaları içermektedir. Tarama testleri ile kanserin erken dönemde tespit edilmesi ile hastalıktan tamamen kurtulma sağlanabilmekte ve/veya daha az yan etkisi olan ilaçlar veya girişimler uygulanarak hastalık kontrol altına alınabilmektedir.

Neden sadece bazı kanserler için tarama yapıyoruz?

Tarama testleri potansiyel faydası, olası risklerine kıyasla üstün olduğu durumlarda uygulanır. İleride kanserleşme ihtimali olan bir polibin kolonoskopi ile çıkarılması veya yıllık rutin mamografi kontrollerinde erken evre bir meme kanserinin tespit edilmesi oldukça yaşam kurtarıcı bir uygulama olabilmektedir. Bir kanser türünde tarama testinin kabul edilmesi için, testin kanseri tespit etmedeki gücü iyi, kolay uygulanabilir, ulaşılabilir ve ayrıca maliyet etkin de olmalıdır. Maalesef günümüzde tüm kanser türleri için bu kriterleri sağlayan testler yoktur. Fakat elimizdeki kanser tarama testlerinin faydası göz ardı edilemeyecek kadar çoktur. Tarama testlerinin riskler kaygı, ağrı veya diğer yan etkileri içerebilir.

Yazının başındaki tabloda Amerikan Kanser Derneği'nin 2018'de güncel halini yayımladığı etkinliği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış kanser taramasına yönelik testler bulunmaktadır. Bu tabloda, hangi tarama testlerinin ne zaman ve ne sıklıkta yapılması gerektiği bilgilerine ulaşabilirsiniz. Bir kişinin kanser riski ne kadar yüksekse - yaş, aile öyküsü veya diğer faktörler - taramanın yararları o kadar fazla olacaktır.