Akciğer Kanseri Sırt Ağrısı Yapar Mı? Ne Zaman Endişe Edilmeli?
Sırt ağrısı toplumda çok yaygındır ve çoğunlukla kas-iskelet kaynaklı, iyi huylu seyreder; ancak akciğer kanserinde ağrı, pleura/göğüs duvarı tutulumu, sinir basısı ya da kemik-omurga metastazı gibi mekanizmalarla ortaya çıkabilir. Özellikle gece artan, istirahatte geçmeyen, giderek şiddetlenen veya nörolojik bulguların (bacaklarda güçsüzlük, uyuşma, idrar-gaita kontrolünde değişiklik) eşlik ettiği ağrı, onkolojik açıdan uyarıcı kabul edilmelidir. Pancoast (üst sulkus) tümörleri omuz-skapula hattına yayılan ağrı ve bazen Horner sendromuyla prezente olabilir; spinal kord basısı ise acil müdahale gerektirir. Bu nedenle “her sırt ağrısı kanser değildir” ifadesi doğru olmakla birlikte, risk faktörleri (özellikle sigara öyküsü) ve alarm bulguları olan hastalarda gecikmeden uygun görüntüleme ve uzman değerlendirmesi esastır. Erken tanı, hem tedavi seçeneklerini genişletir hem de kalıcı nörolojik hasar ve yaşam kalitesindeki kaybı önlemeye yardımcı olur.
- Her sırt ağrısı kanser değildir; büyük çoğunluğu kas-iskelet kaynaklıdır. Yine de akciğer kanserinde ağrı sık görülen bir semptomdur ve pleura/göğüs duvarı tutulumunda veya kemik/omurga metastazında belirgin olabilir.
- Red flag bulgular (gece artışı, istirahatte geçmemesi, nörolojik defisit, hemoptizi, hızlı kilo kaybı) varsa akciğer kanseri açısından Toraks BT ve uygun alanın MRG’si gecikmeden planlanmalıdır.
- MSCC (malign spinal kord kompresyonu) şüphesinde acil MRG ve onkoloji–nöroşirürji koordinasyonu şarttır.
Akciğer kanseri bazen sessiz ilerlese de, tümör çevre dokulara, sinir uçlarına veya kemik yapılarına ulaştığında ağrı ilk belirti olarak ortaya çıkabilir. Bu ağrı genellikle kürek kemiği, omuz veya sırtın üst kısmında hissedilir ve hareketle değil, genellikle derin nefes alma veya yatış pozisyonuyla artabilir. Özellikle geceleri belirginleşen, istirahatte de süren ve sıradan kas-iskelet ağrılarından farklı bir karakterde olan bu ağrılar, altta yatan ciddi bir patolojinin habercisi olabilir. Bu nedenle, uzun süredir devam eden veya olağandışı özellikler gösteren sırt ağrıları, akciğer ve göğüs duvarı kaynaklı olasılıklar açısından dikkatle değerlendirilmelidir.
Neden Sırt Ağrısı Olur?
- Göğüs duvarı / pleura / interkostal sinir: Periferik tümörlerin pleurayı irrite etmesi dermatomal dağılımlı omuz–skapula–sırt ağrısı yapar.
- Kemik/omurga metastazı: Torakal/lomber vertebra ve kaburgalar sık etkilenir; periostal gerilim ve epidural bası ağrının temel kaynaklarıdır.
- Nörojenik komponent: Sinir kökü basısı radiküler ağrı, parestezi ve kuvvet kaybına yol açar.
- Metabolik/paraneoplastik: Hiperkalsemi yaygın kemik ağrısı ve bitkinlik yaratabilir.
Pancoast (Üst Sulkus) Tümörü
Akciğer apeks yerleşimli tümörler çoğunlukla inatçı omuz–skapula ağrısı ve ulnar dağılıma yayılan nörojenik ağrı ile başlar; ileri olgularda Horner sendromu görülebilir. Erken dönemde kas-tendon patolojileriyle karışabildiği için görüntüleme eşliğinde dikkatli değerlendirme gerekir.(https://www.drozdogan.com/omuz-agrisi-ve-akciger-kanseri-arasinda-nasil-bir-iliski-var/)
Spinal Kord Basısı (MSCC): Onkolojik Acil
Yeni başlayan/gece artan sırt ağrısı + bacaklarda güçsüzlük/uyuşma + idrar–gaita kontrolünde bozulma kombinasyonu acil uyarıdır. Tüm omurgayı kapsayan MRG gecikmeden yapılmalı, steroid ve radyoterapi/cerrahi için onkoloji–radyasyon onkolojisi–nöroşirürji ekipleri hızla devreye girmelidir.(https://www.drozdogan.com/kanser-acillerinden-biri-omurilik-spinal-kord-basisi-ve-felc-riski/)
Ne Zaman Endişe Edilmeli? (Red Flag Tablosu)
| Bulgular | Olası Durum | Aksiyon |
|---|---|---|
| Gece artan/istirahatte geçmeyen, giderek şiddetlenen sırt/omuz ağrısı | Kemik metastazı / Pancoast / intratorasik yayılım | Toraks BT ± PET-BT; odak MRG (omurga/servikal) |
| Bacaklarda güçsüzlük/uyuşma; idrar–gaita kontrolünde bozulma | MSCC (acil) | Acil tüm omurga MRG, steroid, RT/cerrahi değerlendirme |
| İnatçı öksürük, hemoptizi, dispne; açıklanamayan kilo kaybı | İleri akciğer kanseri olasılığı | Toraks BT, gerekirse bronkoskopi/balgam sitolojisi |
Ayırıcı Tanı ve Klinik Yaklaşım
Kas-iskelet (miyofasiyal ağrı, dejeneratif disk, faset artropatisi), nörojenik (radikülopati), enfeksiyöz (spondilodiskit), metabolik (osteoporotik kırık) ve neoplastik nedenler birlikte düşünülür. Pratik özet:
- Hikâye: ağrının süresi/karakteri, gece artışı, travma, kilo kaybı, hemoptizi, sigara/asbest öyküsü.
- Muayene: omurga hassasiyeti, nörolojik muayene (motor–duyu–refleks), sfinkter fonksiyonları.
- Görüntüleme: klinik şüphede Toraks BT; nörolojik bulguda acil MRG; metastaz şüphesinde PET-BT/Kemik sintigrafisi.
- Laboratuvar: tam kan, kalsiyum, gerektiğinde tümör biyobelirteçleri (klinik bağlama göre).
Tanısal Yaklaşım Algoritması
Ağrı Kontrolü ve Destek
- Lokal tedaviler: Kemik metastazına bağlı ağrıda palyatif radyoterapi (tek fraksiyon veya hipofraksiyone şemalar); instabilitede ortopedik stabilizasyon.
- Sistemik: Tümöre yönelik tedaviler (kemoterapi, hedefe yönelik/immünoterapi) + kemik hedefli ajanlar (zoledronik asit, denosumab).
- Analjezik basamak: NSAİİ → zayıf opioid → güçlü opioid; nöropatik ağrıda gabapentinoid/TCA/SNRI adjuvanları.
- RT sonrası ağrı “flare”i: Kısa süreli steroid profilaksisi düşünülebilir.
Hastalara Öneriler
- Alarm bulgularını tanıyın: Gece artan ve istirahatte geçmeyen ağrı, bacaklarda güçsüzlük/uyuşma, idrar–gaita kontrolünde değişiklik, inatçı öksürük veya balgamda kan → gecikmeden başvurun.
- Ağrı günlüğü tutun: Ne zaman/nasıl arttığını, eşlik eden belirtileri ve kullandığınız ilaçları kaydedin; bu bilgiler hekiminiz için değerlidir.
- Güvenli aktivite: Hekiminiz aksini söylemedikçe kısa yürüyüşler ve hafif germe egzersizleri kas-iskelet ağrısını azaltabilir; ani yüklenmelerden kaçının.
- İlaç kullanımı: Reçetesiz ağrı kesicileri uzun süreli ve kontrolsüz kullanmayın; böbrek–mide yan etkileri ve etkileşim riskleri vardır.
- Beslenme ve kemik sağlığı: Yeterli protein–kalsiyum ve D vitamini desteği için diyetisyen/hekiminizle görüşün; kemik hedefli tedavi alanlarda diş sağlığına özen gösterin (osteonekroz riski).
- Destek alın: Ağrı yönetimi çok disiplinlidir; onkoloji, algoloji (ağrı), fizik tedavi ve psikoonkoloji ekipleriyle iş birliği yapın.
- Sigarayı bırakın: Ağrı şiddeti ve tedavi etkinliği üzerinde olumlu etkileri vardır; bırakma desteği için klinik programlara başvurun.
Sık Sorulan Sorular
Sırt ağrım var; akciğer kanseri olabilir mi? Çoğu zaman hayır. Ancak red flag bulguları varsa akciğer kanseri açısından görüntüleme gerekir.
İlk hangi test yapılmalı? Klinik şüpheye göre değişir; akciğer kaynaklı olasılık kuvvetli ise Toraks BT ön plandadır. Nörolojik bulguda acil MRG.
MSCC şüphesinde ne yapılır? Aynı gün MRG ve onkoloji–nöroşirürji koordinasyonu; steroid ve RT/cerrahi hızlıca planlanır.
Kaynakça
- American Cancer Society. Signs and Symptoms of Lung Cancer
- NICE NG12. Suspected cancer: recognition and referral
- NCI PDQ® Health Professional. Cancer Pain (güncelleme notları ve klinik ilkeler).
- Macmillan Cancer Support. Metastatic Spinal Cord Compression.
- StatPearls. Lung Pancoast Tumor.
- ESMO Clinical Practice Guidelines. Cancer Pain & Bone Health in Cancer.
- NCCN Guidelines for Patients®. Metastatic NSCLC.
- Cancer Research UK. Symptoms if lung cancer has spread to the bone.
