Yeztugo ile HIV'e Karşı Yeni Dönem: Tek Dozla 6 Ay Koruma

18 Haziran 2025’te FDA onayı alan Yeztugo (lenacapavir), HIV’e karşı koruma sağlayan ilk ve tek 6 ayda bir uygulanan ilaç olarak tıp tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu. Gilead Sciences tarafından geliştirilen bu yeni nesil HIV önleyici tedavi, uzun etkili yapısı ve yüksek klinik başarı oranıyla HIV bulaşma riskine karşı güçlü bir çözüm sunuyor. Hem kullanıcılar hem de sağlık sistemleri için devrim niteliğinde olan Yeztugo, halk sağlığında yeni bir sayfa açıyor.

Yeztugo Nedir?

Yeztugo (etken maddesi: lenacapavir), HIV-1 kapsid inhibitörü sınıfına ait, önleyici (PrEP) amaçlı kullanılan bir ilaçtır. Yetişkinlerde ve en az 35 kg olan ergenlerde, cinsel yolla bulaşan HIV-1 enfeksiyonuna karşı koruma sağlar.

Yeztugo, dünya genelinde ilk kez 6 ayda bir uygulanan HIV önleyici tedavi olarak onaylanmıştır.

Klinik Kanıtlarla Güçlü Koruma

Yeztugo’nun FDA onayı, Gilead tarafından yürütülen ve dünyanın en büyük HIV önleme çalışmaları arasında yer alan PURPOSE 1 ve PURPOSE 2 adlı Faz 3 klinik çalışmalarına dayanmaktadır:

PURPOSE 1 (cisgender kadınlar – Sahra altı Afrika):

• 0 HIV enfeksiyonu – %100 koruma oranı
• Günlük Truvada ile kıyaslandığında üstün başarı

PURPOSE 2 (cisgender erkekler ve cinsiyet çeşitliliği olan bireyler):

• 2 enfeksiyon / 2.179 katılımcı
• %99,9 HIV negatif kalma oranı
• Truvada ve arka plan HIV oranlarına göre önleyici etkide üstünlük

Her iki çalışmanın sonuçları New England Journal of Medicine’da yayımlandı. Lenacapavir, ayrıca Science dergisi tarafından 2024'ün “Yılın Atılımı” seçildi.

Nasıl Kullanılır?

Yeztugo, hem tablet hem enjeksiyon formunda uygulanır. Uygulama yalnızca sağlık personeli tarafından yapılmalıdır.

Tedavi şeması şu şekildedir:

Başlangıç:

Gün 1:

• 2 enjeksiyon (927 mg toplam) + 600 mg oral tablet

Gün 2:

• 600 mg oral tablet

Devam:

• 6 ayda bir subkutan enjeksiyon (927 mg)

Ara doz kaçırılırsa veya gecikirse, geçici olarak oral tablet ile destek tedaviye geçilebilir.

Güvenlik ve Uyarılar

Yeztugo, FDA tarafından “Boxed Warning” (kara kutu uyarısı) içeren ilaçlardan biridir. Bu da güvenlik açısından kritik öneme sahip noktaların altını çizer:

• HIV testi yapılmadan başlanmamalıdır.
• Aktif HIV enfeksiyonu olan bireylerde ilaç direnci gelişebilir.

Yan etkiler:

• En sık görülenler: enjeksiyon bölgesi reaksiyonları, baş ağrısı ve mide bulantısıdır.
• Nadiren ciddi enjeksiyon bölgesi reaksiyonları (doku hasarı) görülebilir.

İlaç etkileşimleri:

CYP3A indükleyicileri veya inhibitörleriyle dikkatli kullanılmalıdır.

Küresel Erişim Stratejisi

Gilead, Yeztugo’yu yalnızca ABD’de değil, dünya çapında da erişilebilir kılmak üzere Avrupa Birliği (EMA), Kanada, Avustralya, Güney Afrika ve Latin Amerika ülkeleriyle düzenleyici süreçler başlatmıştır.

Ayrıca Gilead’ın Advancing Access® programı, sigortasız bireyler için Yeztugo’yu ücretsiz sunmayı hedefliyor.

Neden Yeztugo Önemli Bir Gelişme?

• Adherence (uyum) sorunu yaşayanlar için devrim niteliğinde
• Gizlilik ve damgalanma kaygılarını azaltıyor
• 6 ayda bir uygulama ile kolaylık ve sürdürülebilirlik sağlıyor
• Sağlık sistemleri için ekonomik yükü azaltma potansiyeli taşıyor

Sonuç: HIV Önleme Stratejisinde Yeni Bir Çağ

Yeztugo, HIV’e karşı verilen küresel mücadelede büyük bir adımı temsil ediyor. Gelişmiş koruma oranı, uzun etki süresi ve kullanıcı dostu uygulama protokolü ile bireylerin yaşam kalitesini artırırken, toplumda HIV yayılımını azaltma potansiyeline sahip.