Egzersiz saati ve kanser ilişkisi

Dünya Sağlık Örgütü’nün son verilerine göre 2018 yılında kanser, 9.6 milyon yaşam kaybına sebep olmuştur. Hayatımızdaki en ufak bir olumlu değişiklik, on binlerce kişinin kansere yakalanmasını engelleyebilir. Bu nedenle kanser sıklığının azaltabilmek amacıyla birçok alanda çalışma yapılmaktadır.

 2020’nin Eylül ayında International Journal of Cancer’da yayımlanan bir araştırmada sabah saatlerinde yapılan egzersizin kanser riskini azaltabileceği fark edildi. Çalışmada saat 08:00 ile 10:00 arasında egzersiz yapan kişilerin, günün ilerleyen saatlerinde egzersiz yapanlara göre kansere yakalanma risklerinin daha düşük olduğu gösterildi. Serbest türde yapılan egzersizlerle farklı kanserlerin riskini azaltabileceğimiz kanıtlandı.

Daha önce, vücudun sirkadiyen ritminin kanser ile ilişkisine dair bulgular gösterilmişti. Sirkadiyen ritim ifadesi, bir kişinin uyku-uyanıklık döngüsünü etkileyen biyolojik süreçleri ifade eder. Geceleri uyumak ve gündüzleri uyanık olmak sirkadiyen ritmin bir örneğidir. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’ndan bir ekibin hazırladığı ve The Lancet Oncology’de yayımlanan çalışmada, sirkadiyen ritmi bozacak olan gece vardiyalarının "muhtemel" karsinojenik (kanser etkeni) olduğu görüldü (grup 2A karsinojen). Gece vardiyasında çalışan kişilerin artmış meme ve prostat kanseri risklerine sahip oldukları fark edildi.

2019’da yapılan başka bir çalışmaya göre sirkadiyen ritmin egzersiz ile de ilişkisi olduğu gösterildi. Gün içinde egzersiz yapmanın, sirkadiyen ritmin düzenlenmesine ve bozulmuş uyku düzeninin olumsuz etkilerinin azaltılmasına yardımcı olduğu gösterildi. Peki, egzersizin yapılma saati kanser riskini etkileyebilir mi?

Bu hipotezi test etmek için araştırmacılar 2.795 katılımcının verilerini inceledi. Katılımcılar, İspanya'da kansere neden olan yaygın faktörlerin ve bunların nasıl azaltılacağının incelendiği bir araştırma grubundan (MCC-Spain) seçildi. 2008 ve 2013 yılları arasında katılımcıların günlük fiziksel aktivitelerini öğrenmek için röportajlar yapıldı. Bu zaman aralığında katılımcıların ne zaman egzersiz yaptığı ayrıca soruldu. Araştırmacılar bu grupta meme kanseri olan 781 kadına bakıp ayrıca fiziksel aktiviteleri incelendi. Prostat kanseri olan 504 erkeğin egzersizlerinin zamanlaması hakkında izlemler yapıldı. Daha sonra bu araştırma grubundan seçilen kişileri günümüzde yapılan çalışmadaki aynı cinsiyetten ve benzer yaştaki kanserli insanlarla eşleştirdiler.

Çalışmalar sonucunda saat 8:00 ve 10:00 arasında yapılan egzersizin prostat ve meme kanserini azaltmada faydalı olabileceği iddia edilmektedir. Ancak kanser oluşumuna etki eden birçok faktör bulunmaktadır. Bu nedenle araştırmaya katılanlar kişilerin diyet, uyku düzeni gibi değişkenleri de hesaba katıldığında egzersiz zamanının etkisini kesin söylemek zordur. Ancak zamanı ne olursa olsun egzersizleri hayatımıza dahil edebilmemiz kıymetlidir. Egzersizin zinde bir vücudun ve sağlıklı yaşamın bir önemi parçası olduğu unutulmamalıdır.