Polipektomi sonrası kalın bağırsak kanserinin kolonoskopi ile takibi ne sıklıkla olmalıdır?

Adenomlar (polipler), özellikle kalınbağırsak kanserlerinin gelişiminde önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle 50 yaşından sonra mutlaka her 10 yılda bir kolonoskopi (ucunda kamera olan ince hortum şeklinde bir cihazla makattan girilerek kalınbağırsağın incelenmesi işlemi) yaptırılarak, eğer varsa bu kitlelerin saptanıp, polipektomi yöntemi ile çıkarılması gerekir.

Oldukça basit olan bu müdahale sayesinde kalın bağırsak (kolon ve rektum = kolorektal) kanseri riski oldukça azaltılmaktadır. Ancak, polipektomi sonrasında da ilerleyen dönemlerde yine kolorektal kanser gelişebilmektedir. Bundan dolayı polipektomi uygulanan hastalar da belli aralıklarla kolonoskopi ile takip edilmelidir. Bu takibin aralıkları elbette ki çıkarılan adenomun derecesine ve ilerleyen dönemlerde kanserleşme riskine göre değişecektir. Ancak polipektomi sonrası ilerleyen dönemlerde kolorektal kansere yakalanma ve bu kanserden yaşam kaybı oranları üzerine yapılmış derli toplu yeterince çalışma yoktur. İşte bu yüzden geçtiğimiz günlerde en prestijli tıp dergilerinden İngiliz Tıp Dergisi’nde (NEJM) bu konuda yapılan kapsamlı bir çalışma yayınlanmıştır.

Bu çalışmada; polipektomi ile kalın bağırsağından adenom çıkarılan yaklaşık 40.000 kişi, kolorektal kansere yakalanma ve bu kanserden ölüm oranları değerlendirilmek üzere takibe alınmış ve yaklaşık 8 yıl izlenmiştir.

Hastalar, çıkarılan adenomun düşük veya yüksek risk taşımasına göre sınıflandırılmış ve buna göre bu kişilerde kolonoskopi ile yapılacak takibin hangi aralıklarla olması gerektiği irdelenmiştir.

Veriler incelendiğinde; çıkarılan adenomların düşük riskli olduğu hastalarda, kolorektal kansere yakalanma ve bu kanserden yaşam kaybı oranları toplumun genelindeki oranlara benzer şekilde olmuştur. Yani bu kişilerde polipektomi sonrası kolonoskopi ile takibin şart olmadığı görülmüştür. Yüksek riskli adenomların çıkarıldığı hastalarda ise; polipektomi sonrası dönemde bu oranlar beklenenden yüksek olmuştur. Yani yüksek riskli grupta, polipektomi sonrası hastalar mutlaka belirli aralıklarla kolonoskopi ile takip edilmelidir.

Sonuç olarak; kalın bağırsağından adenom çıkarılan hastalarda, bu işlem sonrası takip stratejisi, üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Yapılan yeni çalışmalar ve elde edilen yeni verilerle bu stratejinin gerektiği ölçüde güncellenmesi gerekir. Bu çalışmada ortaya konulan veriler; düşük riskli adenomların çıkarılması sonrasında izlemin şart olmadığını, yüksek risklilerde ise mevcut olarak yapılan 3 yılda bir izlemin biraz daha sıklaştırılabileceğini işaret etmektedir. Ancak bu verilerin yapılacak yeni çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.