Yapay zeka, meme kanseri teşhisinde çok daha iyi sonuçlar çıkarabilir ancak bunun önündeki engellerden en önemlisi kişisel sağlık verilerinin gizliliğine ilişkin düzenlemelerdir. Bu sebeple yapay zeka algoritmaları milyonlarca mamografi örnekleri üzerinden eğitilememektedir.
Kalifornia üniversitesinde biyoinformatik uzmanı ve pratisyen hekim olan Hadley, kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, gizliliği ve güvenliği için radikal bir çözüm üzerinde çalışmaktadır.
Hadley ve ekibi, insanların bu değerli bilgilerini araştırmacılarla, kolayca ve güvenli bir şekilde paylaşabilmeleri için bir sistem üzerinde çalışıyorlar. Bu sistem aynı zamanda, tıbbi veri akışının kontrolünü de elde tutmayı sağlıyor. Bitcoin ile herkesin adını duyduğu blok zinciri (blockchain) teknolojisine dayalı bu yöntemleri yakında test edilecek. Mayıs ayından itibaren, Hadley ve arkadaşları 3 ile 5 milyon Amerikalı kadınların mamografi verilerini kullanabilmeyi umdukları bir yapay zeka algoritmasını eğitim programına başlayacaklar.
Veri güvenliği
Son zamanlarda kişisel verilerin gizliliğine yönelik toplumsal bilincin artmasına paralel olarak veri güvenliğini daha sık kullanmaya başladık. 2016 yılında, Londra merkezli DeepMind isimli yapay zeka firmasının uygun koşullar sağlanmadan yaklaşık 1.6 milyon Birleşik Krallık vatandaşının hasta verilerine ulaştığını basından öğrenmiştik. Ulaşabildikleri veriler arasında kişilerin isimleri ve cinsel yolla bulaşan hastalık bilgilerine kadar detaylarda bulunmaktaydı.
Tam bugünlerde de Facebook ve Google’ın bizim verilerimizi iznimiz olmadan, nasıl kullandıklarına dair skandalları takip etmekteyiz. MIT Üniversitesinden Andrew Lippman: "Tıp dünyası için bir Facebook yok ve eğer biz hastaların verilerinin paylaşılabilmesi için blok zincir çözümünü kurabilirsek bu veri güvenliği için bir model oluşturabiliriz. Blok zincir modeli verilerin gizliliğini ve kolay paylaşılabilmesini sağlarken aynı zamanda bilgisayar korsanlarına karşıda üst düzey güvenliği sağlamaktadır."
Hadley’in çalışmasında blok zincir modeli; araştırmacılar, klinisyenler ve katılımcılar arasındaki veri akışını kontrol eden bir dizi anahtarlama sistemleri olarak kullanılıyor. Katılımcı kadınlar, breastwecan.org adlı online portal aracılığı ile verilerinin erişimlerine izin verebiliyor veya kısıtlamalar getirebiliyorlar. Araştırmacılar, milyonlarca sağlıklı kadın ve kanser hastalarının verileriyle yapay zeka algoritmasını eğitmeyi umuyorlar. Burada amaç daha doğru oranla kanser teşhislerine ulaşabilmektir. Zira doktorlar mamografiler üzerinden yaptıkları teşhislerin yaklaşık dörtte birinde bazı noktaları kaçırabiliyorlar. Algoritmaların teşhis başarısının yükselmesi de farklı verilerin üzerinde çalışılarak oluyor, tıpkı radyologların tümör teşhislerindeki başarılarının tecrübelerine dayalı olması gibi düşünebiliriz.
Zincir Reaksiyonu
Diğer gruplar blok zinciri teknolojisine dayalı bireyler ile şirketler veya araştırmacılar arasında veri alışverişi ve bunların ödeme yöntemleri üzerine çalışıyorlar. Bunlardan birisi de, Harvard Üniversitesi'nden George Church’un başında bulunduğu Nebula Genomics’tir. Nebula’nın amacı insanları, genetik sekanslamalarını satın almak isteyen şirketlerle veya araştırmacılarla biraraya getirmek ve ödeme yöntemi olarak dijital para birimlerinin kullanılmasını sağlamaktır. Lipmann’a göre burada blok zincir teknolojisini sadece ödeme yöntemi olarak değilde aynı zamanda veri akışınında kontrolünü sağlayarak suistimallerin önüne geçmeye çalışmaktadır. Church ve ekibi, MedRec olarak isimlendirilen blok zincir teknolojisine dayalı sağlık verilerinin paylaşılmasını sağlayan sistemi geliştirdiler ve bu sene MedRec, Beth İsrail Deaconess Tıp Merkezi'nde test edilecek. Katılımcılar aynı zamanda sisteme giyilebilir teknolojilerden toplanılan verileri de ekleyebilecekler. Klinisyenler ve araştırmacılar, katılımcıların izinleri dahilinde bu ilave verileri kullanabilecekler. Hadley, klinisyenler tarafından rutin olarak hastalardan alınan çok önemli ve büyük miktardaki verilerin ancak paylaşılabildiğinde anlam ifade edeceğini ve bunun içinde hastaların onaylarının gerekli olduğunu, bu sebeple sistemde ne kadar çok katılımcı olursa o kadar faydalı olacağını düşünüyor. Ve şunu söylüyor: "Bizler sağlık alanında verilerin kontrolünü sağlayacak teknolojiler üzerine düşünmeliyiz ve blok zinciri teknolojisi bu alanda mutlaka yardımcı olacaktır."
