Sigara İçmeyenlerde Akciğer Kanseri Sıklığının Artışının Nedeni İklim Değişikliği mi?

İklim Değişikliğinin Kansere Etkisi Neden Önemli?

Hiç sigara içmeyenlerde akciğer kanseri sıklığı hızla artmakta ve uzmanlar, bu artışta iklim değişikliğinin önemli bir rol oynayabileceğine işaret etmektedir. Bu yeni ve dikkat çekici bağlantı, başta çevresel faktörler olmak üzere insan sağlığına dair pek çok konuda yeniden düşünmeyi zorunlu kılmaktadır. İklim değişikliği ile tetiklenen hava kirliliği, yangınlar, doğal afetler gibi olayların insan sağlığı üzerindeki etkisi giderek daha fazla görülmekte ve bu etkilerin, özellikle savunmasız gruplar üzerinde ciddi sonuçları olabilmektedir.

Beşinci En Yaygın Yaşam Kaybı Nedeni Haline Geldi

9 Ocak 2024'te Nature Reviews Clinical Oncology dergisinde yayımlanan bir çalışmada, hiç sigara içmeyenlerde akciğer kanserini (HSİAK) histolojik ve epidemiyolojik olarak sigara kaynaklı kanserlerden farklı olduğu ve sıklıkla adenokarsinom olarak görüldüğü belirtilmiştir. Özellikle kadınları ve Asya kökenli bireyleri etkileyen bu kanser türünün, dünya genelinde kanserle ilişkili yaşam kayıplarında beşinci sırada olduğu tahmin edilmektedir.

Yanlış anlamayı önlemek için bunu açıklamak gereiyor:

• Genel akciğer kanseri dünya çapında kansere bağlı yaşam kayıplarının birinci nedenidir.
• Hiç sigara içmeyenlerde akciğer kanseri (HSİAK) ise tüm kanser türleri arasında beşinci en yaygın yaşam kaybı nedenidir.

Akciğer Kanserinde Yeni Tehdit: Çevresel Faktörler

2024 Dünya Akciğer Kanseri Kongresi’nde düzenlenen bir oturumda uzmanlar, iklim değişikliği, elektronik sigara, esrar kullanımı ve askeri çatışmaların neden olduğu hava yoluyla taşınan karsinojen maddelerin etkilerini tartıştı. Farklı nedenlerle tetiklenen bu yeni risk faktörlerinin, bazen birbiriyle ilişkili olduğu ve çevresel tehlikelerin önemine dikkat çektikleri belirtildi.

Amerikan Kanser Derneği Sağlık Hizmetleri Araştırma Bilim Direktörü Dr. Leticia M. Nogueira, bireysel düzeyde iklim değişikliğine odaklanmanın ve harekete geçmenin iyi bir başlangıç olduğunu belirtti.

Uzun Süreli Yangın Maruziyeti ve Artan Kanser Riski

İklim değişikliği, şiddetli kasırgalar ve sıklaşan orman yangınları gibi iklim kaynaklı felaketlerle ilişkilendirilmektedir. Bu olaylar, kanser hastalarının bakım süreçlerini aksatmakta ve hastaların daha kötü sonuçlarla karşılaşmalarına yol açmaktadır. Dr. Nogueira’ya göre bu olaylar, hiç sigara içmemiş bireylerde akciğer kanseri sıklığının artışında önemli bir rol oynamaktadır.

The Lancet Planetary Health dergisinde yayımlanan popülasyon tabanlı bir çalışmada, uzun süreli orman yangını maruziyetinin akciğer kanseri ve beyin tümörleri riskini artırdığı belirlenmiştir. Çalışmada, yangın bölgesine 50 km uzaklıkta yaşayan bireylerde akciğer kanseri sıklığı %4,9, beyin tümörü sıklığı ise %10 oranında daha yüksek bulunmuştur. Yazarlar, bu bulguların küresel ölçekte önem taşıdığını, iklim değişikliğinin yangın sıklığı ve şiddeti üzerindeki öngörülen etkileri nedeniyle sonuçların dikkatle incelenmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Sağlık Çalışanları İçin Bir Sorumluluk: İklim Dostu Sağlık Hizmetleri

Dr. Nogueira, sağlık sektörünün en fazla emisyon üreten endüstrilerden biri olduğunu hatırlatarak, katılımcılara sağlık hizmetlerinde çevre dostu uygulamalar benimseme çağrısında bulundu. Amerikan sağlık sisteminin emisyonlarının Birleşik Krallık’ın toplam emisyonlarından fazla olduğunu belirterek, her bir sağlık çalışanının kendi çalışma ortamında çevreye duyarlı uygulamaları destekleyebileceğini söyledi.

“Burada bugün her birimizin yapabileceği bir şey var: Kurumlarımızda çevre dostu çabaları destekleyebiliriz, felaketlere hazırlık ve müdahale süreçlerine katılabiliriz ve süregelen zararları belgeleyerek farkındalığı artırabiliriz” dedi. CA: A Cancer Journal for Clinicians dergisinde yayımlanan bir yorumda Dr. Nogueira ve meslektaşları, iklim değişikliği ile kanser arasındaki bağlantılara dair daha fazla bilgi sunmuş, sağlık sektörünün sera gazı emisyonlarına katkıda bulunan faktörleri ve önerilen müdahale stratejilerini sıralamıştır.

Daha İyi Bir Dünya İçin Güç Bizde

Dr. Nogueira, çevresel etkilerin hafifletilmesi için bireysel ve kurumsal düzeyde adımlar atılabileceğini belirterek, Archimedes’in ünlü sözüne atıfta bulundu: “Bana yeterince uzun bir kaldıraç verin, dünyayı yerinden oynatayım.” Her bir bireyin değişim yaratma gücüne sahip olduğunu belirterek, etkili olduğu noktaların farkına varıp kaldıraçlarını kullanmalarını önerdi.

Bu çalışma, yalnızca bilimsel bir keşfi değil, aynı zamanda çevresel farkındalığın arttırılması gerekliliğini de vurgulamaktadır. Sağlık çalışanları ve sağlık sistemlerinin iklim değişikliğine katkısını azaltma çabaları, daha sağlıklı nesiller için bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.