Mesane Kanseri Neden Olur? Bilinmesi Gerekenler

Mesane, idrarın saklandığı ve kontrol edildiği organımızdır ve mesane kanseri, idrar torbası/kesesi içinde oluşan kanser türüdür. Bu kanser türü genellikle erkeklerde görülür ve genellikle 55 yaş ve üzerinde tanı konur. Belirtiler arasında idrar torbasından kan gelmesi, sık idrara çıkma, ağrılı idrara çıkma ve idrar yolu enfeksiyonları gibi şikayetler yer alır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, immünoterapi ve akıllı ilaçlar gibi seçenekler yer alır. 

Sigara, mesane kanserinin ana nedenidir. Ayrıca kişinin yaşı veya belirli kimyasallara maruz kalması da mesane kanserinin gelişmesine neden olan risk faktörleri arasında yer almaktadır.

2020 yılında, Türkiye’de 12.248 mesane kanseri vakası kaydedildi. Ülkemizde mesane kanseri, tüm yeni kanser tanılarının %5,2'sini oluşturmaktaydı.

ABD İstatistiklerine göre, erkek ve kadınların yaklaşık %2,3'ü yaşamları boyunca bir noktada mesane kanseri tanısı almaktadır.

Mesane Kanserinin Nedenleri Nelerdir?

Mesane kanserleri, mesane iç tabakasını oluşturan epitel hücrelerde DNA hasarlarının birikmesi sonucu oluşur. Mesane hücrelerinin DNA'sındaki değişiklikler, mutasyonlar olarak bilinen olağandışı değişiklikleri meydana getirmektedir. Bu mutasyonlar ise hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalarak kanserli tümörlerin oluşturmasına neden olabilmektedir.

Edinilmiş ve kalıtsal olmak üzere iki tür DNA mutasyonu vardır: Edinilmiş mutasyonlar, kişinin yaşamı boyunca meydana gelirken, kalıtsal mutasyonlar, kişinin biyolojik ebeveynlerinden aldığı DNA'dan kaynaklanmaktadır.

Sigara içmek gibi bazı davranışlar, edinilmiş gen mutasyonları riskini artırabilmektedir. Mesane kanseri genellikle kalıtsal özellik taşıma, bu nedenle kalıtsal gen mutasyonları bu hastalık için daha az yaygın bir neden olmaktadır.

Mesane Kanseri için Risk Faktörleri Nelerdir?

Mesane kanseri geliştirme olasılığını artıran risk faktörlerinden bazılarını değiştirmek mümkündür, ancak tüm risk faktörleri için bu söylenemez.

Kişinin değiştiremeyeceği risk faktörleri;

• Yaş: Mesane kanseri tanısı alan her 10 kişiden yaklaşık olarak 9'u 55 yaşın üzerindedir. Bireyler yaşlandıkça mesane kanserine yakalanma riskleri artar.

• Aile öyküsü: Bazı insanlar, biyolojik ebeveynlerinden mesane kanseri gelişme riskini artırabilecek gen değişikliklerini kalıtsal olarak alabilir. Özellikle kalıtsal MSH2 mutasyonu sonucu oluşan Lynch sendromunda mesane kanseri riski artar.
• Belirli gen mutasyonları: Hücre bölünmeleri sırasında mutasyon adı verilen değişiklikler meydana gelebilir. GST ve NAT, mesane kanseri ile ilişkili genlerdendir.
• Cinsiyet: Mesane kanseri erkeklerde kadınlara göre 3-4 kat daha yaygın görülmektedir. Kişinin hayatı boyunca mesane kanseri geliştirme olasılığının erkekler için 27'de 1 ve kadınlar için de 89'da 1 olarak tahmin etmektedir.

Kişinin değiştirebileceği risk faktörleri;

• Sigara içmek: Tütün ve tütün ürünleri, tüm kanserlerin %30’undan sorumludur. Sigara içmek, tüm mesane kanserlerinin ise yaklaşık yarısına neden olmaktadır ve sigara içenlerin bu hastalığa yakalanma olasılığı içmeyenlere göre en az üç kat daha fazladır. Sigarayı bırakmak, bir kişinin mesane kanseri ve diğer birçok kanser türüne yakalanma riskini azaltabilmektedir.
• Mesleki maruziyet: Araştırmacılar, bazı mesane kanseri vakalarını, alüminyum üretimi, kauçuk endüstrisi ve deri endüstrisi gibi çeşitli endüstrilerde yer alan kimyasallara maruz kalma ile ilişkilendirmektedir. Mesane kanseri ile ilgili kimyasalların örnekleri arasında 4-aminobifenil, dizel egzozları ve benzidin de bulunmaktadır. Mesane kanseri vakalarından yaklaşık olarak %10'unun, işyerlerinde karsinojenlere maruz kalmaları sonucu bu hastalığı geliştirmiş olabilecekleri tahmin edilmektedir.
• İlaçlar veya takviyeler: Bazı ilaçlar ve takviyeler, mesane kanseri geliştirme riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Bunlar, diyabet ilacı pioglitazon ve aristoloşik asit içeren takviyeleri içermektedir.

Mesane Kanseri Önlenebilir mi?

Mesanesi olan hiç kimse, mesane kanserine yakalanma olasılığını tamamen önleyemez. Ancak belirli yaşam tarzları bu hastalığın geliştirilme riskini azaltabilmektedir;
Mesane kanserini önlemeye yardımcı olabilecek bazı davranışlar şunlardır:

• Tütün ve sigara içmekten veya bu ürünlerin dumanını solumaktan kaçınmak
• Kimyasallara maruziyeti sınırlamak
• Daha fazla sıvı tüketmek, özellikle su içmek
• Meyve ve sebzeler açısından zengin bir beslenme tarzına sahip olmak

Ek olarak, düzenli taramalar, ailede mesane kanseri öyküsü olan kişilerin erken tanı almasına yardımcı olabilir ve tedaviye daha erken başlamalarını sağlayabilir.

Mesane Kanseri Tedavisi Nasıldır?

Mesane kanseri, erken evrede belirti verme eğilimindedir ve bu belirti çoğu zaman ağrısız kanama şeklinde olmaktadır; ağrılı idrara çıkma ve sık sık idrara çıkma dürtüsü diğer yaygın belirtilerdir. ABD verilerine göre mesane kanserlerinin %85 kadarı evre 0-1’de tanı alır ve bu nedenle 5 yıllık sağkalım oranı görece olarak diğer kanserleri göre yüksek denilebilecek bir değer olan %77’dir. Bununla birlikte her ne kadar erken evrede tanı alsa da mesane kanserleri tekrarlama eğilimindedir.

Mesane kanserinin erken evresinde tedavi mesanenin içeriden kazınması ve mesane içine BCG gibi ilaç uygulamaları yapılır. Kanser mesanenin kas tabakasına ilerlerse ameliyat ile mesanenin tamamen vücuttan çıkarılması söz konusudur. Kanser vücuda yayılırsa hastanın genel durumuna ve tümörün genetiğine bağlı olmak üzere kemoterapi, immünoterapi veya hedefe yönelik akıllı ilaçlar gibi diğer tedavi yöntemleri uygulanabilir.

Sonuç olarak mesane kanserinin ana nedenleri sigara, belli mesleki kimyasallar ve bazı kanserle ilişkili kalıtsal gen mutasyonlarıdır. Diğer risk faktörleri arasında ise ileri yaş ve ailede mesane kanseri öyküsü bulunmaktadır.