Nadir Kan Pıhtılaşma Bozukluğuna Karşı İlk İlaç FDA Onayı Aldı
Konjenital trombotik trombositopenik purpura (TTP) adı verilen nadir ve hayatı tehdit eden bir kan pıhtılaşma bozukluğu olan yetişkinler ve çocukları tedavi etmek için biyolojik ilaç Adzynma (ADAMTS13, rekombinant-krhn, Takeda Pharmaceuticals), 9 Kasım 2023 tarihinde ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onayı aldı
Adzynma, kan pıhtılaşma bozukluğu yaşayan bireyler için geliştirilen, hem önleyici hem de ihtiyaç halinde uygulanabilen enzim replasman terapisinde kullanılan ilk rekombinant protein ilacıdır.
Konjenital Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP), kan pıhtılaşmasını kontrol eden ADAMTS13 enziminin üretiminden sorumlu genin mutasyonu sonucu ortaya çıkan nadir bir kalıtsal hastalıktır.
Görülme sıklığı, 100.000 doğumda 1-2'dir.
TTP, Bu genetik bozukluğa sahip hastalar sıklıkla, pıhtı oluşumu ve kanama riskini azaltmak amacıyla ADAMTS13 enzimini takviye eden profilaktik plazma bazlı tedavi görürler. Tedavi edilmediği takdirde bu durum yaşam kaybıyla sonuçlanabilir.
Konjenital TTP, genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde ortaya çıkar. Ancak, bazı durumlarda daha geç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri şunlardır:
- Peteşiler (ciltte küçük, kırmızı noktalar)
- Purpura (ciltte morumsu lekeler)
- Kanama (burun, diş eti, gastrointestinal sistem, idrar yolu gibi)
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Bilinç kaybı
- Nöbetler
- Kalp krizi
- Felç
Konjenital TTP'nin tedavisi, ADAMTS13 enziminin yerine geçmesini sağlamaktır. Bu, plazma değişimi veya kriyopresipitat adı verilen bir tedavi ile yapılabilir. Plazma değişimi, hastanın kanından plazma adı verilen sıvının çıkarılıp yerine sağlıklı plazma verilmesi işlemidir. Kriyopresipitat, ADAMTS13 enziminin yüksek konsantrasyonlarını içeren bir plazma fraksiyonudur.
Kalıtsal hastalıklar, ebeveynlerden çocuklara geçen hastalıklardır. Bu hastalıklar, ebeveynlerin genlerinde bulunan mutasyonlardan kaynaklanır.
Konjenital TTP, ADAMTS13 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu mutasyonlar, ADAMTS13 enziminin üretimini veya işlevini bozar.
Konjenital TTP, otozomal resesif bir hastalıktır. Bu, her iki ebeveynden de mutasyonlu bir gen alan çocukların hastalığa yakalanacağı anlamına gelir.
Eğer ebeveynlerden biri mutasyonlu bir gen taşıyorsa, çocuğun hastalığa yakalanma riski %25'tir.
Konjenital TTP'nin kalıtsal olması, hastalığın tedavisini zorlaştırabilir. Çünkü, hastalığa yakalanma riski olan kişilerin önceden belirlenmesi ve tedaviye başlanması gerekir.
TTP Tedavisi için İlk Biyolojik Ürün
Yeni tedavi Adzynma, konjenital TTP hastalarında eksik olan ADAMTS13 enziminin düzeylerini normale döndürmek için tasarlanmış, bu enzimin arıtılmış rekombinant formudur. FDA'nın onayına göre Adzynma, hastalığın belirtilerini önlemek amacıyla koruyucu bir yöntem olarak ve hastalar akut bir sağlık sorunu yaşadıklarında ise ihtiyaca yönelik olarak kullanılmaktadır.
Bu onay, konjenital TTP'li 46 hastayı kapsayan ve Adzynma'nın plazma bazlı terapilere karşı etkinliğini değerlendiren küresel bir faz 3 çalışmasının sonuçlarına dayanmaktadır. Çalışmaya katılan hastalar, profilaktik enzim replasman terapisi olarak iki haftada bir veya akut bir durumda günlük olarak verilen intravenöz Adzynma veya plazma bazlı tedaviler arasında altı ay süreyle rastgele bir dağılımla tedavi edildi. Tedavi süresinin ardından hastalar, diğer tedavi yöntemine altı ay daha devam etti.
Araştırmanın ilk sonuçlarına göre,
- Adzynma'nın konjenital TTP'nin en sık görülen semptomu olan trombositopeni vakalarını, plazma bazlı tedaviye kıyasla %60 oranında azalttığı tespit edilmiştir.
Takeda'nın belirttiğine göre, Adzynma ile profilaktik tedavi gören hiçbir hasta, tedavi sürecinde akut TTP atağı geçirmemiştir.
Plazma bazlı tedavi uygulanan hastaların önemli bir kısmı, biyolojik ürün olan Adzynma ile tedavi görenlere göre daha fazla advers olaylar, yani tedaviye bağlı olumsuz etkiler yaşamışlardır. Adzynma'nın ilişkilendirildiği en sık görülen yan etkiler ise; baş ağrısı (%31.3), ishal (%16.7), migren (%14.6), karın ağrısı (%12.5), bulantı (%12.5), üst solunum yolu enfeksiyonu (%12.5), baş dönmesi (%10.4) ve kusma (%10.4) olarak sıralanmaktadır. Tedavi sırasında, alerjik reaksiyonlar da dahil olmak üzere herhangi bir tedaviye bağlı advers olay kaydedilmemiştir.
*
Görselin açıklaması: Yazının görseli ChatGPT 4.0 tarafından şu komut ile oluşturulmuştur: "Trombosit ve diğer kan hücreleri ve bir manzara içeren soyutsal bir çalışma"
FDA Approves First Treatment for Patients with Rare Inherited Blood Clotting Disorder. 9 Nov 2023 https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-treatment-patients-rare-inherited-blood-clotting-disorder
