Megestrol Asetat (Megace) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu
- FDA Onaylı: Evet (İlk onay tarihi: 1971)
- Ticari Adları: Megace (orjinal molekül), Borea (Jenerik/muadil)
- Etken Madde: Megestrol Asetat
- Uygulama Şekli: Tablet formu
- Sınıfı: Progestasyonel ajan
- Kategori: Hormonal tedavi
- Üretici Firmalar: Bristol-Myers Squibb, Onko İlaç San. ve Tic. A.Ş.
- Türkiye Dağıtımı: DEVA İlaç San. ve Tic. A.Ş., ONKO İlaç San. ve Tic. A.Ş.
- Onaylı Olduğu Endikasyonlar:
- Meme kanseri
- Endometriyal kanser
- Renal hücreli karsinom (RCC)
- Kanser ve HIV/AIDS'e bağlı iştah kaybı ve kilo kaybı
Megace Nedir?
Megace, megestrol asetat etken maddeli, progestasyonel ajan sınıfında yer alan bir hormonal ilaçtır. Özellikle meme kanseri ve endometriyal kanser tedavisinde kullanılır. Bunun yanı sıra, kanser ve HIV/AIDS'e bağlı kilo kaybı ve iştahsızlık tedavisinde de iştah arttırıcı olarak kullanılmaktadır.
Progestasyonel Ajan Nedir?
Progestasyonel ajanlar, progesteron hormonuna benzer etki gösteren ve özellikle hormonal dengenin sağlanmasında rol oynayan ilaçlardır. Megestrol asetat, antiöstrojenik etkileri sayesinde östrojen reseptörlerinin stabilitesini, bulunabilirliğini ve dönüşümünü azaltarak, belirli kanser türlerinde tümör büyümesini baskılar.
Etki Mekanizması Nasıldır?
- Megace, doğal progesteron hormonunun sentetik bir türevidir.
- 17-hidroksisteroid dehidrojenaz enzimini inhibe ederek, estradiolün daha az aktif bir metabolit olan estrona dönüşümünü sağlar.
- Östrojen sülfotransferazı aktive ederek, östrojenin daha az etkili metabolitlere dönüşümünü hızlandırır.
- Luteinize edici hormon (LH) reseptörlerini baskılayarak östrojen seviyelerini düşürür.
- Hücresel düzeyde östrojen reseptörlerinin stabilitesini ve aktivitesini azaltarak, özellikle östrojene duyarlı tümörlerde büyümeyi yavaşlatır.
Bu mekanizmalar sayesinde Megace, meme ve endometriyal kanser gibi östrojene bağımlı kanserlerde etkin bir tedavi ajanı olarak kullanılır. Aynı zamanda iştah artırıcı etkisi nedeniyle, kilo kaybı yaşayan hastalarda beslenme desteği sağlamak amacıyla da reçete edilebilmektedir.
FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi
- 24 Haziran 1971:
- Megestrol asetat, ileri evre endometriyal kanserin palyatif tedavisi için FDA tarafından onaylandı.
- 10 Kasım 1983:
- İleri evre meme kanserinin palyatif tedavisi için kullanım onayı verildi.
- 5 Aralık 1993:
- HIV/AIDS'e bağlı anoreksi, kaşeksi veya açıklanamayan kilo kaybı tedavisi için kullanım alanı genişletildi.
- 27 Temmuz 2001:
- Kanser ve HIV/AIDS ilişkili iştahsızlık ve kilo kaybı tedavisinde kullanımı FDA tarafından resmen genişletildi.
- 1 Mart 2005:
- HIV ile ilişkili kaşeksi sendromu için ek kullanım onayı alındı.
- 18 Ekim 2012:
- Yaşlı hastalarda iştahsızlık ve kilo kaybı yönetiminde kullanım alanı genişletildi.
Türkiye Ruhsatı
Megace’nin ülkemizde T.C. ruhsatlı olduğu durumlar / terapötik endikasyonlar şu şekilde belirtilmiştir:
Meme kanserinin palyatif tedavisinde (örn. reküran, inoperabl ya da metastatik durumlarda) ve ayrıca kansere bağlı anoreksi ya da kilo kaybı tedavisinde endikedir.
Megace Geri Ödemesi Var mı?
Megace’nin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme kapsamına alındığı tedavi durumları şu şekildedir:
Meme kanserinin palyatif tedavisinde (örn. reküran, inoperabl ya da metastatik durumlarda) ve ayrıca kansere bağlı anoreksi ya da kilo kaybı tedavisinde kullanması koşuluyla SGK tarafından karşılanır.
Fiyatı:
Ocak 2025 itibarıyla, megestrol asetat içeren ilaçların Türkiye'deki eczane satış fiyatları:
- Megace 160 mg 30 tablet: 905,08 TL
- Borea 160 mg 30 tablet: 663,95 TL
Direnç Mekanizması
- P-glikoprotein ilaç dışa akım taşıyıcı proteininin ifadesinin artması:
- Bu taşıyıcı protein, hücre içine alınan ilaçları dışarı atarak Megestrol Asetat’ın hücre içi etkinliğini azaltabilir.
- p53 bağlayıcı protein 1 (53BP1) ifadesinin azalması:
- DNA çift sarmal kırıklarının onarılmasını engelleyerek, hücrelerin ilaç tedavisine karşı direnç geliştirmesine neden olabilir.
- Hormonal reseptörlerin regülasyonunda değişimler:
- Uzun süreli kullanım sonucunda progesteron reseptörlerinin azalması, ilacın etkinliğini düşürebilir.
- Replikasyon çatalının stabilizasyonu:
- DNA onarım süreçlerinde değişiklikler ve hücrelerin proliferasyon mekanizmalarının adaptasyonu, Megestrol Asetat’a karşı direnç gelişimine katkıda bulunabilir.
Farmakokinetik Özellikleri
- Emilim
- Ağız yoluyla biyoyararlanımı yüksektir. Emilim hızlı olup, 2-3 saat içinde plazma zirve konsantrasyonlarına ulaşır. Yemekle birlikte alındığında emilim oranı değişebilir ancak biyoyararlanımı ciddi şekilde etkilenmez.
- Dağılım
- Megestrol asetat, plazma proteinlerine %90 oranında bağlanır.
- Günlük dozlamayla, birkaç gün içinde sabit durumdaki kan düzeylerine ulaşılır.
- Metabolizma
- Karaciğerde CYP3A4 enzimleri tarafından metabolize edilir.
- İlacın büyük bir kısmı glukuronidasyon yoluyla inaktif metabolitlere dönüştürülür.
- İdrarla %66 ve dışkıyla %20 oranında atılır.
- Terminal yarı ömrü yaklaşık 34 saat olarak belirlenmiştir.
- Doz Aralığı
- Meme ve endometriyal kanser tedavisinde: Günlük 40 mg PO, 4 kez.
- İştah artırıcı olarak: Günlük 400-800 mg PO.
İlaç Etkileşimleri
- Megestrol asetat ile CYP3A4 enzimini indükleyen veya inhibe eden ilaçlar etkileşime girebilir.
- Antikoagülanlarla birlikte kullanımı dikkat gerektirir, çünkü pıhtılaşma parametrelerinde değişikliklere yol açabilir.
- Diyabet ilaçları ile birlikte kullanıldığında kan şekeri seviyelerinin izlenmesi önerilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tromboembolik olay riski:
- Megestrol asetat, tromboembolik olayların riskini artırabilir. Öncesinde tromboembolik hastalık öyküsü olan veya hiperkoagülabilite bozuklukları bulunan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
- Diyabetli hastalarda hiperglisemi:
- Megestrol asetat, insülin direncini artırabilir ve hiperglisemiye neden olabilir. Diyabet hastalarında kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi gerekmektedir.
- Karaciğer yetmezliği olan hastalarda doz ayarlaması:
- Karaciğer fonksiyonları bozulmuş hastalarda megestrol asetat metabolizması yavaşlayabilir ve ilaç düzeyleri artabilir. Bu nedenle doz ayarlaması yapılmalıdır.
- Kilo artışı ve sıvı tutulumu riski:
- Megestrol asetat, iştahı artırarak kilo alımına ve sıvı tutulmasına neden olabilir. Hastalar düşük sodyum diyeti konusunda bilgilendirilmelidir.
- Adrenal supresyon riski:
- Uzun süreli kullanım adrenal yetmezliğe yol açabilir. Doz azaltımı dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
- Gebelik ve emzirme:
- Gebelik kategorisi D olan megestrol asetat, gebelerde kullanılmamalıdır. Emziren annelerde de kullanımı önerilmez, çünkü anne sütüne geçebilir ve bebeğe zarar verebilir.
- Hormonal yan etkiler:
- Sıcak basması, terleme ve ruh hali değişiklikleri gibi hormonal değişikliklere neden olabilir.
- Menstrüel düzensizlikler:
- Ara kanamalar (breakthrough menstrual bleeding) görülebilir. Bu durum hastalara bildirilmelidir.
Yan Etkiler
- Kilo artışı
- Hiperglisemi ve kan şekeri seviyelerinde değişiklikler
- Ödem ve sıvı tutulumu
- Tromboembolik olaylar (derin ven trombozu, pulmoner emboli), (özellikle geçmişte tromboembolik veya hiperkoagülasyon bozukluğu olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.)
- Gastrointestinal rahatsızlıklar (bulantı, kusma, ishal, kabızlık)
- Adrenal supresyon ve kortizol seviyelerinde değişiklikler
- Cilt döküntüleri ve kaşıntı
- Cinsel istekte değişiklikler
- Yorgunluk ve halsizlik
