Vinorelbine (Navelbine) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu
- FDA Onayı: Evet (İlk onay tarihi: 1994)
- Ticari Adı: Navelbine (NVB)
- Etken Madde: Vinorelbine
- Uygulama Şekli: İntravenöz (IV) enjeksiyon, Oral, tablet formu (PO)
- Farmakolojik Sınıfı: Vinca alkaloid, anti-mikrotübül ajan
- Kategori: Kemoterapi ajanı
- Üretici: Pierre Fabre İlaç
- Türkiye Dağılımı: Pierre Fabre İlaç, Gensenta İlaç, Koçak Farma İlaç
- Onaylı Olduğu Kanserler: Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK), Meme kanseri, Over (yumurtalık) kanseri
Vinorelbine (Navelbine) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu
Vinorelbine etken maddeli Navelbine, pembe periwinkle bitkisinden türetilen ve özellikle akciğer ile meme kanseri tedavisinde kullanılan güçlü bir kemoterapi ilacıdır. Mikrotübül oluşumunu inhibe ederek hücre bölünmesini durdurur ve tümör büyümesini engeller.
Vinca Alkaloidleri Nedir?
Vinca alkaloidleri, hücre bölünmesini sağlayan mikrotübülleri hedef alan bitkisel kaynaklı kemoterapi ilaçlarıdır. Bu ajanlar, hücre bölünme döngüsünün M fazında etki göstererek mitotik iğ ipliklerinin oluşumunu engeller. Bu mekanizma sayesinde tümör hücreleri bölünemez ve ölür. Vinca alkaloidleri, akciğer, meme ve hematolojik kanserler gibi çeşitli tümörlerde etkili bir tedavi seçeneği sunar.
Etki Mekanizması Nasıldır?
- Vinorelbine, yarı sentetik bir vinca alkaloidi olup tübülin polimerizasyonunu inhibe eder.
- Mitotik iğ ipliklerinin oluşumunu engelleyerek hücre döngüsünü M fazında durdurur ve bölünmeyi baskılar.
- Hücre bölünmesinin engellenmesi, tümör hücrelerinde hücre ölümüne (apoptoza) yol açar.
- Mitotik mikrotübüllere yüksek özgüllük gösterirken, aksonal mikrotübüllere daha düşük bağlanma gösterir, böylece nörotoksisite oranı diğer vinca alkaloidlerine kıyasla daha düşüktür.
- DNA, RNA ve protein sentezini inhibe ederek kanser hücrelerinin büyümesini durdurur.
FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi
- 27 Aralık 1994: Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) tedavisi için FDA onayı aldı.
- 3 Nisan 1998: Metastatik meme kanseri tedavisinde kullanım için onaylandı.
- 15 Haziran 2004: Platin bazlı tedaviye uygun olmayan ileri evre KHDAK hastaları için tek ajan olarak kullanımına onay aldı.
- 22 Kasım 2011: Avrupa'da oral formülasyonunun onayı genişletildi, ancak FDA tarafından onaylanmadı.
Türkiye Ruhsatı
Navelbine'nin ülkemizde T.C. ruhsatlı olduğu durumlar / terapötik endikasyonlar şu şekilde belirtilmiştir:
Terapötik Endikasyonlar:
Küçük hücreli dışı akciğer kanserinde lokal ileri unrezektabl (evre IIIB) ve metastatik (evre IV) hastalıkta tek başına ya da platin grubu ilaçlarla kombine olarak ve metastatik meme kanserinde antrasiklin ve taksanlara dirençli hastalarda kullanımı endikedir.
Navelbine Geri Ödemesi Var mı?
Kanser tanısında endikasyon şartı aranmayacak ilaçlar listesinde yer almaktadır. Tüm kanser tanılarında SGK geri ödeme kapsamındadır.
Fiyatı: Nisan 2025 itibarıyla;
- Navelbine 50 mg/5 ml flakon eczane satış fiyatı: 1.576,79₺
- Navelbine 20 mg yumuşak kapsül eczane satış fiyatı: 884,16₺
- Navelbine 30 mg yumuşak kapsül eczane satış fiyatı: 1.271,79₺
Direnç Mekanizması
- P170 glikoproteininin aşırı üretimi (çoklu ilaç direnci - MDR)
- Diğer ilaçlarla çapraz direnç
- Tübülin proteinlerindeki mutasyonlar
Emilim
İntravenöz (IV) yolla ve oral (PO) yolla alınan formları bulunmaktadır.
Dağılım
- Çoğu vücut dokusuna hızlı ve yaygın bir şekilde dağılır.
- Görünür dağılım hacmi büyüktür (>30 L/kg).
- Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır (~%80).
Metabolizma
- Karaciğerde sitokrom P450 mikrozomal sistemi tarafından metabolize edilir.
- Desasetil vinorelbine adlı aktif bir metaboliti vardır.
- İlacın büyük kısmı safra yoluyla dışkı ile, %15-20’si böbrekler yoluyla atılır.
- Yarı ömrü 27-43 saat arasındadır.
Doz Aralığı
İntravenöz (IV) Uygulama:
Önerilen doz: Haftada bir kez, 6-10 dakika süresince 30 mg/m² IV infüzyon
Oral (Kapsül) Uygulama:
- Başlangıç: Haftada bir 60 mg/m²
Devam Dozu : Nötropeni yoksa haftada bir 80 mg/m²
İlaç Etkileşimleri
- Karaciğer Enzimleri Üzerinden Metabolizma:Vinorelbine, karaciğerde sitokrom P450 (CYP3A4) enzim sistemi tarafından metabolize edilir.Bu nedenle, CYP3A4 enzimini inhibe eden ilaçlar (örneğin ketokonazol, itrakonazol, eritromisin) Vinorelbine’in kan seviyelerini artırarak yan etki riskini yükseltebilir.CYP3A4 enzimini indükleyen ilaçlar (örneğin rifampin, fenitoin, karbamazepin) Vinorelbine’in metabolizmasını hızlandırarak ilacın etkinliğini azaltabilir.Bu tür ilaçlar ile birlikte kullanılması gerekiyorsa doz ayarlaması yapılmalıdır.
- Fenitoin ile Etkileşim: Vinorelbine, fenitoinin kandaki seviyesini azaltabilir.Bu durum, fenitoinin bağırsakta emiliminin azalması veya vücuttan atılım hızının artmasıyla ortaya çıkabilir.Fenitoin ile birlikte kullanıldığında nöbet kontrolünde azalma olabilir, bu yüzden hastalar dikkatle izlenmelidir.
- Sisplatin ile Etkileşim: Vinorelbine, sisplatin ile birlikte kullanıldığında kemik iliği baskılanması (miyelosupresyon) riskini artırabilir.Bu etkileşim, özellikle nötropeni (düşük beyaz kan hücresi sayısı) gelişme riskini yükseltebilir.Birlikte kullanıldığında, kan değerleri yakından takip edilerek doz ayarlaması yapılmalıdır.
- Mitomisin-C ile Etkileşim:Mitomisin-C ile kombine kullanımı, akut alerjik reaksiyon riskini artırabilir.
- Hastalar, nefes darlığı (dispne), bronkospazm veya anafilaktik reaksiyon belirtileri açısından izlenmelidir.Bu kombinasyon dikkatli kullanılmalı ve hastalar tedavi sırasında yakından takip edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
- Doz ve Uygulama ile İlgili Önlemler:İntravenöz (IV) uygulama sırasında ekstravazasyon (damar dışına sızma) riski vardır. Damar dışına kaçması ciddi doku hasarına neden olabilir.Oral form kullanılıyorsa, kapsüller çiğnenmemeli veya kırılmamalıdır.
- Kan Değerleri Takibi:Miyelosupresyon (kemik iliği baskılanması) riski yüksek olduğundan, tedavi öncesi ve tedavi süresince düzenli kan testleri yapılmalıdır. Nötropeni (beyaz kan hücrelerinde düşüş) gelişirse doz ertelenmeli veya azaltılmalıdır.
- Hepatik (Karaciğer) Yetmezlikte Kullanım:Karaciğerde metabolize olduğu için ciddi karaciğer yetmezliği olan hastalarda dikkatli kullanılmalı ve gerekirse doz azaltılmalıdır.
- Böbrek Yetmezliği:Büyük oranda safra yoluyla atıldığı için böbrek yetmezliği olan hastalarda genellikle doz ayarlaması gerekmez. Ancak şiddetli böbrek yetmezliği olan hastalar yakından izlenmelidir.
- Gebelik ve Emzirme:Gebelik kategorisi D’dir (teratojeniktir), fetüse zarar verebilir. Hamilelik sırasında kullanımı önerilmez. Emziren anneler tedavi süresince emzirmeyi bırakmalıdır.
- İmmünsüpresyon ve Enfeksiyon Riski:Bağışıklık sistemini baskılayabilir, bu yüzden hastalar enfeksiyon belirtileri açısından yakından takip edilmelidir. Ateş, boğaz ağrısı veya enfeksiyon belirtileri gelişirse derhal doktora başvurulmalıdır.
Yan Etkiler
- Miyelosupresyon: Doza bağlıdır ve en sık görülen yan etki nötropenidir. Nötropeni genellikle 7. günde en düşük seviyeye ulaşır ve 14. günde toparlanma görülür. Trombositopeni (düşük trombosit sayısı) ve anemi (kansızlık) daha az yaygındır.
- Bulantı ve Kusma: Genellikle hafif-orta derecededir ve tedaviden sonraki ilk 24 saat içinde meydana gelir.
- Gastrointestinal (GI) Toksisiteler : Kabızlık (%35), İshal (%17), Stomatit (ağız içi yaralar) (<%20) , Anoreksi (iştah kaybı) (<%20)
- Karaciğer Enzimlerinde Geçici Yükselme: SGOT ve bilirubin seviyelerinde geçici artış olabilir, ancak genellikle klinik belirti vermez.
- Dokulara Zarar Verme (Vezikan Etki): Ekstravazasyon (damar dışına sızma) meydana gelirse, lokal doku hasarı ve inflamasyon oluşabilir.
- Nörotoksisite (Sinir Sistemi Üzerine Etkiler): Diğer vinca alkaloidlerine kıyasla daha az görülür. Vinkristin veya vinblastine kıyasla aksonal mikrotübüllere daha düşük bağlanma gösterir. Önceden nöromüsküler hastalığı olan hastalarda nörotoksisite riski artabilir.
- Saç Dökülmesi (Alopesi): Hastaların %10-15'inde gözlemlenir.
- SIADH (Uygunsuz ADH Salgısı Sendromu): Vücutta su tutulmasına yol açabilir.
- Alerjik Reaksiyonlar: Hipersensitivite (aşırı duyarlılık) ve/veya alerjik reaksiyonlar görülebilir. Dispne (nefes darlığı) ve bronkospazm şeklinde kendini gösterebilir. Mitomisin-C ile birlikte kullanıldığında alerjik reaksiyon riski artar.
- Genel Yorgunluk: Hastaların %35'inde yorgunluk gözlenebilir ve tekrarlayan dozlarla bu durum şiddetlenebilir.
