Kanser ve Alzheimer İlişkili Yeni Nesil Nanopartiküller Keşfedildi

Hücreler diğer hücrelerle iletişim kurmak ve yaşamsal faaliyetleri gerçekleştirmek için bir takım taşıyıcı moleküller kullanır. Bu taşıyıcı molekülleri kargo paketleri olarak düşünebiliriz. Yağ zarıyla örtülü bu paketlerin büyük boyutlu olanlarına eksozom, küçük boyutlu olanlara ise eksomere denmektedir. Bu paketlerin, pek çok hastalıkla ilişkili olduğu bilinmektedir.

Yeni Bir Nanopartikül: Süpermere

2022 Ocak ayında Nature Cell Biology’de yayımlanan çalışmada pek çok enzim, protein, RNA içeren ve pek çok hastalık türüyle ilişkili yeni bir nanopartikül keşfedildi. Bu nanopartikule süpermere adı verildi.

Nanopatikül (NP) ya da nanotanecik (NT), boyutu 1 – 100 nanometre (metrenin milyonda – 10 binde biri) uzunluktaki tanecikleri ifade eder ve nanopartiküller tıp, biyomedikal, fizik, kimya, elektronik, enerji üretimi gibi geniş uygulama alanları bulunan nanoteknolji bilim dalının konusudur.

Süpermere nanopartikülleri kanser, kalp hastalıkları, Alzheimer ve COVID-19 ilişkili pek çok molekül içeriyor. Süpermereler, daha önce eksozom sanılmaktaydı. Ancak çalışmada farklı bir teknik kullanılarak, bu nanopartüküller keşfedildi.

Süpermerelerin farklı hastalıklarla ilişkili molekülleri taşıdığı tespit edildi. Örneğin:

• TGFBI adı verilen protein süpermeres tarafından taşınmaktadır. Bu protein tümör büyümesini desteklemektedir. Ayrıca TGFBI’nin, kolorektal (kalın bağırsak) kanserde önemli bir biyobelirteç olabileceği düşünülmektedir.
• Bir diğer molekül ise ACE2 reseptörüdür. Bu reseptör, kalp hastalıklarında ve COVID-19 hastalığında rol oynamaktadır. SARS-CoV-2 virüsü, ACE2 reseptörüne bağlanarak hücreleri infekte etmektedir. Bu durumda, Süpermerelerin virüse karşı “tuzak” olarak kullanılarak infeksiyonun engellenmesi amaçlanmaktadır.
• APP proteini ise Alzheimer hastalığının gelişiminde rol oynamaktadır. Süpermeres kan beyin bariyerini geçebilmektedir. Bu durumda süpermere analizi ile erken teşhis ve hedefe yönelik tedaviler gerçekleştirilebilir.

Peki bu çalışma bize ne ifade ediyor?

• Bu tip biyoaktif moleküllerin tanımlanması yeni nesil biyobelirteçlerin keşfine olanak sağlayabilir.
• Süpermere içeren moleküllerin metabolomik analizi ile erken kanser teşhisleri gerçekleşebilir.