Kanser hastaları ve yakınları alternatif tedavilere giderek artan bir ilgi duymaktadır. İnternet arama motoru Google’da yaptığımız araştırmalara göre, bu alternatif tedavilerden biri de Shiitake (şitake) mantarıdır.
Shiitake (Şitake) Mantarı Nedir?
Bilimsel adı Lentinula edodes olan Shiitake mantarı, Doğu Asya’da yetiştirilen bir meşe mantarı türüdür. Kara orman mantarı olarak da bilinen Shiitake mantarı, çürümüş ağaçların gövdesinde doğal olarak yetişmektedir. Eski Çin’de bu mantarın kullanımına dair 3000 yıl öncesine dayanan bilgiler mevcuttur. Mantarın içeriğinde bulunan polisakkaritler ve bunlardan en bilineni olan lentinan tıbbı açıdan öne çıkmıştır ve çeşitli çalışmalarda kullanılmıştır. Fakat bu çalışmalar sayı ve kapsam bakımından yetersizdir.
Shiitake Mantarıyla Yapılan Kanser Araştırmaları
Shiitake mantarının içeriğinde bulunan Lentinan’ın anti-kanser (tümör küçültücü) etkisi olduğu bilinse de tümör hücreleri üzerinde doğrudan bir etkisi olmasından ziyade bir biyolojik tepki düzenleyicidir (biological response modifier). Lentinan molekülünün ağızdan kullanımının mide, bağırsak (kolorektal), pankreas ve karaciğer kanserlerinde yaşam sürelerini uzatan etkisi olduğu iddia edilse de, bu iddianın geniş çaplı ve kontrollü araştırmalara doğrulanması gerekmektedir.
Laboratuvar ortamı (in vitro) ve hayvan modellerinde yapılan az sayıda çalışmada bu mantarın bağışıklık sistemini destekleyici, antiviral, karaciğer koruyucu, kolesterol düşürücü, hücre çoğalmasını önleyici (antiproliferatif), sitotoksik (hücre öldürücü), mutasyon önleyici (antimutajenik) ve diş çürümesini önleyici özellikleri olduğunu gösterilmiştir. Yapılan başka bir çalışmada da mantardaki Latcripin-13 molekülünün akciğer kanser hücrelerinin aktivitelerini engellediği gösterilmiştir. Fakat özellikle altını çizmek isteriz ki, bu çalışmalar Shiitake mantarının kanser açısından faydalı bir besin olduğunu göstermede son derece yetersizdir.
Shiitake mantarıyla yapılan kansere dair olumsuz çalışmalar: Prostat kanseri hastalarıyla yapılan bir çalışmada mantar özütlerinin prostat kanserine özgü antijen seviyelerini etkilemediği görülmüştür. Yakın zamanda yapılan başka bir çalışmada da kemoterapi ile birlikte lentinan kullanan hastaların, sadece kemoterapi alan hastalara kıyasla sağ kalım sürelerinin kısaldığı gözlenmiştir.
Tüm bunlarla birlikte bu mantarın alerji, cilt hassasiyeti, sindirim sistemi kaynaklı problemler ve mantarın sporundan kaynaklanan zatürre (pnömoni) gibi yan etkileri bulunmaktadır. Ayrıca bağırsakta ne oranda emildiği bilinmemektedir.
Sonuç olarak alternatif tedaviler kapsamında değerlendirilen Shiitake mantarının kanserde kullanımına dair olumlu bazı çalışmalar olmasına rağmen, bu çalışmaların sayı ve kapsamı son derece yetersiz kalmaktadır. Ayrıca kanserde olumsuz etkisini gösteren çalışmalar da vardır. Bununla birlikte bu mantara özgü alerji sık görülen bir yan etkidir. Bu nedenlerle kanser tedavisi için kullanımını önermemekteyiz. Gelecekte yapılacak daha detaylı çalışmalar, bu mantarın kanser tedavisinde kullanılıp kullanılmayacağına hakkında bize daha çok şey söyleyecektir.
