Meme kanseri metastaz belirtileri – nelere bakmalı?
Meme kanseri metastaz belirtileri nelerdir ?
Meme kanseri dünya genelinde kadınlarda en sık görülen kanserdir. Neredeyse her 8 kadından biri, yaşamının bir döneminde bu hastalıkla karşılaşmasına rağmen meme kanseri, artan farkındalık ve mamografi gibi kanser tarama yöntemlerinin yaygınlaşması ile erken evrelerde tanın konulan kanserlerin başında gelmektedir. Öyle ki tüm meme kanserlerinin %90’a yakını tanı anında erken evrelerdedir, yani metastaz yapmamış haldedir.
Metastaz, kanserli hücrelere ait bir özelliktir ve bir tümörde bulunan hücrelerin bulundukları dokudan ayrılıp kan, lenf veya direk komşuluk yoluyla başka doku ve organlara göç etmesidir. Kansere bağlı yaşam kayıplarının %90’ının sebebi metastazdır.
Meme kanseri en sık nereye metastaz yapar?
- Meme kanseri en sık olarak lenf nodlarına metastaz yapar; bununla birlikte akciğerler, kemik, karaciğer ve beyin, meme kanseri hücrelerinin metastaz yapma eğilimi olan diğer organlardır.
- Metastatik kansere sahip olan hastalar, erken evre meme kanseri ile benzer klinik belirti ve fiziksel muayene bulgularına sahip olabilir.
- Aksilla adı verilen koltukaltında muayene ile lenf nodu ele gelmemesi, hastanın koltuk altı lenf bezlerinin kanser tarafından tutulmadığı anlamına gelmez, o yüzden meme kanseri tanısı alan tüm hastalara detaylı onkolojik görüntüleme yapılmalıdır.
Meme kanseri metastaz belirtileri nelerdir?
Meme kanserinde metastaza özel belirti ve bulgu tanımlamak zordur.
Meme kanseri metastazlarının yol açtığı belirti ve şikayetler tutulan organa göredir.
- Akciğer metastazı, nefes darlığı (dispne) yakınması veya muayene sırasında anormal akciğer bulguları ile yakalanabilir.
- Karaciğer metastazı, sarılık, mide bulantısı, kusma ve sağ üst kadran karın ağrısı ile ortaya çıkabilir.
- Kemik metastazları sıklıkla ağrıya neden olur.
Metastatik hastalığı olmayan meme kanseri hastalarında düzenli aralıklarla kontrollerin yapılması önemlidir, çünkü bunlar metastazların erken teşhisine yardımcı olabilir.
4. evre meme kanserinin öne çıkan özellikleri
Kanser metastaz yaptığında 4. evre adını alır ve 4. evre meme kanserlerinde yaşam süreleri değişken olmakla birlikte ortanca (medyan) genel sağkalım yaklaşık 24 aydır. Bununla birlikte 4. evre bile olsa birçok meme kanserli hastanın ortalama yaşam süreleri daha uzundur (10 yıl veya daha fazla). 4. evre meme kanserinde daha iyi bir hastalık gidişatının göstergeleri şunlardır:
- hormon pozitifliği (östrojen ve progesteron reseptör pozitifliği; ER ve PR),
- az sayıda metastaz (oligometastatik hastalık),
- lenf düğümlerine veya kemiklere metastaz
CA 15-3 ve CA 27.29 gibi tümör markırları (biyobelirteç), metastatik meme kanseri olan hastalarda tedaviye yanıtı izlemek ve tedavisi bitmiş erken evre hastalarda rutin kontrollerde kanser nüksünü (tekrarını) öngörmek için kullanılabilir. Fakat görüntüleme yöntemleri ve hekimin hastanın genel durumu üzerine tespitleri hastalık gidişatına dair daha isabetli bilgiler verir. Bu tümör markırlarının, yüksek yanıltıcılık oranları nedeniyle meme kanseri tanısında kullanılmadığını belirtmek gerekir. Kanser nükslerinin çok daha erken dönemde erken dönemde tespit edilmesi için likid (kandan) biyopsi çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir, fakat henüz bu konuda onay almış bir likid biyopsi yoktur.
- Tekrarlayan (nüks) meme kanserinde ameliyat hangi durumlarda tercih edilir?
Kemik metastazlı hastalarda bir kan testi olan alkalen fosfataz (ALP) seviyeleri yükselebilir; kemik metastazından şüphelenilirse manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile şüphe aydınlatılabilir.
Karaciğer metastazı olan hastalarda karaciğer fonksiyon testleri yükselebilir; eğer metastatik tümörler safra yolarını tıkarsa sarılık ortaya çıkabilir.
Hastalık tekrarından veya yeni bir metastazdan şüphelenilirse, durumu aydınlatmak için en sık tercih edilen onkolojik görüntüleme yöntemi PET tomografi taramadır. PET-BT, karaciğer ve beyinde zayıf kalmaktadır, bu organlar MR ile daha iyi görüntülenir.
Metastatik meme kanseri tedavisi hastanın yaşı, genel durumu, metastazların yaygınlığı, meme kanserinin türü ve daha önce aldığı tedaviler gibi çok sayıda faktör bir arada değerlendirilerek yapılır.
- İlginizi çekebilir: Meme kanseri hayatımı değiştirdi, ama bu değişim pozitif yöndeydi
1. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2017. CA Cancer J Clin. 2017
2. Yamamoto N, Watanabe T, Katsumata N, et al. Construction and validation of practical prognostic index for patients with metastatic breast cancer. J Clin Oncol. 1998
3. Greenberg PA, Hortobagyi GN, Smith TL, Ziegler LD, Frye DK, Buzdar AU. Long-term follow-up of patients with complete remission following combination chemotherapy for metastatic breast cancer. J Clin Oncol. 1996
4. Robertson JF, Dixon AR, Nicholson RI, Ellis IO, Elston CW, Blamey RW. Confirmation of a prognostic index for patients with metastatic breast cancer treated by endocrine therapy. Breast Cancer Res Treat. 1992
5. Stuart-Harris R, Shadbolt B, Palmqvist C, Chaudri Ross HA. The prognostic significance of single hormone receptor positive metastatic breast cancer: an analysis of three randomized phase III trials of aromatase inhibitors. Breast. 2009
6. Harris L, Fritsche H, Mennel R, et al. American Society of Clinical Oncology 2007 update of recommendations for the use of tumor markers in breast cancer. J Clin Oncol. 2007