Kırmızı yaban mersini Cranberry kanser tedavisinde kullanılabilir mi?

Bilimsel adı: Vaccinium macrocarpon

Kırmızı yaban mersini suyu veya özütlerinin şimdiye kadar kanseri önlediği veya tedavi ettiği gösterilmemiştir. Bu meyvenin adının en çok geçtiği hastalık idrar yolu enfeksiyonlarıdır. İçerdiği etken maddeler, idrar yolu enfeksiyonlarına (İYE) sebep olan bakterilerin idrar yollarına yapışmasını azaltıcı etkiye sahiptir.

Kırmızı yaban mersini, bakterilerin mesane duvarına yapışmasını önlediği gösterilen proantosiyanidin olarak bilinen bileşikleri içerir. Bu nedenle, sık İYE geçirme riski olan prostat kanserli hastalarda denenmiş ve bu kişilerde İYE sıklığını azaltmıştır, fakat denendiği tüm İYE riski yüksek hasta grubunda aynı sonuçları vermemiştir. Kırmızı yaban mersini, aynı zamanda bakterilerin mideye ve üst sindirim sistemine yapışmasını önleyebilir. Laboratuvar çalışmaları, birkaç kanser hücresi türünde etkinlik göstermekle birlikte, insan çalışmalarında faydası henüz teyit edilmemiştir.

Böbrek taşlarına yatkın hastalarda, en yaygın böbrek taşı formunda bulunan bir bileşik olan oksalat içerdiğinden düzenli kırmızı yaban mersini kullanımı sınırlı olmalıdır. Yani, oksalat taşınız varsa kullanmamalısınız.

Hangi tıbbi durumları için denenmektedir?

• İdrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi ve tedavisi (İYE):
  Olasılıkla en etkili olduğu durumdur, bununla birlikte İYE riski yüksek bazı hasta gruplarında işe yaramamaktadır.
• Anti-kanser etkileri:
  Laboratuvar çalışmaları, kırmızı yaban mersini suyu özü ve izole bileşiklerin çeşitli kanser hücrelerini engelleyebileceğini göstermektedir, ancak bu, klinik araştırmalarla doğrulanmamıştır.
• Mide ülserlerinin önlenmesi:
  Kırmızı yaban mersini suyu, mide ülserinin en önemli nedeni olan H. pylori enfeksiyonunu önlemeye veya bastırmaya yardımcı olabilir.
• Aterosklerozun (atar damar darlığı) önlenmesi:
  Sağlıklı gönüllülerde yapılan bir çalışmada fayda görülmese de, diyabetik insanlardaki bir başka çalışmada kırmızı yaban mersini suyunun kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabileceği düşünülüyor.
• Diş eti hastalıklarından korunma:
  Laboratuvarda, kırmızı yaban mersini suyu, bakterilerin birbirine yapışmasını önleyerek bakteri plağı oluşumunu yavaşlatır. Bakteri plakları diş ve diş eti hastalıklarının önemli nedenlerinden biridir.

Uyarı: Kan sulandırıcı warfarin (Coumadin) kullananlar, kanama süreleri uzayabileceği için kırmızı yaban mersini kullanmamalılar. Ayrıca yüksek miktarda oksalat içerdiği için böbrek taşı öyküsü olanlara da önerilmez. Suyunu günde 3 bardak veya daha fazla tüketenlerde bulantı, kusma ve ishal bildirilmiştir.

Sonuç

Çeşitli klinik öncesi verilere göre kırmızı yaban mersini özünün ve izole fraksiyonların antikanser etkinliğine sahip olabileceği düşünülmektedir. Ancak bu antikanser etkinliği henüz insanlar üzerinde test edilmemiştir. Kırmızı yaban mersininin antikanser etkinliği hakkında net bir şey söyleyebilmek için insanlarda yapılan çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Sık idrar yolu enfeksiyonu öyküsü olan kişilerde ise, bu enfeksiyonlardan korunma amacıyla denenebilir. Ayrıca meyve, meyve suyu, sos veya diğer biçimlerde güvenle kullanılabilir; yukarıda sayılan durumlar dışında ciddi bir yan etkisi bulunmamaktadır.