Provenge (Sipuleucel-T) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu
- FDA Onaylı: Evet
- İlk Onay Tarihi: 29 Nisan 2010
- Kutu Adı: Provenge
- Etken Madde Adı: Sipuleucel-T (APC8015)
- Uygulama Şekli: İntravenöz (IV) infüzyon
- Sınıfı: Aşı, immünoterapi, hücresel tedavi
- Kategori: Hedefe yönelik immünoterapötik ajan
- Üretici: Dendreon
- Türkiye Dağılımı: Türkiye’de ruhsatlı değildir. Hasta bazlı başvuru ile TİTCK onayı alınarak özel ithalat kapsamında temin edilebilir.
- Onaylı Olduğu Kanserler: Belirti göstermeyen veya hafif semptomlu metastatik, kastrasyona dirençli (hormon refrakter) prostat kanseri
Provenge Nedir? Etki Mekanizması Nasıldır?
Provenge (Sipuleucel-T), metastatik, kastrasyona dirençli prostat kanseri tedavisinde kullanılan bir kişiselleştirilmiş immünoterapi ajanıdır. Etki mekanizması, hastanın kendi bağışıklık sistemini aktive ederek kanser hücrelerini hedef almasını sağlar.
Etki Mekanizması
- Hücre Toplama (Lökaferez): Hastadan, kanındaki beyaz kan hücreleri (özellikle dendritik hücreler) özel bir cihazla toplanır.
- Laboratuvar İşlemi: Bu hücreler laboratuvara gönderilir ve burada prostat kanseri antijeni (PAP) ile bağlanmış GM-CSF adlı bir immün uyarıcı molekülle işlenir.Bu işlem, hücrelerin kanser hücrelerine karşı alarm vermesini sağlar.
- Hazırlanan Hücrelerin Geri Verilmesi (İnfüzyon): Eğitilmiş hücreler tekrar hastaya damar yoluyla verilir.Bu hücreler bağışıklık sistemini uyarır ve vücudu kanserli hücrelere karşı savaşmaya yönlendirir.
FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi
- 29 Nisan 2010: Belirti göstermeyen veya hafif semptomlu, metastatik kastrasyona dirençli prostat kanseri olan erkek hastaların tedavisi için FDA onayı aldı.
- Sipuleucel-T, ilk kişiselleştirilmiş hücresel immünoterapi onayı alan kanser aşısı olmuştur.
Türkiye Ruhsatı
Provenge (Sipuleucel-T), Türkiye'de henüz resmi olarak ruhsatlandırılmamıştır.
Geri Ödemesi Var mı?
Hayır. Provenge, Türkiye’de SGK tarafından geri ödeme listesine alınmamıştır.
Direnç Mekanizması
- PAP ekspresyonunun hücre yüzeyinde azalması: Hedef antijenin kaybı, bağışıklık sisteminin tanımasını zorlaştırır.
- Tümör yükünün artması: İleri tümör yükü, bağışıklık sisteminin etkinliğini azaltabilir.
- PD-1 kontrol noktası yolunun aktivasyonu: Aktive olmuş T hücrelerinde PD-1 ekspresyonunun artışı, bağışıklık yanıtını baskılar ve tedavi etkinliğini azaltabilir.
Emilim
- Provenge, intravenöz infüzyon ile verilir (1 saat).
- Emilim kavramı klasik anlamda geçerli değildir çünkü hücresel bir ürün doğrudan dolaşıma verilir.
Dağılım
- Verilen aktif APC’ler (antijen sunan hücreler) dolaşıma geçer.
- Bu hücreler lenfatik sistem ve sekonder lenfoid organlara gider.
- Burada T hücreleri ile etkileşerek immün yanıt başlatır.
Metabolizma
- Provenge metabolizması klasik ilaç metabolizmasından farklıdır.
- Verilen hücreler vücudun bağışıklık sistemine entegre olur ve fizyolojik süreçlerle işlenir veya temizlenir.
- Sitokrom P450 gibi karaciğer enzimleriyle metabolize edilmez.
Atılım
- Atılım süreci klasik ilaçlardan farklıdır.
- Hücreler zamanla bağışıklık sistemi tarafından doğal yollarla temizlenir (fagositik sistem).
- Böbrek veya karaciğer yoluyla klasik bir atılım süreci bulunmamaktadır.
- Hücresel ürün olduğu için klasik atılım yolları (böbrek, safra) geçerli değildir.
- Zamanla aktifleşen hücreler ya etkilerini gösterir ya da fagositik sistem tarafından doğal yıkım sürecine girer.
Doz Aralığı
- Provenge, kişiye özel olarak hazırlanan bağışıklık sistemi temelli bir kanser tedavisidir.
- Tedavi toplam 3 doz olarak uygulanır.
- Her doz, ortalama 2 hafta arayla (yaklaşık 14 gün) verilir.
- Her dozdan önce, hastadan lökaferez işlemi ile beyaz kan hücreleri (APC’ler) toplanır.
- Toplanan hücreler laboratuvarda özel bir tümör antijeni (PAP) ile işlenir ve aktif hale getirilir.
- İşlenen hücreler, 3 gün sonra hastaya intravenöz infüzyon şeklinde (damardan) geri verilir.
- Her infüzyon yaklaşık 60 dakika (1 saat) sürer.
- Her doz için bu süreç 3 kez tekrarlanır (toplamda yaklaşık 1 aylık süreçte tamamlanır).
- Her infüzyon öncesinde, hastaya:
-
-
Asetaminofen (parasetamol) ve
-
Antihistaminik (örneğin difenhidramin) verilmesi önerilir (infüzyon yan etkilerini azaltmak için).
-
İlaç Etkileşimleri
- Bilinen net ilaç etkileşimi bulunmamaktadır.
- Ancak immün yanıtı baskılayabilecek kemoterapi ve immünsüpresif ilaçlardan kaçınılması önerilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
- Kişiye Özel Hazırlanır: Tedavi, hastanın kendi bağışıklık hücrelerinden hazırlanır (dendritik hücre tabanlı).Leukapheresis işlemiyle hastadan hücre alınır, bu nedenle planlama önceden yapılmalıdır. Her infüzyon öncesi uygun hücre toplanması ve zamanında işlenmesi şarttır.
- İnfüzyon Takvimi: Tedavi genellikle her 2 haftada bir, toplam 3 doz olarak uygulanır.Uygulamalar arasında 2-3 günlük sapmalar olursa, tedavi geçersiz sayılabilir. Takvime sıkı uyulmalıdır.
- İnfüzyon Reaksiyonlarına Hazırlık: Titreme, ateş, baş ağrısı gibi yan etkiler sık görülür; genellikle ilk 24 saat içinde.Antihistaminik veya antipiretik (parasetamol vb.) ilaçlar önceden verilebilir.İnfüzyon sonrasında hastalar bir süre gözlem altında tutulmalıdır.
- Kardiyovasküler Riskler: Nadir de olsa inme, pulmoner emboli gibi ciddi olaylar görülebilir.Yaşlı, kalp-damar hastalığı olan hastalar daha yakından izlenmelidir.
- Kortikosteroidlerden Kaçınılmalı: Bağışıklık yanıtını baskılayabileceği için tedavi süresince steroid (kortizon) kullanımından kaçınılmalıdır.
- Hastanın Bilgilendirilmesi: Hastaya, tedavinin amacı kür değil yaşam süresini uzatmak olduğu açıkça anlatılmalıdır.Yan etkiler ve olası reaksiyonlar konusunda önceden bilgilendirme yapılmalıdır.
- Eşzamanlı Tedavi Kısıtları: Provenge, kemoterapi veya güçlü immünosüpresif ilaçlarla aynı anda verilmemelidir.Tedavi öncesi diğer ilaçlar mutlaka gözden geçirilmelidir.
Yan Etkiler
- Titreme %50
- Ateş %29
- Baş ağrısı %16
- Yorgunluk %16
- Sırt ağrısı %13
- Mide bulantısı %11
- Eklem ağrısı %8
- Kas ağrısı %8
- Titreme ile birlikte hipotansiyon %7
- Baş dönmesi %5
- Nefes darlığı %4
- Alerjik reaksiyon %3
- Tromboembolik olaylar (derin ven trombozu, pulmoner emboli) %1-2
- İnme (felç)%1’den az
- Akciğer ödemi %1’den az
