Her 4 Bilimsel Araştırmadan 1'i Çin'den Çıkıyor – Kapalı Kapılar Ardında Neler Oluyor?

Son zamanlarda bilim ve teknoloji alanında uluslararası işbirlikleri, güvenlik kaygıları nedeniyle yeniden şekilleniyor. Özellikle Çin'in bilimsel yayıncılıktaki artan etkinliği ve ABD ile olan gergin ilişkiler, dünya genelinde araştırma güvenliği konusunda yeni tartışmaları beraberinde getiriyor.

Sayısal Verilere Göz Atalım

1980 yılında, Çinli yazarlar, Web of Science veri tabanında yer alan araştırma makalelerinin %2'sinden daha azını üretiyordu. Ancak 2023 yılı itibarıyla bu oran %25'e yükseldi. Bu, Çin'in, ABD'yi geçerek bilimsel yayınlar konusunda dünya lideri olduğunu gösteriyor (ABD %14 lerde).

Aynı zamanda, 2022 yılında, Çinli şirketler Amerika Birleşik Devletleri'nden dış kaynaklı olarak kabul edilen toplam 40,000 patent alarak, bu alanda İngiltere şirketlerinin aldığı 2,000 patent sayısını büyük bir farkla geçmiştir. Bu, Çinli şirketlerin patent alma konusunda ne kadar aktif olduğunu ve İngiltere'ye kıyasla bu alanda çok daha önde olduklarını göstermektedir.

Türkiye'nin Oranı %1,5'lerde

TÜBİTAK verilerine göre, 2023 yılında Türkiye Web of Science veri tabanına kayıtlı yaklaşık 50 bin bilimsel yayın üretmiş. Aynı yıl Çin, yaklaşık 898 bin bilimsel makale yayımlamıştır. Türkiye'nin 50 bin bilimsel yayını, dünya genelindeki bilimsel yayınların yaklaşık %1,5'ine denk gelmektedir.

Çin'in Bilim ve Teknoloji Stratejisi: Gizlilik ve Yoğun Üretim

Çin, teknolojik yarışta öne geçmek için bilimsel ve teknolojik çalışmalarını yoğun bir şekilde geliştiriyor ve çoğu zaman bu çalışmaları gizli tutuyor. Batılı teknolojileri ele geçirme yöntemleri arasında, zorla teknoloji transferleri, sanayi casusluğu ve siber hırsızlık bulunmaktadır. Örneğin, Amerikan istihbarat servisleri ve teknoloji firmaları, Çinli entitelerin yıllar boyunca batılı inovasyonları yasadışı yollarla ele geçirdiğini belgelemiştir. Bu strateji, Çin'in küresel inovasyon endekslerinde hızla yükselmesine ve özellikle yapay zeka, 5G gibi alanlarda lider konuma gelmesine olanak tanımıştır. Bu durum, uluslararası normlara ve fikri mülkiyet haklarına yönelik endişeleri de beraberinde getirmektedir.

Güvenlik Önlemleri Artarken İşbirliği Azalıyor mu?

ABD ve Çin arasında yenilenen iki taraflı bilim ve teknoloji anlaşması, işbirliği kapsamını daraltarak ve anlaşmazlıkları çözme mekanizmalarını ekleyerek bu kaygıları somut bir örnekle ortaya koyuyor. Avrupa Birliği, Kanada ve Japonya gibi diğer büyük güçler de benzer güvenlik önlemleri almaya başladı. Bu önlemler, uluslararası işbirliğinin sağladığı bilimsel ilerlemeyi tehdit edebilir mi?

Bilim ve Teknoloji: Kapalı Kapılar Ardında İlerleme Mümkün mü?

Bilim, fikir ve yeteneklerin sınırlar ötesi serbest dolaşımına dayanır. Uluslararası işbirlikleri, bilimsel makalelerin yaklaşık %25'ini oluşturmakta ve genellikle daha yüksek etki yaratmaktadır. Ancak, güvenlik endişeleri bu serbest dolaşımı kısıtladığında, bilimsel yenilikler de risk altına girebilir.

Çözüm Yolları Neler Olabilir?

Uluslararası işbirliklerinin korunması ve güvenlik kaygılarının dengelenmesi için çeşitli stratejiler geliştirilebilir. Örneğin, araştırma güvenliğini sağlamak için etik kurullar ve güvenlik değerlendirme komiteleri daha etkin bir şekilde kullanılabilir. Ayrıca, bilgi paylaşımı ve işbirliği için güvenli platformlar oluşturarak, bilimsel çalışmaların şeffaflığını artırmak mümkün olabilir.

Sonuç: Bilimde Açıklık ve Güvenlik Arasında Bir Köprü Kurmak

Bilim ve teknolojide uluslararası işbirlikleri, hem bilimsel ilerleme hem de küresel güvenlik için hayati önem taşır. Güvenlik önlemlerinin artırılması gerekiyor olsa da, bu önlemlerin bilimsel açıklığı boğmaması esastır. Dünya genelindeki araştırma kurumlarının bu yeni gereklilikleri uygularken, şüphe veya izolasyon yerine işbirliği ve açıklığı teşvik eden bir yaklaşım benimsemeleri gerekiyor. Bilim, kapalı kapılar ardında değil, açık diyaloglar ve ortak çalışmalarla ilerler.