Prostat Kanserinde 5 Günlük SBRT, Geleneksel 5 Haftalık Radyoterapi Kadar Etkili

Prostat kanseri, dünya genelinde her yıl 1.9 milyon yeni tanı ile erkekler arasında en yaygın görülen kanser türlerinden biridir. Tanı konulan hastaların çoğunluğu erken evrede olduğundan, bu evredeki prostat kanserinin tedavi seçeneklerinin etkinliği ve yan etki profili büyük önem taşır. Etkin ve düşük yan etkiye sahip tedaviler, hastaların yaşam kalitesini korumak ve hastalığın ilerlemesini önlemek açısından kritik rol oynar.

Erken evre ve prostatın dışına yayılmamış prostat kanseri hastalarında, 4 haftalık hipofraksiyone radyoterapi, yüksek dozda tedaviyi daha az seansla uygulayarak geleneksel 5-7 haftalık fraksiyone radyoterapiye kıyasla daha kısa sürede etkili sonuçlar elde etmeyi amaçlayan standart bir tedavi yöntemi haline gelmiştir. Bu yöntem, tedavi süresini kısaltarak hasta uyumunu artırırken, yan etkileri de en aza indirgemeyi hedefler.

Bununla birlikte, yalnızca 5 seans olarak uygulanan Stereotaktik Vücut Radyoterapisi (SBRT), ultra hipofraksiyone bir tedavi seçeneği olarak öne çıkar. SBRT, geleneksel veya orta derecede hipofraksiyone edilmiş radyoterapi yöntemlerine kıyasla çok daha az sayıda seans ile yüksek dozda tedavi sunarak tedavi süresini önemli ölçüde azaltır.

SBRT'nin biyokimyasal veya klinik başarısızlık oranları açısından geleneksel ya da orta derecede hipofraksiyone edilmiş radyoterapi rejimlerine kıyasla etkinliği daha önce net olarak kanıtlanmamıştı. Ancak, 16 Ekim 2024 tarihinde The New England Journal of Medicine (NEJM) dergisinde yayımlanan faz 3, çok merkezli bu yeni klinik çalışma, lokalize prostat kanseri hastalarında SBRT'nin etkinliğini ve güvenilirliğini kapsamlı bir şekilde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

PACE-B Çalışması

Çalışma, uluslararası, açık etiketli, randomize, kontrollü bir faz 3 denemesidir. Evre T1 veya T2 prostat kanseri olan, Gleason skoru 3+4 veya daha düşük ve prostat spesifik antijen (PSA) seviyesi 20 ng/mL’nin altında olan erkek hastalar çalışmaya dahil edilmiştir.

Hastalar, SBRT (36.25 Gy, 5 fraksiyon, 1 veya 2 hafta süresince) veya kontrol radyoterapisi (78 Gy, 39 fraksiyon, 7.5 hafta süresince veya 62 Gy, 20 fraksiyon, 4 hafta süresince) almak üzere 1:1 oranında rastgele dağıtılmıştır.

Ek olarak, androjen baskılayıcı tedavi çalışmada izin verilmemiştir.

Çalışmanın ana hedefi, tedavi sonrasında biyokimyasal veya klinik başarısızlıktan korunma oranını değerlendirmektir. Yani, hastaların tedavi sonrasında PSA (prostat spesifik antijen) seviyelerinde yükselme veya klinik olarak hastalığın ilerlemesi gibi belirtilerin olup olmadığını incelemektir. Çalışma, SBRT'nin geleneksel veya orta derecede hipofraksiyone radyoterapiye kıyasla daha kötü sonuçlar vermediğini (non-inferiority) kanıtlamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, kritik eşik değer olarak 1.45 hazard oranı (risk oranı) belirlenmiştir. Bu oran, SBRT uygulanan grupta başarısızlık riskinin, geleneksel radyoterapi grubuna kıyasla %45'ten fazla artmaması gerektiğini ifade eder.

Çalışmada analizler, tedavi niyetine dayalı popülasyon (intention-to-treat population) üzerinden yapılmıştır. Bu yöntem, çalışmaya katılan tüm hastaların, gerçek tedavi durumları ne olursa olsun, randomize edildikleri gruba göre değerlendirilmesini sağlar. Bu yaklaşım, tedavinin gerçek dünya koşullarında etkinliğini daha doğru bir şekilde yansıtmayı amaçlar.

Sonuçlar

Çalışmada, Ağustos 2012 ve Ocak 2018 tarihleri arasında 38 merkezde toplam 874 hasta rastgele dağıtılmıştır; bunlardan 433’ü SBRT grubunda, 441’i ise kontrol radyoterapi grubundadır.

Hastaların ortanca yaşı 69.8, ortanca PSA seviyesi ise 8.0 ng/mL’dir. Hastaların %8.4’ü düşük risk kategorisinde, %91.6’sı ise orta risk kategorisindedir (National Comprehensive Cancer Network, NCCN).

Ortanca takip süresi 74 ay olup, 5 yıllık biyokimyasal veya klinik başarısızlıktan bağımsızlık oranı SBRT grubunda %95.8 (Güven aralığı [GA], %93.3–97.4) iken, kontrol grubunda %94.6 (GA, %91.9–96.4) olarak bulunmuştur.

Biyokimyasal veya klinik başarısızlık için düzeltilmemiş hazard oranı 0.73 (GA, %90, 0.48–1.12; P=0.004) olup, bu SBRT'nin non-inferior olduğunu göstermektedir.

SBRT ve kontrol radyoterapi grupları arasında geç dönemde gözlenen Radyasyon Terapisi Onkoloji Grubu (RTOG) derece 2 veya daha yüksek genitoüriner yan etki oranı anlamlı olarak farklı bulunmuştur. 5 yıllık kümülatif geç dönem genitoüriner (idrar yolları) yan etki oranı SBRT grubunda %26.9 (GA, %22.8–31.5), kontrol grubunda ise %18.3 (GA, %14.8–22.5) olarak tespit edilmiştir (P<0.001). Gastrointestinal yan etki açısından ise her iki grup arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır (SBRT grubu %10.7, GA %8.1–14.2; kontrol grubu %10.2, GA %7.7–13.5; P=0.94).

Yorum

Bu faz 3 klinik çalışmanın sonuçları, 5 fraksiyonda uygulanan SBRT'nin, biyokimyasal veya klinik başarısızlık açısından kontrol radyoterapisi kadar etkili olduğunu ortaya koymuştur. Dolayısıyla, SBRT, düşük ve orta riskli lokalize prostat kanseri hastaları için etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Ancak, SBRT’nin genitoüriner toksisite profili daha yüksek bulunmuş ve bu durum tedavi kararlarında göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışma ayrıca, SBRT'nin avantajları ve dezavantajları hakkında daha fazla bilgi edinmek için uzun vadeli takip verilerinin önemine işaret etmektedir.