Herceptin (HER2) adlı ilacın, kemoterapi tedavisine eklendiğinde küçük hücreli olmayan akciğer kanserli hastalarda ömrü beş ay daha uzattığı saptandı.

Son yıllarda kanser alanında hedefe yönelik tedavilerden elde edilen başarılı sonuçlar, kişiye özgü tedaviyi popüler hale getirmiştir. Kanserin belirlenen karakteristik özellikleri doğrultusunda uygulanan hedefe yönelik, kanser hücresini yok etmeyi amaçlayan ilaçlar aracılığı ile yapılan tedaviye kişiye özgü tedaviler denir. Amaç, en etkin tedaviyi belirlemek ve bu tedavinin hasta üzerinde en etkili şekilde sonuçlanmasını sağlamaktır. Her geçen gün değişik kanser türlerinde elde edilen yeni biyolojik bulgular doğrultusunda üretilen hedefe yönelik yeni ilaçlar, kanser tedavisinde başarı şansımızı arttırmaktadır.

Akciğer kanserinde hedefe yönelik uygulanan yeni ilaçlar ve elde edilen başarı, bu alana ilgiyi daha da artırmıştır. Akciğer kanserinin en fazla görülen alt grubu olan adenokanserinde yapılan genetik testlerin kişiye özel tedavide yol gösterici olduğuna iki örnek verebiliriz:

-Akciğer adenokanserli hastaların %17’sinde EGFR adlı gende anormal versiyonlar saptanmış ve bu hasta gruplarına yönelik geliştirilen, kanserli hücre içine girerek hücrenin büyüme mekanizmalarını durduran Erlotinib ve Afatinib isimli iki ilaç, hastalarda ciddi oranda yarar sağlamıştır.

-Ayrıca, bu hasta gruplarının %5-7’sinde ALK olarak bilinen genin anormal versiyonu tespit edilmiştir. Xalkori (crizotinib) ismindeki ilaç, anormalleşen ALK genine yönelik geliştirilmiştir. Xalkori, yapılan klinik çalışmalar sonucunda bu genetik değişikliğin saptandığı akciğer adenokanserli hastalarda belirgin olarak yarar sağlamış, hastaların daha uzun yaşamasına olanak sağlamıştır.

Benzeri bir durum 2000’li yıllar öncesi, meme kanserinin bir türü olan Her2 adlı reseptörü (algacı) taşıyan meme kanserli hastalarda da gözlenmiştir. Bu gruptaki meme kanseri hastalarda trastuzumab (Herceptin) adlı akıllı ilacın kullanılması ile ciddi düzeyde başarı elde edilmiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, mide kanserlerinin bir grubunda da tümör yüzeyinde bu reseptörün var olduğu saptanmış ve kemoterapiye herceptin adlı akıllı ilacın ilavesi ile daha başarılı sonuçlar elde edilmiştir.

Bu kez Avrupalı araştırmacılar, akciğer kanseri hücrelerinde HER2 reseptörü taşıyan grupları araştırmış ve küçük hücreli olmayan akciğer kanserli hastaların %5’inde pozitif bulgulara rastlamışlardır.

Yapılan klinik çalışmada Herceptin, Her2 reseptörü taşıyan küçük hücreli olmayan akciğer kanserli 65 hastaya kemoterapiye ilave olarak uygulanmıştır. Herceptin adlı ilacın tedaviye ilave edilmesi ile hastaların ömrünün, beş ay daha uzadığı saptanmıştır.

Tanı konduğunda, genetik mutasyona sahip katılımcı hastaların çoğunun kadın olması ve bunların yarısından çoğunun hiç sigara içmemiş olması ayrıca dikkat çekicidir. Bu tür genetik değişiklikler, sigara içmemiş ve kadın hastalarda belirgin niteliktedir. Bunun yanında, sigara içmemiş akciğer kanserli hastaların akıllı tedavilerden yarar görme oranları da dikkat çekecek kadar fazladır.

Bu çalışma ile ileri evre akciğer kanserli hastaların yaklaşık %5’i için yeni bir tedavi umudu doğmuştur. HER2 tedavisiyle hastaların yaşam sürelerini 5 ay uzatmak, tıp alanında önemli bir gelişmedir. Bu çalışmadan elde edilen olumlu sonuçlar henüz güçlü bir ön veridir. Hastalarımıza bu tedaviyi rutin olarak önermek için kanıt düzeyi henüz yetersizdir. Ancak, elde edilen olumlu sonuç bu alanda yapılacak yeni çalışmalara motivasyon olacaktır.