Tekrarlayan Karaciğer Kanserinde Radyofrekans Ablasyon ve Radyoterapi Karşılaştırması

Hepatoselüler karsinom (HSK), karaciğer kanserlerinin en yaygın tipidir. Tanı anında hastalaırn %40 kadarı erken evrededir ve lokal/bölgesel tedavilerden fayda görür.

Hepatoselüler karsinom hastalarında erken evrede tedavi uygulansa bile tekrarlama riski oldukça yüksektir. Cerrahi sonrası 5 yıl içinde tekrarlama oranı %50-70, karaciğer nakli yapılan uygun hastalarda 5 yıllık tekrarlama oranı %10-20, ablatif tedaviler (örneğin radyo frekans ablasyonu - RFA) sonrası tekrarlama oranı ise 5 yıl içinde %60-80’dir.

Erken evre karaciğer kanseri tedavisinde lokal tedavi seçenekleri, tümörün boyutuna, lokalizasyonuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre şekillenmektedir. Standart lokal tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Cerrahi Rezeksiyon: Erken evre HSKli uygun hastalarda tercih edilen birinci basamak tedavidir. Cerrahi ile tümörün tam olarak çıkarılması sağlanır. Ancak cerrahi müdahale, iyi karaciğer fonksiyonu ve uygun bir rezerv gerektirir.

2. Karaciğer Nakli: HSK hastaları için, özellikle çoklu küçük tümörlerde veya cerrahi rezeksiyonun mümkün olmadığı durumlarda karaciğer nakli, küratif bir tedavi seçeneği sunar. Ancak uygun donör bulunması zorluk teşkil edebilir.

3. Lokal Ablatif Tedaviler: Karaciğer kanserinin erken evresinde cerrahi müdahale yapılamayan veya cerrahi risk taşıyan hastalarda tümörleri lokal olarak yok etmek amacıyla kullanılan tedavilerdir. RFA (Radyofrekans Ablasyon) ve SBRT (Stereotaktik Vücut Radyoterapisi) bu kategoride yer alır ve aşağıda ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

SBRT ve RFA Nedir?

• Radyofrekans Ablasyon (RFA): RFA, ince bir iğne elektrodu aracılığıyla tümöre yüksek frekanslı elektrik akımı gönderilerek tümörün ısı yardımıyla tahrip edilmesini sağlayan minimal invaziv bir prosedürdür. Genellikle görüntüleme eşliğinde (ultrason veya BT) uygulanır ve hastalar çoğu zaman işlem sonrası aynı gün taburcu edilir.

• Stereotaktik Vücut Radyoterapisi (SBRT): SBRT, yüksek dozda radyasyon ışınlarının tümöre milimetrik hassasiyetle yönlendirilerek tedavi edilmesi yöntemidir. Özel bir radyoterapi cihazı ile çoklu tedavi seanslarında uygulanır. İşlem sırasında çevredeki sağlıklı dokuya zarar verilmemesi için ileri görüntüleme teknolojileri kullanılır.

---

Tekrarlayan Küçük Hepatoselüler Karsinom Tedavisinde Hangisi Üstün?

18 Aralık 2024'te Journal of Clinical Oncology dergisinde yayımlanan bir çalışma, tekrarlayan küçük hepatoselüler karsinom (HSK) tedavisinde, bu iki tedavi yönteminin etkinliği ve güvenliği üzerine kıyaslamalı veriler sunuyor.

SBRT mi RFA mı?

Bu çalışmanın temel amacı, tekrarlayan küçük HSK'ler (<5 cm) için RFA ve SBRT tedavilerinin etkinliğini ve güvenliğini değerlendirmektir.

• Hasta Kriterleri: Tekrarlayan, tek lezyonlu ve çapı 5 cm’den küçük HSK'li hastalar.

• Gruplar:

  • SBRT Grubu: 83 hasta.

  • RFA Grubu: 83 hasta.

• Birincil Sonlanım Noktası: Lokal progresyonsuz sağkalım (LPFS).

• İkincil Sonlanım Noktaları: Progresyonsuz sağkalım (PFS), genel sağkalım (OS), lokal kontrol oranı ve yan etkiler.

---

Ana Bulgular

1. Lokal Progresyonsuz Sağkalım (LPFS)

SBRT, lokal progresyonsuz sağkalımda (LPFS) RFA’ya göre belirgin bir üstünlük sağlamıştır.

• 2 Yıllık LPFS Oranları:

  • SBRT: %92.7 (95% CI: 87.3 - 98.5).

  • RFA: %75.8 (95% CI: 67.2 - 85.7).

• Risk Oranı: SBRT lehine anlamlı bir fark (HR: 0.45; P = 0.014).

2. Progresyonsuz Sağkalım (PFS)

Ortanca progresyonsuz sağkalım (PFS) süreleri değerlendirilmiştir:

• SBRT: 37.6 ay (95% CI: 26.0 - 49.2).

• RFA: 27.6 ay (95% CI: 20.3 - 34.8).

• P Değeri: Fark istatistiksel olarak anlamlı değildir (HR: 0.76; P = 0.190).

3. Genel Sağkalım

• 2 Yıllık Genel Sağkalım Oranları:

  • SBRT: %97.6 (95% CI: 94.3 - 100.0).

  • RFA: %93.9 (95% CI: 88.9 - 99.2).

• Risk oranı farkı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (HR: 0.91; P = 0.830).

4. Yan Etkiler

• Akut ve Geç Dönem Yan Etkiler:

  • SBRT ve RFA gruplarında ciddi yan etki oranları benzerdir.

  • Akut yan etkiler: P = 0.436.

  • Geç dönem yan etkiler: P = 0.715.

---

Tedavi Üstünlükleri ve Dezavantajları

Stereotaktik Vücut Radyoterapisi (SBRT)

• Avantajlar:

  • Daha iyi lokal progresyonsuz sağkalım oranları.

  • Girişimsel-olmayan bir tedavi seçeneğidir.

  • Uygulama sırasında anestezi gerektirmez.

• Dezavantajlar:

  • Ekipman maliyetleri ve deneyimli uzman gereksinimi.

Radyofrekans Ablasyon (RFA)

• Avantajlar:

  • Minimal girişimsel bir yöntemdir ve genellikle ayaktan tedavi ile uygulanabilir.

• Dezavantajlar:

  • Tekrarlayan HSK vakalarında etkinliği düşebilir.

  • Lokal kontrol oranları SBRT’ye göre düşüktür.

---

Yorum

Çalışmanın bulguları, SBRT’nin, özellikle çapı 2 cm’den küçük HSK’lerde, lokal kontrol açısından daha üstün olduğunu göstermiştir. Ancak progresyonsuz sağkalım, genel sağkalım ve güvenlik açısından iki yöntem benzer sonuçlar sunmaktadır. Bu nedenle tedavi tercihi, hastanın durumu, tümörün boyutu ve lokasyonu ile merkez olanakları gibi faktörler dikkate alınarak bireysel olarak belirlenmelidir.

Bu çalışma, SBRT’nin RFA’ya kıyasla daha iyi lokal kontrol sağladığını ancak genel sağkalım ve güvenlik açısından benzer performans gösterdiğini ortaya koymaktadır. Tedavi stratejisi belirlenirken hastanın özellikleri ve merkez imkanları dikkatle değerlendirilmelidir.