Dünya genelinde her yıl yaklaşık 1.000.000‘a yakın kişiye kolon ve rektum kanser teşhisi konulmakta, 500.000’e yakın hasta ise bu hastalığa bağlı yaşamını kaybetmektedir. Kolon ve rektum, sindirim siteminin kalın barsak denen kısmını oluşturur. Makata yakın son 20 cm’lik kısım rektum, buradan ince barsaklara kadar olan kısım kolon olarak adlandırılmaktadır. Kolon ve rektum kanserleri bu organların iç yüzeyini kaplayan hücrelerde gelişir. Kolorektal kanserlerin kesin sebebi bilinmemekle birlikte sağlıksız beslenme sonucu fazla kilolu olmak, sigara, ileri yaş ve polipler (kolon ve rektumun iç duvarından kaynaklanan genellikle iyi huylu ancak zaman zaman kanserleşebilen tümörler) bilinen risk faktörleridir. Ülkemizde en sık rastlanan ilk üç kanser türü arasında yer alan kolorektal kanserlerin nedenleri ve buna bağlı yeni tedavi stratejileri ile ilgili yapılan araştırmalar hız kesmeden sürdürülmektedir. Bu konuda dikkat çeken ve uzun soluklu çalışmalardan birinin sonuçları geçtiğimiz aylarda İngiliz Tıp Dergisi’nde yayımlanmıştır.
Yapılan çalışmada, ergenlik döneminde takibe alınan 29.658 bireyin vücut kitle indeksi (vücut ağırlığı ve boy ölçülerinin belirli bir matematiksel hesap ile oranlanması) ile yetişkinlik döneminlerinde kalın barsak kanseri görülme sıklığı arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Aynı çalışmada ilk defa olarak, bir kan testi olan eritrosit sedimantasyon hızı (alyuvar çöküm hızı) ile kolon ve rektum kanseri arasındaki ilişki incelenmiştir. Sedim olarak da bilinen bu kan tahlili, aşırı kiloya bağlı arttığı bilinen ve vücutta iltihaplanma düzeyini gösteren bir tetkiktir.
Araştırmaya zorunlu askeri eğitim alan, daha önce iltihabi barsak hastalığı geçirmemiş, herhangi bir sağlık sorunu olmayan, İsveçli 16 - 20 yaşlarında 29.658 genç alınmış ve 35 yıl boyunca takip edilmiştir. Bu süre zarfında katılımcı gençlerden 885’ine (501 kolon kanseri-384 rektal) kolorektal kanser teşhisi koyulmuştur. Vücut kitle indeksi 18,5 - 25 arası olanlar normal kilolu, 27,5 - 30 arası fazla kilolu, 30’dan fazlası obez olarak nitelendirilmiştir. Buna göre elde edilen sonuçlarda, vücut kitle indeksine göre (BMI - boy ve kilo oranı) fazla kilolu olan sağlıklı gençlerin, normal kiloda olanlara nazaran 2 kat fazla kolorektal kanser gelişme riski taşıdığı görülmüştür. Yine hiçbir sağlık sorunu taşımayan ancak obez olan kişilerde ise bu oranın 2.38 kat daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca vücutta iltihabi kan düzeyleri (sedim) artan bireylerde kolorektal kanser gelişme riskinin daha fazla (%63) olduğu belirlenmiştir.
Sevgili dostlarım, yapılan bu çalışmada elde edilen sonuçlarla, erken yaşlarda aşırı kilolu olmanın gelecekte kolorektal kanser gelişme riskini artırabileceği saptanmıştır. Bu çalışma, genç yaşta aşırı kiloya neden olacak düzensiz beslenme ve hareketsiz (sedanter) yaşam biçiminden uzak kalınması gerektiğini hatırlatmaktadır.
