Sadece – Egzersiz Yap – Demekle Olmuyor! Kanser Hastaları için Yararlı ama Zorlu Bir Süreç

Kanser Hastaları için Fiziksel Aktivite / Egzersiz

Egzersiz, kanser hastaları için önerilen önemli bir yaşam tarzı unsurudur, ancak bu önerinin hayata geçirilmesi bazı hastalar için zorlu olabilir. Özellikle meme kanseri hastalarına yönelik programlardan elde edilen kanıtlar, bu konuda daha bütüncül bir yaklaşımın gerekli olduğunu göstermektedir. Hastaların motive olup, aktif bir yaşam tarzı benimsemelerini desteklemek önemlidir.

ESMO 2024'te Kanserde Egzersizle İlgili Sunulan Dikkat Çeken Çalışmalar 

1. Egzersizin Kanser Üzerindeki Etkileri

Egzersiz, kanserin önlenmesi ve tedavisi için doktorlar tarafından sıkça önerilmektedir. Ayrıca, kanser tanısı almış bireylerin yaşam kalitesini artırmak açısından da büyük önem taşır. Meme kanseri hastalarında yapılan gözlemsel çalışmalar, egzersizin hastalık gidişatı üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermektedir.

2024 ESMO Kongresi'nde sunulan OptiTrain Meme Kanseri Çalışması, 16 hafta süren yüksek yoğunluklu interval antrenmanı ile direnç egzersizleri veya aerobik egzersizlerin kombine edildiği bir müdahale çalışmasıdır. Bu çalışmaya 240 kadın katılmış ve kemoterapi başlangıcında bu egzersiz programını uygulamışlardır. Çalışma sonucunda, bu programın meme kanserinde hastalık seyri üzerinde olumlu etkiler yarattığı gözlenmiştir. Genel sağkalım ve meme kanserinden arınmış sağkalım açısından, standart bakım alan kontrol grubuna kıyasla anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle yüksek yoğunluklu aralıklı antrenman ile direnç egzersizlerinin müdahalesinin genel sağkalım üzerinde belirgin bir etki yarattığını göstermiştir.

Kişiye Özel Programların Önemi

Bu faydalara rağmen, programların bireylerin değerlerine ve inançlarına uygun şekilde tasarlanması gerekmektedir. Bu sayede, hastaların önerilen egzersizlere uyum sağlamaları daha kolay olacaktır. Özellikle daha olumsuz hastalık gidişatına sahip ve/veya belirtileri olan hastalar, yorgun olduklarında veya tedavinin yan etkileriyle karşılaştıklarında egzersiz yapmaya devam etme konusunda zorlanabilirler.

2. Teknolojinin Rolü

Bazı teknolojiler (örneğin, video konferans veya telefon uygulamaları) hasta etkileşimini kolaylaştırabilir. Özellikle hastaneye uzak yaşayanlar için bu teknolojiler büyük avantaj sağlayabilir. Kongrede sunulan ikinci bir çalışmada, uzaktan koçluk ve etkileşimli öğrenim içeren kişiselleştirilmiş egzersiz programlarının, yaşam kalitesini önemli ölçüde artırdığı görülmüştür. eMouvoir çalışması'na katılan 684 meme kanseri hastasında yapılan bu çalışmada, 12 aylık veriler değerlendirildi. 36 maddelik kısa form anketinde, fiziksel (p=0.03) ve mental sağlık (p=0.01) özet puanlarında 4 ayda anlamlı iyileşmeler gözlenmiştir. Ancak bu fayda 1 yıl boyunca devam etmemiştir.

3. Kilo Kaybı ve Egzersizin İlişkisi

Telefonla gerçekleştirilen bir kilo kaybı müdahalesi ile orta veya yoğun egzersizi teşvik eden bir çalışmada, 540 erken evre meme kanseri hastası incelenmiştir. Meme Kanseri Kilo Kaybı Çalışması'nda, kilo kaybı müdahalesine katılan hastalarda orta veya yoğun egzersiz süresinin 6 aylık dönemde kontrol grubuna kıyasla önemli ölçüde arttığı gözlemlenmiştir. Müdahale grubunda haftada ortalama 40 dakika artış gözlenirken, kontrol grubunda bu artış görülmemiştir.

Haftada 150 dakikadan fazla orta veya yoğun egzersiz yapan hastalar, 150 dakikadan az yapanlara göre daha fazla kilo kaybı yaşamıştır. Daha uzun süreli takipler, egzersiz artışının meme kanserinin nüksü ve yaşam kaybı riski ile ilişkili olup olmadığını değerlendirmek için gereklidir. Ancak kilo kaybı verileri oldukça önemlidir, çünkü obezitenin hastalığın tekrarlama riskini artırdığı bilinmektedir. Bu nedenle, hastaların daha aktif olma motivasyonu güçlüdür. Ayrıca kilo vermek, hastaların yaşam kalitesini artıran gözle görülür bir fayda sağlamaktadır.

4. Fiziksel Aktif Olmamanın Zararları

Son olarak, egzersiz yapmamanın daha yüksek bir belirti/şikayet yükü ile ilişkili olduğu gösterilmiştir (p<0.001). Ayrıca, uzaktan hasta izlemeye daha az uyum sağlama (p<0.028) ve dijital eğitim kaynaklarına daha az katılım (p<0.001) da inaktif hastalar arasında yaygındır. 1,850 hastanın değerlendirildiği bu gerçek dünya çalışması, hastaların neredeyse %50'sinin fiziksel olarak inaktif olduğunu ortaya koymuştur. Bu veriler, egzersizin faydalarının hastalara düzenli olarak takip, izleme ve koçluk yoluyla aktarılmasının ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır.

Sonuç

Kongrede sunulan veriler, kanser hastalarının sağlıklı yaşam tarzı davranışlarını benimsemeleri için basit önerilerin yeterli olmayabileceğini göstermektedir. Hastaların karşılaştıkları yaygın zorlukları aşmalarına yardımcı olacak daha yapılandırılmış bir yaklaşım gereklidir. Sağlık profesyonelleri ve kanser bakımına dahil olan tüm paydaşlar, egzersizin kanserden korunma, semptom yönetimi ve iyileşme sürecinde önemli bir yardımcı olduğunu göz önünde bulundurmalıdır. Bununla birlikte, programlar bireylerin kişisel ihtiyaçlarına, tutumlarına ve hedeflerine uygun olarak kişiselleştirilmelidir. Bu sayede hastaların kendilerini motive etmeleri ve kalıcı bir davranış değişikliği sağlamaları mümkün olacaktır. Son olarak, sağlık alanına uygulanan teknolojiler, düşük uyum riskine sahip bireyleri tespit etmek ve zamanında müdahalelerle aktif bir yaşam tarzını benimsemelerini sağlamak için önemli fırsatlar sunabilir.