Karaciğer tümörlerini tedavisi için duyurulan yeni yönteme göre; tümör dışarıda yüksek fokuslu ultrason ile ısıtıldığında, doksorubisin adlı kemoterapi ilacının ısıya duyarlı olacak şekilde hazırlanan yağ nanotanecik formu, 4 kata kadar daha yüksek yoğunlukta tümöre etki etmekte.
TARDOX adlı bu faz-1 klinik araştırmanın sonuçları 9 Temmuz 2018'de Lancet Oncology'de yayımlandı.
Bu, yüksek fokuslu ultrason ile derin dokularda kemoterapinin etkinliğinin artırılabildiğini gösteren ilk çalışmadır.
Kemoterapiler, kanserli hücreleri öldürmede oldukça etkili ilaçlardır; fakat kemoterapilerle ilgili en büyük sorun, kemoterapileri yüksek yoğunlukta tümöre ulaştırmaktır. Çünkü doz arttıkça normal hücreler de zarar görmeye başlar. Normal hücrelere zarar vermeyecek şekilde kanser ilaçlarını tümöre ulaştırmak, onkolojinin en önemli araştırma alanlarından biridir.
Ses dalgalarının radyolojik görüntülemede tanı amaçlı kullanılması ile karakterize ultrason, son yıllarda tedavi edici olarak da denenmektedir. Hatta yüksek yoğunluklu bir ultrason olan HIFU (high intensity focused ultrasound), prostat kanseri tedavisi için 2015 yılında FDA onayı almıştı.
TARDOX çalışmasına tedavi edilemez durumda olan primer (karaciğerin kendi kanseri) veya sekonder (karaciğere metastaz) karaciğer tümörlü sahip hastalar alındı.
Bu yüksek fokuslu USG işlemi hastalara özel bir küvet içinde ve genel anestezi alında uygulandı. Çalışmanın ilk aşamasına 6 hasta alındı. Tümöre ince bir iğne ile termometre yerleştirildi ki, tümör ısısının 39.5 santigrad derece veya daha fazla (43 dereceye kadar) ısındığından emin olunsun. Isıya duyarlı lipozomal doksorubisin 50 mg/metrekare dozundan 30 dakika boyunca toplardamardan uygulandı. İğne yerleştirilirken ve kemoterapi sonrası olmak üzere 2 kez biyopsi alındı. Böylelikle yüksek fokuslu ultrason uygulamasının hem tümörü ne kadar tahrip ettiği hem de tümörde toplanan kemoterapi yoğunluğu hesaplanabildi.
Doksorubisin, ısıtılmış alana lipozomal (yağ nanotanecikleri) kapsülünden tümör dokusuna sızacak şekilde ayarlandı.
İşlem sonu hastadan bir biyopsi daha alındı ve toplamda 3 biyopsi alınmış oldu. 3. biyopsi ile tümörde ilaç konsantrasyonunun nasıl arttığı ölçüldü. Çalışmanın 2. aşamasına 4 hasta alındı ve bu hastalara sadece işlem sonunda olmak üzere 1 biyopsi yapıldı.
TARDOX Çalışmasının Sonuçları
- Çalışmaya başlangıçta alınan 46 hastanın sadece 10'unun tümörü, yüksek fokuslu ultrason ile hedeflenebilir durumda idi.
- Tümörü yüksek fokuslu ultrasona tabi tutulan hastaların biyopsilerinde doksorubisin düzeyi, USG uygulanmayanlara göre 3.7 kat daha fazla idi.
- Tümörün, karaciğerin kendi kanseri veya başka bir kanserin karaciğere metastatik hali olması, dokuda ilaç yoğunluğu sonuçlarını değiştirmedi.
- Çalışmadan sonraki 2. ve 4. haftalarda bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ve PET-BT ile tümör tedavi yanıtı değerlendirildi. 9 hastanın 1'i radyolojik analiz için uygundu. Bu tek hastanın yüksek fokuslu ultrason artı kemoterapi uygulanan tömörü, sadece kemoterapi uygulanana kıyasla tedaviye daha iyi yanıt verdi.
Sonuç olarak bu çalışmada ısıya duyarlı lipozomal doksorubisin ve yüksek fokuslu ultrason hipertermisinin kombine tedavisi klinik olarak uygulanabilir, güvenli ve tümör ilaç konsantrasyonunu artırabilir bulundu. Bu tedavi, standart kemoterapiye dirençli karaciğer tümörlerinde gelecekte ameliyatsız bir kanser tedavi seçeneği olarak karşımıza çıkabilir.
