CBD, THC ve Esrar Yağı Nedir? Kenevir Bitkisinden Elde Edilen Maddelerin Sağlık Etkileri

Giriş

• Bilimsel ismi: Cannabis sativa
• İngilizcesi: Cannabis plant
• Türkçesi: Kenevir bitkisi
• Kenevirden elde edilen psikoaktif (uyuşturucu) ürün: marihuana / esrar
• Kenevirde bulunan ve en çok araştırılan biyolojik aktif 2 madde: CBD ve THC

CBD, çeşitli koşulların tedavisinde kullanılan psikoaktif olmayan bir bileşenidir. THC ise psikoaktif (uyuşturucu, keyif verici) bileşendir ve başka kullanımları vardır.

Canabidiol (CBD) ve delta-9-tetrahydrocanabidiol (THC), kenevir bitkisinin içinde bulunun çok farklı iki kanabinoiddir. CBD ve THC, vücutta bulunan kanabinioid reseptörleri ile etkileşime girerler.

Kanaabinoidler, kenevir ya da Cannabis sativa olarak bilinen bitkinin içindeki maddeleri temsil eder. CBD ve THC’den ayrı olarak araştırmacılar, insan vücudunu etkileyebilen 100’den fazla başka kanabinoid de tanımladı. Bu kanabinoidlerin potansiyel kullanımları, şunların tedavilerini içerebilir;

• Ağrı
• Mide bulantısı
• İştah kaybı ve yeme bozukluğu
• Omurilik yaralanması
• Glokom hastalığı
• Multipl skleroz
• Tourette sendromu
• Anksiyete
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Huzursuz bağırsak sendromu
• Uyku problemleri

CBD ve THC, endokannabinoid sistem ile etkileşime girse de bazı önemli farklılıklar vardır. Özellikle, THC'nin aksine, CBD, birçok insanın kenevirin karakteristik olarak keyif verici olması ile ilişkilendirebileceği psikoaktif etkilerden yoksundur.

Endokannabinoid Sistem Nedir?

Endokannabinoid sistem (EKS), karmaşık bir hücre sinyal sistemidir ve vücudumuzdaki önemli biyolojik sistemlerden biridir. Bu sistemin varlığı, 1990’lı yıllarda kenevirin ana psikoaktif maddelerinden olan THC’nın araştırılması sırasında keşfedilmiştir. Endokannabinoid sistemin hastalıkları tedavi etmek için nasıl kullanılabileceğini anlamaya odaklanan çok sayıda bilimsel araştırma yapılmaktadır.

Endokannabinoid kelimesi, endo (iç) ve kannabinoid (kenevir) kelimelerinin birleşimidir. Bu, vücudun doğal olarak kenevirde bulunan bazı maddeleri çok düşük miktarda ürettiği ve bunun vücut fonksiyonlarında kullanıldığı anlamına gelmektedir (nikotin için de benzer bir sistem bulunmaktadır). Endokannabinoid sistem 3 bölümden oluşmaktadır:

1. Endokannabinoidler: Kenevirde bulunan kannabinoidlere benzerler, ancak vücudunuz tarafından üretilirler. Su ana kadar iki önemli endokannabinoid belirlendi: anandamid (AEA) ve 2-araşidonoylglyerol (2-AG)
2. Sinir sistemindeki ve vücudun etrafındaki, endokannabinoidlerin ve kannabinoidlerin birbirine bağlandığı reseptörler
3. Endokannabinoidleri ve kanabinoidleri parçalamaya yardımcı olan enzimler

Sonuç olarak esrar ve türevleri kullanmasanız bile EKS vücudunuzda mevcuttur ve aktiftir. EKS’nin nasıl çalıştığı ve fonksiyonlarını anlama yolundaki çalışmaların başında olmakla birlikte, bir dizi işlevi ve süreci düzenlemede rol oynadığını biliyoruz: uyku, duygusal mod, iştah, hafıza, üreme ve doğurganlık

CBD ve THC Keyif Verici Maddeler mi?

Her ikisi de kanabinoid olmasına rağmen, CBD ve THC, bir kişinin beynindeki birbirinden biraz farklı kanabinoid reseptörleri ile etkileşime girer.

THC, anandamid benzeri bir kimyasal yapıya sahip olduğu için ana kanabinoid reseptörlerine bağlanabilir. Anandamid, vücudun doğal olarak ürettiği, endojen bir kannabinoiddir. Bu yapısal benzerlik nedeniyle, THC kannabinoid reseptörleriyle etkileşime girebilir ve kişilerin keneviri keyif alma amaçlı kullanmasını tetikler.

THC'nin aksine CBD, insanların kenevir kullanımıyla ilişkilendirilen keyif verici bir his yaratmaz. Bilim insanları, CBD'nin kannabinoid reseptörleriyle nasıl etkileşime girdiğinden tam olarak emin değiller, ancak THC'den farklı şekilde bağlandığına inanıyorlar. CBD, diğer kanabinoidlerin etkilerini artırabilir veya araştırmacıların henüz keşfetmediği diğer reseptörlere bağlanabilir.

CBD ve THC Nasıl Elde Edilir?

Hem CBD hem de THC, kenevir bitkilerinde doğal olarak bulunurlar. Ancak bu bitkilerin farklı türleri (örneğin hemp), çeşitli seviyelerde kannabinoid içerebilirler.

Hemp ve diğer kenevir bitkileri arasındaki temel fark, THC miktarlarıdır. %3'ten daha az THC içeren Cannabis sativa bitkilerini hemp olarak kabul ediyor. Diğer türler genel olarak daha fazla THC ve daha az CBD içerecektir – ki bunlar esrar yapımında kullanılır. 2016 yılında yapılan bir analiz, kenevir bitkilerinin ortalama THC miktarlarının 1995'te kabaca %4'ten 2014'te %12'ye yükseldiğini belirtmektedir. 2001-2014 arasında, ortalama CBD seviyeleri %0,28'den %0,15'in altına düşmüştür.

CBD ve THC’nin Kimyasal Yapıları Nasıldır?

Farklı farmakolojik etkilere sahip olmalarına rağmen hem CBD hem de THC benzer bir kimyasal yapıya sahiptir. Her ikisi de 21 karbon atomu, 30 hidrojen atomu ve 2 oksijen atomu içerir. Bununla birlikte, atomların nasıl düzenlendikleri arasındaki küçük bir fark, CBD ve THC arasındaki farkı açıklar.

CBD ve THC, Hangi Tıbbi Durumlar için Denenmektedir?

CBD ve THC, tıbbi durumların tedavisi üzerinde benzer etkilere sahiptir. Ancak her bir maddenin kullanımında bazı farklılıklar vardır.

İnsanlar genellikle aşağıdakilerin tedavi edilmesine yardımcı olmak için CBD kullanır;

• İltihaplı bağırsak hastalığı
• Kasılma nöbetleri
• Depresyon
• İnflamasyon
• Psikoz veya mental bozukluk
• Migren

Şunların bazılarının tedavisinde de THC’nin potansiyel kullanımları vardır;

• Glokom hastalığı
• Kas spastisitesi
• İştah kaybı
• İnsomnia

 Hem CBD hem de THC şunların tedavisine yardımcı olmak için kullanılabilir;

• Ağrı
• Anksiyete
• Bulantı

CBD ve THC Yasal mı?

Ülkemizde bu ürünlerin kullanımı ve pazarlanması yasal değildir. Sadece akademik merkezlerde, gerekli izinler alınarak bilimsel araştırmalarda kullanılabilirler. ABD’de birçok eyalet, kenevirin tıbbi amaçla bazı hastalarda kullanımını onaylamıştır. Her eyalet, kenevirin yasal kullanımını, reçetesini veya satışını nasıl tanımladıklarına ve düzenlediklerine göre biraz farklılık göstermektedir. Tıbbi kenevirin yasal kullanımına izin veren federal bir yasa yoktur. Sonuç olarak, insanların bunu yapmasına izin veren bir yasaya sahip olmayan herhangi bir eyalette tıbbi kenevir kullanmak veya reçete etmek yasa dışıdır.

Bazı eyaletlerde ise kenevirin eğlence amaçlı kullanımını onaylanmıştır. Tıbbi kenevirde olduğu gibi, eğlence amaçlı kullanım için de federal olarak yasal değildir.

Türkiye bu konuda oldukça katı yaptırımlara sahiptir. Ülkemizde kenevirin her türlü formunun kullanımı yasaktır. Kullanımının yanı sıra bulundurmak da suçtur.

Tıbbi keneviri almadan önce ülkelerin yasaları araştırmalıdır. Devlet açıkça kullanımına izin vermezse, kişiler, tıbbi veya başka bir amaçla kenevir elde etme veya kullanma durumunda yasal sorunlarla karşı karşıya kalacaklardır. Ayrıca hem tıbbi hem de eğlence amaçlı kenevir kullanım yasaları sürekli değişmektedir. Bu nedenle kişilerin yerel yasaları güncel olarak takip etmeleri gereklidir.

CBD ve THC’nin Yan Etkileri Nelerdir?

CBD ve THC bazı yan etkilerle ilişkilendirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre, CBD genel olarak güvenlidir ve kötüye kullanım potansiyeline veya zarar verme özelliğine sahip görünmemektedir. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), potansiyel yan etkilerin muhtemelen bir kişinin alabileceği diğer ilaçlarla etkileşimlerin sonucu olduğunu söylüyor. Ayrıca karaciğer ve erkek için doğurganlık üzerinde bazı etkilerinin olabileceği düşünülüyor.

THC alan bir kişide bazı geçici yan etkiler görülebilir;

• Ağız kuruluğu
• Kırmızı gözler
• Ortalamadan daha yavaş yanıt süresi
• Genel bir keyifli hal
• Hafıza kaybı
• Koordinasyon ile ilgili sorunlar
• Kalp atışı hızının artması

Özellikle gençler, keyif amaçlı kullanımlarda olumsuz psikiyatrik etkiler (örneğin psikotik ataklar) yaşayabilirler. Bunun nedeni gençlerin beyinlerinin hala gelişmekte olması olabilir. Bazı araştırmalara göre, düzenli veya yüksek dozlarda THC kullanımı, bazı kişilerde şizofreni geliştirme riskini artırabilir.

CBD’nin bağımlılık yapıcı etkisi gözükmemektedir ve tıbbi amaçlarla Batı’da giderek daha yaygın kullanılmaktadır. THC ise keyif verici / eğlence amacıyla, düşük bağımlılık riski ile birlikte kullanılıyor gözünmektedir.

Esrar / CBD Yağı Nedir? Kanser Tedavisinde Yeri Var mı?

Kenevirden elde edilen yağın – ki bu “esrar yağı”, “CBD yağı” olarak bilinmektedir – sıklıkla kanseri yok ettiği veya küçülttüğü iddia edilmektedir. Kenevir yağı, THC yönünden fakirdir, bu nedenle bağımlılık etkisi düşük olarak karşımıza çıkmaktadır. Kenevir yağı farklı etki potansiyeline sahip olmak üzere birkaç formda kullanılabilmektedir. Yemek pişirme yağı olarak veya dil altına püskürtülerek kullanımı yanında buharlaştırılıp nefes yoluyla da kullanımı gibi seçenekleri söz konusudur.

Çarpıtılmış kanıtlar: Kenevirde bulunan maddelerden yapılan bazı ilaçlar, bulantı ve kusma gibi kanser tedavisine bağlı yan etkileri azaltmak ve iştahı artırmak için FDA tarafından onaylanmış olmalarına rağmen, kenevir ürünlerinin kanseri tedavi ettiğine dair herhangi bir kanıt veya klinik çalışma sonucu yoktur.

Kenevir yağının kanseri iyileştirdiği iddiası, laboratuvarda yapılan kısıtlı araştırmalara dayanmaktadır ve sonuçlar laboratuvar ortamı için bile çelişkilidir. Hafıza ve dikkat kaybı gibi yan etkileri vardır. Belki de en önemli yan etkisi, esrar bileşiklerinin hastaların diğer kanser ilaçlarını metabolize etmesi etkilemesi, böylece kanser ilaçlarının yan etkilerini arttırması veya etkinliğini azaltmasıdır.

Özet

CBD ve THC, kenevir bitkilerinde bulunan kannabinoidlerdir. Yapısı ve tedavisine yardımcı olabilecekleri şeyler benzer olsa da en önemli fark, THC'nin keyif verici özelliği bulunurken CBD'nin böyle bir etkisinin olmamasıdır.

CBD ve THC’yi temin etmeden ve kullanmadan önce yerel yasaları bilmeleri önemlidir. Ülkemizde hem CBD hem de THC yasa dışı maddelerdir ve eğlence amaçlı kullanımları yasaktır. Bu maddeleri kullanmanın yanı sıra bulundurmanın da yasal yaptırımı vardır.

Şu ana kadar kenevir yağının kanser tedavisi olarak kullanılabileceğini gösteren hiçbir insan araştırması yoktur. Bunu ya da herhangi bir esrar formunu kullanan hastalar, potansiyel yan etkileri ve kanser ilaçları ile etkileşimleri nedeniyle mutlaka doktorlarına bildirmeliler.