Meme kanseri, tüm dünyada kadınları etkileyen bir hastalıktır ve bu nedenle bu hastalığın tedavi ve önlem stratejileri üzerindeki araştırmalar büyük önem taşır. Kanser hastalarının yaşam süresini ve yaşam kalitesini etkileyebilecek faktörler arasında diyet/beslenme de önemli bir rol oynar. Yeni bir araştırma, meme kanseri olan kadınların yaşam süresi üzerinde düşük karbonhidratlı, bitki yönünden zengin bir diyetin dikkat çekici etkilerini ortaya koyuyor.

Çalışmanın Ayrıntıları

Çalışma, 10 Haziran 2023'te Cancer dergisinde online olarak yayımlandı.

Bu analiz, meme kanseri olan kadınlar arasında düşük karbonhidratlı, bitki zengini diyetler ile "genel yaşam süresi" arasında önemli bir ilişki olduğunu gösterdi. Ancak, bu diyetlerin "meme kanserine özgü yaşam süresi" üzerinde belirgin bir etkisi bulunmadı.

"Genel yaşam süresi" ve "meme kanserine özgü yaşam süresi" iki farklı kavramdır ve bir araştırmanın sonuçlarını yorumlarken bu iki terim arasındaki farkı anlamak önemlidir.

"Genel yaşam süresi", bir bireyin yaşadığı toplam yıl sayısını ifade eder. Bu süre içinde, bireyin her türlü nedenle (hastalık, kaza vb.) yaşamını kaybetmesi durumları dahil edilir. Araştırmalar genellikle genel yaşam süresi üzerindeki etkileri incelemek için çok çeşitli faktörleri dikkate alır, bu durumda diyetin genel yaşam süresi üzerindeki etkisi incelenmiştir.

"Meme kanserine özgü yaşam süresi" ise, meme kanseri teşhisi konulan bir kişinin, bu hastalıktan dolayı yaşadığı yıl sayısını ifade eder. Yani, bir kişiye meme kanseri teşhisi konduğunda, bu kişinin ne kadar süre daha yaşayabileceği tahmin edilir. Bu süre, genellikle hastalığın evresine, tedaviye yanıtına ve diğer sağlık durumlarına bağlı olarak değişir.

Bu araştırmadaki farklılık, düşük karbonhidratlı, bitki zengini bir diyetin genel yaşam süresini uzattığı, ancak meme kanserine özgü yaşam süresi üzerinde belirgin bir etkisi olmadığıdır. Bu, diyetin genel sağlık üzerinde pozitif bir etkisi olabileceğini, ancak meme kanseri hastalarının ne kadar süre daha yaşayabileceklerini etkilemeyebileceğini gösterir. Diğer bir deyişle, bu diyet meme kanseri hastalarının genel sağlık durumlarını iyileştirebilir ve diğer sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir, ancak meme kanserinden kaynaklanan yaşam sürelerini belirgin bir şekilde uzatmayabilir.

Çalışmada, iki devam eden kohort çalışması - Hemşirelerin Sağlık Çalışması ve Hemşirelerin Sağlık Çalışması II - kapsamında evre 1-3 meme kanseri olan 9621 kadının diyetleri değerlendirildi.

Diyet skorları, meme kanseri tanısı sonrası doldurulan gıda sıklığı anketleri kullanılarak hesaplandı. Bu skorlar, düşük karbonhidratlı, hayvansal gıdadan zengin ve bitkisel gıdadan zengin düşük karbonhidratlı diyetlerin tümünü içerir.

Düşük Karbonhidratlı ve Bitki Zengini Diyetlere Örnekler

Düşük karbonhidratlı ve bitki zengini bir diyet genellikle sebzeler, meyveler, baklagiller, tohumlar, fındıklar ve tam tahılları içerir. Öte yandan, şekerli gıdalar, beyaz ekmek ve işlenmiş yiyecekler gibi yüksek karbonhidratlı ürünlerden kaçınılır. İşte bazı örnekler:

Düşük Karbonhidratlı Bitki Zengini Gıdalar:
  • Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, marul, pazı, vs.)
  • Diğer sebzeler (brokoli, biber, kabak, vs.)
  • Avokado
  • Meyveler (özellikle yaban mersini, çilek, portakal ve elma gibi düşük glisemik indeksli meyveler)
  • Fındıklar ve tohumlar (badem, ceviz, chia tohumları, vs.)
  • Baklagiller (mercimek, fasulye, nohut, vs.)
  • Tam tahıllar (kinoa, yulaf, esmer pirinç, vs.)
Düşük Karbonhidratlı Protein Kaynakları:
  • Tavuk, hindi gibi yağsız etler
  • Balık (somon, ton balığı, uskumru)
  • Yumurta
  • Peynir (mozzarella, cheddar, keçi peyniri)
Sağlıklı Yağlar:
  • Zeytinyağı
  • Fındık yağı
  • Hindistan cevizi yağı
  • Avokado yağı

Çalışmanın Sonuçları

Çalışmanın izlem süresi, meme kanseri tanısından sonra ortalama 12.4 yıl sürdü.

İzlem süresi boyunca toplam 1269 meme kanseri nedeniyle ve 3850 her türlü sebeple yaşam kaybı meydana geldi.

Not: Tehlike oranı (HR= Hazard ratio), bir olayın (bu çalışma için yaşam kaybı) belirli bir grup içinde (bu durumda belirli bir diyeti takip edenler) meydana gelme olasılığını ölçer. Tehlike oranı 1'den küçükse, olayın meydana gelme olasılığı daha düşüktür; 1'den büyükse, olayın meydana gelme olasılığı daha yüksektir.

Çalışmanın en önemli sonucu olarak:

  • Düşük karbonhidratlı diyetlere uyum için tehlike oranı 0.82 olarak belirlendi. Beşinci kademe (en yüksek uyum seviyesi) ile birinci kademe (en düşük uyum seviyesi) karşılaştırıldığında, beşinci kademe düzeyindeki uyumun genel yaşam kaybı riskini %18 azalttığı bulundu (1-0.82 = 0.18 veya %18).
  • Bitki zengini diyetlere uyum için tehlike oranı 0.73 bulundu. Bu, Q5 (beşinci çeyrek, yani en yüksek uyum seviyesi) ile 1 (en düşük uyum seviyesi) arasında karşılaştırıldığında, Q5 düzeyindeki uyumun genel yaşam kaybı riskini %27 azalttığı anlamına gelir (1-0.73 = 0.27 veya %27). Bu veriler, düşük karbonhidratlı ve bitki zengini diyetlere daha fazla uyum gösteren kişilerin genel yaşam kaybı riskinin daha düşük olduğunu belirtmektedir.
  • Ancak bu diyetlere uyum sağlamanın, meme kanserine özgü yaşam kaybı riskini azaltmadığı bulundu.

Çalışmanın diğer sonuçları:

    • Hayvansal gıdalardan zengin düşük karbonhidratlı diyetlere uyumun genel veya meme kanserine özgü yaşam kaybı riskini önemli ölçüde etkilemedi bulundu. Yani, bu tür bir diyetin, genel yaşam süresi veya meme kanseri nedeniyle yaşam süresi üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı görüldü.

    • Ancak, toplam enerji alımının %3'ünün karbonhidratlardan balık proteini ile değiştirilmesi durumunda, meme kanserine özgü yaşam kaybı riskinin %17 ve her türlü sebeple yaşam kaybı riskinin %15 azaldığı belirlendi. Bu, balık proteininin tüketiminin artırılmasının, meme kanseri olan kişiler için potansiyel sağlık yararları olabileceğini göstermektedir.

    Bu bulgular, diyetin ve özellikle protein kaynaklarının (bitkisel mi hayvansal mı), meme kanseri olan kişilerin yaşam süresi üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini göstermektedir.

    Özellikle, meyve suyu, şekerli içecekler ve eklenmiş şekerler gibi karbonhidrat kaynaklarının tüketimini sınırlamak, genel sağlık durumunu iyileştirebilir ve genel yaşam süresini uzatabilir. Bu tür gıdalar genellikle yüksek kalorili olup düşük besin değerine sahiptir ve aşırı tüketildiğinde kilo alımına ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

    Ayrıca, bitkisel kaynaklardan gelen protein ve yağ miktarını artırmak da faydalı olabilir. Bitkisel proteinler ve yağlar genellikle hayvansal kaynaklardan gelenlere göre daha sağlıklıdır ve kalp hastalığı, diyabet ve bazı kanser türleri riskini azaltabilir.

    Ancak, bu tür diyet değişikliklerinin etkileri kişiden kişiye değişebilir ve her zaman bir sağlık profesyoneli ile tartışılmalıdır. Ayrıca, bu öneriler genel yaşam kaybı riskini azaltabilir, ancak meme kanserine özgü yaşam süresi üzerinde belirgin bir etkisi olmayabilir.