Kanser Hastalarında Acil Servis Başvurularının En Önemli Nedeni: Ağrı!

Kanser hastalarının acil servislere başvuruları, genellikle hastalık ya da tedaviye bağlı gelişen ani ve beklenmeyen belirti ve şikayetler nedeniyle gerçekleşir. Bu başvurular, yalnızca hastanın yaşam kalitesini değil, aynı zamanda tedavi sürecini, hastane kaynaklarının kullanımını ve sağlık sistemine olan yükü de doğrudan etkiler. Ancak, bu başvurular öncesinde hangi belirtilerin daha sık görüldüğü ve hangi hasta gruplarının daha yüksek belirti-şikayet yükü taşıdığına dair veri oldukça sınırlıdır.

İşte bu boşluğu doldurmayı amaçlayan yeni ve kapsamlı bir çalışma, 22 Nisan 2025 tarihinde JAMA Network Open dergisinde yayımlandı. Çalışma, hem belirtilerin dağılımını hem de cinsiyet, etnik köken ve sosyal güvence durumuna göre farkları detaylı şekilde analiz ediyor.

29 Bin Kanser Hastasını Kapsayan Çalışma

ABD'de yer alan UCSF (University of California San Francisco) bünyesindeki Bakar Computational Health Sciences Institute'tan Chichi Chang liderliğinde yürütülen çalışmada:

• 28.708 erişkin kanser hastasının, planlanmamış acil sağlık hizmeti (acil servis veya hastaneye yatış) başvuruları incelendi.

• Her bir başvurudan önceki 30 gün içinde elektronik sağlık kayıtlarında yer alan klinik notlar, doğal dil işleme (NLP) teknolojisi ile analiz edilerek semptomlar tespit edildi.

• Toplamda 70.606 akut bakım başvurusu ve 854.830 belirti belgelendi.

• “Yüksek belirti yükü”, aynı 30 günlük dönemde 10'dan fazla farklı belirtinin belgelenmiş olması olarak tanımlandı.

İlgili konu: Kanser Ağrısı – Nedir, Nasıl Olur ve Tedavi Edilir?

En Sık Görülen Belirtiler

Araştırmada akut bakım başvurularından önce en sık belgelenen 10 belirti şu şekilde sıralandı:

Ağrı, bu liste içinde açık ara en yaygın semptom olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, özellikle palyatif bakım ve ağrı kontrolünün önemine dikkat çekmektedir.

Kimler Daha Fazla Belirti Yaşıyor?

Çalışma, farklı demografik gruplar arasında anlamlı farklılıklar olduğunu da ortaya koydu:

• Kadınlar, erkeklere göre daha yüksek belirti yüküne sahipti (%14 daha fazla, aOR: 1,14).
• Asyalı (%22), Siyahi (%17) ve Amerikan Yerlisi / Alaska Yerlisi (%21) hastalar, Beyaz bireylere göre daha yüksek semptom yükü taşıyordu.
• Devlet (Medicaid sigortalı hastalar), özel sigortalılara kıyasla daha yüksek semptom yükü gösterdi (%10).
• Buna karşılık, 65 yaş üstü bireyler (%4) ve sigortasız hastalar (%42) daha az belirti bildirmişti.

Bu veriler, sosyoekonomik faktörlerin sağlık hizmetlerine erişim ve semptom ifadesi üzerinde ne denli etkili olabileceğini göstermektedir.

Klinik Yorum ve Uygulama

Farklı sosyo-demografik gruplar arasında belirti belgelenme oranlarındaki farklılıklar, sağlık hizmetlerinde eşitsizlik olasılığına işaret etmektedir. Bu bulgular, özellikle belirti yönetimi ve acil başvuruların azaltılması açısından, hedefe yönelik müdahaleler geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Bu sonuçlar; sadece bireysel hasta bakımını değil, aynı zamanda sağlık politikalarını da doğrudan ilgilendiriyor. Kadınların, etnik azınlıkların ve devlet sigortalı bireylerin daha yoğun belirti yaşaması; bu gruplara özel destek mekanizmalarının geliştirilmesini gerektirebilir.

Sonuç ve Öneriler

Kanser hastalarının acil servislere neden başvurduğunu anlamak, bu başvuruları önleyici stratejilerin geliştirilmesi açısından kritik öneme sahip. Ağrı, bulantı ve yorgunluk gibi kontrol edilebilir belirtilerin erken tespiti ve etkin yönetimi, hastaların yaşam kalitesini artırabilir ve sağlık sistemine olan yükü azaltabilir.

• Belirti takibi, klinik uygulamalarda daha sistematik hale getirilmelidir.
• Yüksek riskli hasta grupları (kadınlar, etnik azınlıklar, düşük gelir grupları) için özel destek mekanizmaları oluşturulmalıdır.
• Acil servis başvuruları bir fırsat olarak görülmeli ve belirti yönetimi protokolleri bu ziyaretlerde optimize edilmelidir.