Kanser mitleri - 5: Kanser kalıtsal bir hastalık mıdır? Deodorantlar ve saç boyaları kansere neden olur mu?

"Kanserle ilgili doğru bilinen yanlışlar" yazılarımızın sonuncusunda, ailesel kanser durumlarına, deodorantlar ve saç boyalarının kanser riskiyle ilişkisine değindik.

Ailemde kanser görülmüşse, ben de kanser olur muyum?

Ailenizde kanser görülmesi, sizde de mutlaka kanser gelişeceği anlamına gelmez. Genlerdeki zararlı değişimler (mutasyon) kansere neden olur. Ancak kişinin ailesinden kalıtsal olarak geçen zararlı mutasyonlar, kanserlerin sadece yaklaşık %5-10’una neden olmaktadır. Kalıtsal mutasyonu olan ailelerde birden fazla kişide aynı tür kanserin geliştiği sık görülmektedir. Bu tür kanserler ailesel veya kalıtsal kanser olarak adlandırılır.

İster kalıtsal, isterse sigara, obezite veya infeksiyonlar gibi çevresel nedenlerle oluşsun, kanser genetik bir hastalıktır. Yani kanser oluşması için genetik değişimler (mutasyon) gereklidir. Kanserlerin çoğunluğu yaşlanmaya ve yaşam boyunca maruz kaldığımız çeşitli çevresel faktörlere bağlı olarak gelişir. Bu tür kanserler kalıtsal olmayan veya kendiliğinden oluşan kanser olarak adlandırılır.

Ailemde hiç kanser olan yoksa bu benim de kanser olmayacağım anlamına gelir mi?

Hayır. Son yıllarda elde edilen veriler, kadınların ve erkeklerin yaklaşık %40’ının yaşamlarının bir döneminde kanser olacağını göstermektedir. Genetik değişiklik sonucu ortaya çıkan kanser türlerinin birçoğu kişinin yaşlanması ve yaşamı boyunca maruz kaldığı çeşitli çevresel faktörlere (sigara, obezite, sedanter yaşam, virüsler, alkol, güneş ışınları, çevresel radyasyon ve radon gibi) bağlı olarak gelişir. Ne tür besinler tükettiğiniz, ne kadar yediğiniz ve egzersiz yapıp yapmadığınız gibi diğer faktörler de, kanser gelişme riskinizi etkilemektedir.

Ter önleyici ürünler veya deodorantlar meme kanserine neden olur mu?

Hayır. Bu konuda yapılan araştırmalar, ter önleyici ürünler ve deodorantlarda bulunan kimyasalların kansere yol açtığına dair herhangi bir kanıta henüz ulaşmamıştır.

Saç boyası kullanmak kanser riskini arttırır mı?

Yapılan araştırmalarda, saç boyası kullanmanın kanser riskini arttırdığına dair ikna edici kanıtlar yoktur. Bunun yanında bazı çalışmalar, yüksek oranda saç boyası ve kimyasal ürüne düzenli olarak maruz kalan kuaförlerde ve berberlerde mesane kanseri riskinin yüksek olabileceğini öne sürmektedir.