Dışkıda Kan ve Makattan Kanama Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

Dışkıda kan görülmesi veya makattan kanama, sindirim sistemi veya anüs bölgesindeki bir kanamayı işaret eden önemli bir belirtidir. Bu durum tek başına bir hastalık değildir; genellikle hemoroid gibi basit sorunlardan kolon kanseri gibi ciddi hastalıklara kadar birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Makattan gelen kan, tuvalet sırasında dışkıya bulaşmış parlak kırmızı kan şeklinde olabileceği gibi, koyu kestane rengi veya siyaha yakın renkte de görülebilir. Aşağıda, dışkıda kan ve makattan kanama konusunu detaylı şekilde ele alarak nedenleri, belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri ile korunma yollarını açıklıyoruz. Ayrıca, makattan kanama tehlikeli midir sorusunu cevaplayıp ne zaman doktora başvurulması gerektiğine değiniyoruz.

Dışkıda Kan Nedir?

Dışkıda kan, dışkılama esnasında veya sonrasında dışkıda gözle görülür kan bulunması durumudur. Bu kanama, anüsten gelen parlak kırmızı taze kan olabileceği gibi, kanamanın kaynağına göre dışkıda koyu kırmızı veya siyah renkte de kendini gösterebilir. Tıbbi literatürde rektal kanama olarak adlandırılan makattan kan gelmesi, tek başına bir hastalık olarak değerlendirilmez. Yani dışkıda kan görülmesi, sindirim sistemi boyunca herhangi bir noktadaki kanamanın belirtisidir ve altında yatan nedeni tespit etmek önemlidir.

Makattan kan gelmesi genellikle tuvalet yapılırken fark edilir. Kan, dışkı üzerinde çizgi halinde, klozette suya karışmış şekilde veya temizlik sırasında tuvalet kağıdında görülebilir. Bazen de sadece iç çamaşırında lekelenme şeklinde fark edilebilir. Kanamanın rengi ve miktarı, sorunun kaynağı hakkında ipuçları verebilir. Örneğin, parlak kırmızı renkli kan genellikle alt bağırsak veya rektumdan kaynaklanan taze kanamayı gösterirken, daha koyu veya siyaha yakın renkte kan sindirim sisteminin üst kısımlarındaki (örneğin mide veya ince bağırsak) bir kanamaya işaret edebilir.

Makattan Kanama Neden Olur?

Makattan kanamaya yol açabilecek başlıca nedenler sindirim sisteminin alt bölümündeki rahatsızlıklardır. Ancak bazı üst sindirim sistemi problemleri de dışkıda kan şeklinde belirti verebilir.

Makattan kan gelmesinin en sık görülen nedenleri şunlardır:

• Hemoroid (Basur): Anüsteki toplardamarların şişip genişlemesiyle oluşan hemoroidler, makattan kanamanın en yaygın sebebidir. Genellikle tuvalet sırasında zorlanma ile ortaya çıkan parlak kırmızı renkte kanama yaparlar. Hemoroid kanaması ağrılı olabilir veya olmayabilir; çoğunlukla tuvalet kağıdında veya dışkı üzerinde taze kan şeklinde fark edilir.
• Anal Fissür (Makat Çatlağı): Anüsün çevresindeki deride veya rektumun girişinde oluşan küçük yırtıklar, sert dışkılama veya kronik kabızlık sonucunda meydana gelebilir. Fissürler tuvalet sırasında şiddetli ağrı ve peçetede parlak kırmızı kan ile kendini belli eder. Özellikle bebek ve çocuklarda kabızlığa bağlı fissürler sık görülür.
• Anal Fistül: Makat bölgesi ile cilt arasında anormal bir kanal oluşması durumudur. Genellikle geçirilmiş apse veya enfeksiyonlar sonucu gelişir. Anal fistüller akıntıya ve zaman zaman kanamaya neden olabilir. Dışkılama ile birlikte az miktarda kan sızıntısı görülebilir.
• Divertikül Hastalığı (Divertiküloz ve Divertikülit): Kalın bağırsağın duvarında oluşan küçük cep şeklindeki çıkıntılara divertikül denir. Bu kesecikler iltihaplandığında divertikülit adını alır. Divertikül iltihabı bazen bağırsak duvarında kanamalara yol açabilir. Divertiküle bağlı kanama genellikle orta yaş ve üzeri kişilerde görülür ve dışkıda parlak veya koyu kırmızı kan şeklinde olabilir. Çoğu divertikül kaynaklı kanama kendiliğinden durabilse de tekrarlayabilir.
• Proktit (Rektum İltihabı): Rektumun iç yüzeyinin iltihaplanması, ağrıya ve rektal kanamaya yol açabilir. Proktit; enfeksiyonlar, inflamatuar bağırsak hastalıkları veya radyasyon tedavisi gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu durumda dışkıda mukusla karışık kan görülebilir ve genellikle sürekli bir dışkılama hissi de eşlik edebilir.
• Kolit (Kalın Bağırsak İltihabı): Kalın bağırsağın iltihaplanması durumlarında da kanlı ishal ortaya çıkabilir. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları, bağırsak duvarında ülserlere (açık yaralara) yol açarak dışkıda taze veya pıhtılı kan görülmesine sebep olabilir. Bu hastalıklarda karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler de sıklıkla bulunur.
• Gastroenterit (Bağırsak Enfeksiyonları): Besin zehirlenmeleri veya bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin salmonella, shigella gibi) şiddetli ishale ve bağırsak duvarında hasara neden olarak dışkıda kan ve mukus görülmesine yol açabilir. Kanlı ishal, özellikle dizanteri gibi enfeksiyonlarda tipiktir. Viral gastroenteritler ise genelde kanlı dışkıya neden olmaz.
• Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar: Korunmasız anal cinsel ilişki, makat ve rektum bölgesinde bulaşıcı hastalıklara (ör. gonore, klamidya veya herpes gibi) neden olabilir. Bu enfeksiyonlar rektumda iltihaplanma yaparak kanama riskini artırır. Enfeksiyon kaynaklı kanamada genellikle ek olarak akıntı, ağrı veya yanma hissi de görülebilir.
• Rektal Prolapsus (Makat Sarkması): Rektumun bir kısmının zayıflayan pelvik kaslar nedeniyle dışarı sarkmasıdır. İleri yaştaki kişilerde daha sık görülür. Prolapsus olan dokuda damarlar gerildiği için sürekli veya tekrarlayan kanamalar olabilir. Bu kanama genellikle tuvalet esnasında belirginleşir ve sarkan doku görülebilir.
• Kalın Bağırsak Polipleri: Kolon veya rektum iç yüzeyinde oluşan iyi huylu küçük büyümelerdir. Polipler genellikle belirti vermez, ancak bazı büyük polipler dışkılama sırasında yüzeyleri tahriş olduğu için az miktarda kanamaya yol açabilir. Polip varlığında dışkıda ara ara küçük kan lekeleri fark edilebilir.
• Kolon, Rektum veya Anal Kanser: Kolorektal kanserler, makattan kanamanın en ciddi nedenleri arasındadır. Kalın bağırsak veya rektumda gelişen tümörler yüzeylerindeki zedelenme ile kanamaya sebep olabilir. Özellikle 50 yaş üzerindeki bireylerde ortaya çıkan açıklanamayan rektal kanamalarda, kanser ihtimali mutlaka araştırılmalıdır. Anal kanser de anüs çevresindeki malign bir tümör olup kanama yapabilir. Kanamaya genellikle kilo kaybı, demir eksikliği anemisi, dışkılama alışkanlıklarında değişim (ishal veya kabızlık dönemlerinin değişimi) gibi belirtiler eşlik edebilir.

Yukarıda sayılanlar, dışkıda kan görülmesinin en yaygın nedenleridir. Bunların dışında, üst sindirim sistemindeki mide veya onikiparmak bağırsağı ülseri gibi rahatsızlıklar da dışkıya kan karışmasına (sindirilmiş kan nedeniyle dışkının katran siyahı renge dönmesine) yol açabilir. Ancak bu durumda kanama genellikle makattan taze kan şeklinde değil, siyah renkli dışkı (melena) şeklinde kendini gösterir.

Dışkıda Kan Belirtileri Nelerdir?

Makattan kanama genellikle gözle görülebilen bazı işaretlerle kendini belli eder.

Rektal kanamanın başlıca belirtileri şunlardır:

• Dışkıda gözle görülür kan: Tuvalet sırasında dışkının üzerinde parlak kırmızı renkte kan fark edilmesi en tipik belirtidir. Kan çizgi şeklinde dışkıya bulaşmış olabilir.
• Tuvalet kağıdında kan: Temizlenme esnasında peçetede kırmızı kan lekeleri görülmesi makattan kanamanın sık rastlanan bir işaretidir.
• Klozet suyunda kırmızılık: Dışkılama sonrasında klozette suyun pembe veya kırmızıya boyanması, damla damla taze kan aktığını gösterir.
• Koyu renkli veya katrani dışkı: Dışkının siyaha yakın, katran gibi parlak bir görünüm alması (melena), üst gastrointestinal sistemde (mide veya ince bağırsaklarda) meydana gelen bir kanamaya bağlı olabilir. Bu tip kanama genellikle kötü kokulu ve yapışkan kıvamlı dışkı ile karakterizedir.
• Makatta veya karında ağrı: Kanamaya neden olan soruna bağlı olarak, anüs bölgesinde ağrı (örn. fissür ile) veya kramp tarzında karın ağrısı (örn. kolit veya enfeksiyon ile) eşlik edebilir.
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik: Kanamayla birlikte ishal veya kabızlık gibi dışkılama düzeninde farklılıklar ortaya çıkabilir. Özellikle enfeksiyon veya inflamatuar bağırsak hastalığında kanlı ishal sık görülür.
• Bilinç bulanıklığı ve baş dönmesi: Eğer kanama çok miktarda ya da uzun süreliyse vücutta kan kaybına bağlı olarak baş dönmesi, halsizlik, hatta bayılma hissi gelişebilir. Bu durum, özellikle şiddetli kanamalarda veya altta yatan kronik kan kaybına bağlı anemi geliştiğinde ortaya çıkar.
• Genel halsizlik ve solukluk: Kronik küçük miktarlı kanamalar bile zamanla demir eksikliği anemisine yol açabilir. Kişide alışılmadık yorgunluk, ciltte solgunluk, nefes darlığı gibi belirtiler görülebilir.

Belirtilerin şiddeti ve çeşidi, kanamanın nedenine ve ciddiyetine göre değişir. Örneğin küçük bir hemoroid kanaması sadece tuvalet kağıdında birkaç damla kan ile sınırlı kalırken, aktif bir ülseratif kolit atağında karın ağrısı ile birlikte bol miktarda kanlı ishal görülebilir. Bazı durumlarda da kişi, dışkısında kan olduğunu fark etmeyebilir; yalnızca gizli kan testleri (dışkıda gizli kan taraması) ile anlaşılabilir.

Dışkının rengi de kanamanın kaynağı hakkında önemli ipuçları verebilir. Genel bir kural olarak, kanamanın sindirim sistemindeki yeri ne kadar yukarıda ise, kanın dışkıya karışma süresi o kadar uzun olacak ve dışkının rengi daha koyu olacaktır. Aşağıdaki tabloda farklı dışkı rengi ve kanama tiplerinin olası anlamları özetlenmiştir:

Not: Bazı durumlarda demir hapı kullanımı, pancar gibi gıdaların tüketimi veya bizmut içeren ilaçlar da dışkıyı siyaha boyayabilir. Bu nedenle, siyah renkli dışkı her zaman kanamaya bağlı olmayabilir; ancak ayırıcı tanı için mutlaka doktora danışılmalıdır.

Dışkıda Kan Nasıl Teşhis Edilir?

Makattan kanama şikayeti olan bir kişide, öncelikle altta yatan nedeni tespit etmek için çeşitli tetkikler yapılır. Dışkıda kanın teşhisinde izlenen adımlar ve kullanılan yöntemler genellikle şöyledir:

• Tıbbi öykü ve fizik muayene: Doktor ilk olarak hastanın şikayetlerini, kanamanın ne zamandır sürdüğünü, miktarını ve eşlik eden diğer belirtileri öğrenir. Ardından anüs ve rektum çevresinin fizik muayenesi yapılır. Gerekirse dijital rektal muayene ile hekimin parmağıyla rektum içi kontrol edilir, bu sayede hemoroid gibi yapılar veya kitleler tespit edilebilir.
• Anoskopi: Makata küçük ve ışıklı bir cihaz (anoskop) yerleştirilerek anal kanalın incelenmesidir. Bu yöntemle anüs ve rektumun en alt kısmındaki hemoroid, çatlak gibi sorunlar doğrudan gözlemlenebilir.
• Rektosigmoidoskopi (Esnek sigmoidoskopi): Rektum ve kalın bağırsağın alt bölümünü (sigmoid kolon) görüntülemek için ucunda kamera olan esnek bir tüp kullanılır. Bu sayede alt bölgede kanamaya yol açabilecek polip, ülser veya tümör gibi lezyonlar saptanabilir.
• Kolonoskopi: Tüm kalın bağırsağın incelenmesini sağlayan bir endoskopik tetkiktir. Sedasyon altında yapılan kolonoskopi ile kolon ve rektum ayrıntılı olarak görüntülenir, gerektiğinde biyopsi alınabilir veya polipler çıkarılabilir. Özellikle 50 yaş üstü hastalarda rektal kanamanın nedeni açıklanamamışsa kolon kanseri ihtimalini ekarte etmek için kolonoskopi önerilir.
• Dışkı testleri: Gaita (dışkı) analizi, aktif kanama olup olmadığını veya mikroskopik düzeyde gizli kan varlığını gösterir. Ayrıca dışkı örneklerinde enfeksiyon etkenlerini (bakteri, parazit) saptamak için kültür testleri veya parazit incelemeleri yapılabilir.
• Laboratuvar testleri: Tam kan sayımı ile kronik kanamaya bağlı anemi (kansızlık) gelişip gelişmediği kontrol edilir. Ayrıca enfeksiyon göstergeleri (yüksek beyaz kan hücresi gibi) veya inflamasyon belirteçleri de incelenebilir.
• Görüntüleme yöntemleri: Bazı durumlarda karın ultrasonu, BT (Bilgisayarlı Tomografi) veya MR gibi görüntüleme tekniklerinden yararlanılabilir. Özellikle karın ağrısı, kitle şüphesi veya bağırsakta tıkanma gibi bulgular varsa, bu yöntemler tanıya yardımcı olur. Çok nadir durumlarda, aktif ve nedeni bulunamayan kanamalarda anjiyografi (damar görüntüleme) yapılarak kanayan damarın yeri tespit edilmeye çalışılabilir.

Teşhis sürecinde, kanamaya neden olabilecek tüm olasılıklar sistematik olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde genel cerrahi, gastroenteroloji veya proktoloji uzmanları sürece dahil olarak ileri tetkikler yapar. Erken tanı, özellikle ciddi hastalıkların (örn. kolon kanseri) saptanması ve başarılı tedavisi açısından hayati önem taşır.

Dışkıda Kan Tedavi Yöntemleri

Makattan kanamanın tedavisi, tamamen bu kanamaya yol açan altta yatan nedene göre planlanır. Yani tedavide asıl hedef, kanamaya sebep olan hastalığın iyileştirilmesidir. Kanamanın şiddeti de tedavi yaklaşımını acil veya elektif olarak etkileyebilir. Genel olarak dışkıda kan görülmesine neden olan durumların tedavi yöntemleri şu şekilde özetlenebilir:

• Yaşam tarzı değişiklikleri ve evde bakım: Hemoroid veya anal fissür gibi iyi huylu ve hafif durumlarda, yaşam tarzı düzenlemeleri çoğu zaman yeterli olabilir. Yüksek lifli gıdalar tüketmek, bol su içmek ve kabızlığı önlemek dışkının yumuşamasını sağlayarak bu sorunların iyileşmesine yardımcı olur. Ilık oturma banyoları (sıcak su doldurulmuş leğende günde birkaç kez oturmak) anüs bölgesindeki ağrıyı ve rahatsızlığı azaltabilir. Tuvalette uzun süre ıkınmaktan kaçınmak ve temizlik sırasında bölgeyi nazikçe temizlemek de önemlidir. Basur memesinin tromboze olmadığı (pıhtılaşmadığı) durumlarda hemoroid kremleri veya fitilleri evde kullanılabilir. Küçük çatlaklar için de dışkı yumuşatıcılar ve lokal uyuşturucu/iyileştirici kremler fayda sağlar.
• İlaç tedavileri: Neden enfeksiyon ise uygun antibiyotikler veya parazit enfeksiyonunda antiparaziter ilaçlar kullanılır. Ülseratif kolit veya Crohn gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarında bağırsaklardaki iltihabı kontrol altına almak için kortikosteroidler, 5-ASA gibi anti-inflamatuar ilaçlar veya immünsupresif ajanlar reçete edilebilir. Hemoroid için ciddi vakalarda damar büzücü ve ağrı giderici etkili fitiller verilebilir. Ağrı ve krampları hafifletmek için gerektiğinde ağrı kesiciler ve spazm çözücüler kullanılabilir.
• Endoskopik ve girişimsel tedaviler: Kanamaya yol açan polipler kolonoskopi sırasında tespit edilirse aynı seansta polipektomi ile çıkarılır; bu hem tanı hem tedavi sağlar. Kanayan damarın endoskopik yolla yakılması (koterizasyon) veya enjeksiyonla skleroterapi uygulanması da mümkündür. Hemoroidlerde klinik gerekirse bant ligasyonu (lastikle boğma) yöntemi uygulanarak memelerin küçülmesi ve kanamanın durması sağlanır. Anal fissürün kronikleştiği durumlarda botulinum toksini enjeksiyonu ile spazmı azaltmak bir tedavi seçeneğidir.
• Cerrahi tedaviler: Bazı durumlarda ameliyat gerekebilir. Örneğin büyük ve tedaviye dirençli hemoroidler için hemoroidektomi (hemoroidlerin cerrahi çıkarılması) uygulanabilir. Uzun süre iyileşmeyen kronik anal fissürlerde sfinkterotomi adı verilen cerrahi girişimle makat kası kesilerek basınç azaltılabilir. Anal fistüllerin kalıcı tedavisi genellikle cerrahidir (fistülotomi gibi). Rektal prolapsus varsa sarkan bağırsak kısmını düzeltmek için ameliyat gerekebilir. En önemlisi, eğer kanamanın nedeni kanser tespit edildiyse, erken evre kolon veya rektum kanserinde ilgili bağırsak segmentinin cerrahi olarak çıkarılması (rezeksiyon) temel tedavi yöntemidir. Kanserin evresine göre cerrahiyi takiben kemoterapi veya radyoterapi gerekebilir.

Hafif vakalarda tedavi evde ve ayaktan uygulanabilirken, şiddetli kanamalarda hasta hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Örneğin, aktif ve durmayan bir bağırsak kanaması varsa damardan sıvı ve kan transfüzyonu desteği verilebilir, acil kolonoskopik girişimler veya cerrahi gerekebilir. Tedavi süresince altta yatan neden çözüldükçe kanama da duracaktır. Hastanın doktor önerilerini takip etmesi, beslenme ve yaşam tarzı tavsiyelerine uyması, tedavinin başarısı için önemlidir.

Dışkıda Kan Nasıl Önlenir?

Her zaman tüm rektal kanamaların önüne geçmek mümkün olmasa da özellikle hemoroid, anal fissür gibi sık görülen nedenlere karşı önleyici tedbirler almak kanama riskini azaltabilir. Makattan kanamayı önlemek veya tekrarını engellemek için şu tavsiyelere uyulabilir:

• Liften zengin beslenin: Yüksek posalı gıdalar (tam tahıllar, sebzeler, meyveler, kuru baklagiller) tüketmek bağırsak hareketlerini düzenler ve dışkının yumuşak kalmasını sağlar. Bu sayede kabızlık önlenerek ıkınmaya bağlı hemoroid ve çatlak oluşumu riski azalır.
• Yeterli sıvı alın: Günde en az 8-10 bardak su içmek, dışkının uygun kıvamda olmasına yardımcı olur. İyi hidratasyon, hem kabızlığı hem de sert dışkılamaya bağlı zedelenmeleri engeller.
• Tuvalet ihtiyacını ertelemeyin: Dışkılama hissini uzun süre baskılamak dışkının kalın bağırsakta bekleyerek sertleşmesine yol açar. Bu da sonraki tuvalet çıkışında zorlama ve kanama riskini artırır. İhtiyaç duyduğunuzda tuvalete gitmeye özen gösterin.
• Tuvalette uzun süre kalmayın: Özellikle akıllı telefon, gazete gibi dikkat dağıtıcılarla tuvalette gereğinden fazla oturmak hemoroid oluşumunu kolaylaştırabilir. Dışkılama bittikten sonra tuvalette daha fazla ıkınmadan oturmak iyi değildir.
• Düzenli egzersiz yapın: Aktif bir yaşam, bağırsak peristaltizmini (hareketliliğini) artırarak kabızlığı önler. Haftada birkaç gün yapılan orta tempolu egzersizler, sindirim sisteminin düzenli çalışmasına katkıda bulunur.
• Aşırı ıkınmaktan ve ağır kaldırmaktan kaçının: Tuvalet esnasında aşırı zorlanma anal bölgedeki damar basıncını çok yükseltir. Benzer şekilde çok ağır yük kaldırmak karın içi basıncı artırarak hemoroidleri tetikleyebilir. Bu konularda dikkatli olun.
• Kilo kontrolü sağlayın: Fazla kilolu veya obez kişilerde hemoroid daha sık görülür. Dengeli beslenme ve egzersizle ideal kiloyu korumak, kanama riskini azaltmaya yardımcı olur.
• Bölge temizliğine dikkat edin: Tuvalet sonrasında makat bölgesini tahriş etmeyecek şekilde temizleyin. Çok sert tuvalet kağıdı kullanmak yerine yumuşak kağıtlar tercih edin veya gerekiyorsa suyla temizleyin. Tahriş olan bir bölge daha kolay kanayabilir.

Bu önlemler özellikle basit nedenlere bağlı rektal kanamaların önlenmesinde faydalıdır. Ancak altta yatan daha ciddi bir hastalık varsa, uygun tıbbi tedavi olmaksızın sadece yaşam tarzı önlemleri yeterli olmaz. Dolayısıyla, kanama belirtileri ortaya çıkarsa hem koruyucu önlemleri almak hem de vakit kaybetmeden doktora danışmak gerekir.

Makattan Kanama Tehlikeli midir?

Makattan kanamanın tehlikeli olup olmadığı, tamamen bu belirtiye yol açan nedene bağlıdır. Çoğu vakada, özellikle genç yetişkinlerde görülen dışkıda kan, hemoroid veya küçük bir çatlak gibi iyi huylu problemlerden kaynaklanır ve uygun tedaviyle düzeltildiğinde kalıcı bir sağlık tehdidi oluşturmaz. Bu tip yüzeyel kanamalar genellikle hafiftir ve hayatı doğrudan tehlikeye sokmaz.

Ancak, her rektal kanama ciddiye alınmalıdır, çünkü bazı durumlarda çok ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Özellikle kalın bağırsak (kolon) veya rektum kanseri gibi hastalıklarda makattan kan gelmesi erken belirtilerden biridir. Rektal kanamaların küçük bir kısmı böyle ciddi nedenlere bağlı çıkar. Ayrıca bağırsak iltihapları (ülseratif kolit, Crohn) veya ciddi enfeksiyonlar da tedavi edilmediğinde hayati riskler doğurabilir.

Kanamanın miktarı da tehlikenin boyutunu belirler: Çok şiddetli ve durmayan kanamalar, vücuttan hızla kan kaybına yol açarak tıbbi acil durum oluşturabilir. Aşırı kanama durumunda tansiyon düşüklüğü, bayılma ve şok tablosu gelişebilir ki bu hayati tehlike taşır.

Özetle: makattan kanama bazen önemsiz bir nedenden kaynaklansa da, altta yatan ciddi bir sorunun belirtisi olabileceği için asla ihmal edilmemelidir. Nedeni ne olursa olsun, kanama fark edildiği an bir sağlık kuruluşuna başvurmak en güvenli yaklaşım olacaktır. Erken tanı konulursa, tehlikeli olabilecek durumlar bile zamanında tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Makattan kanama belirtisi görüldüğünde gecikmeden doktora başvurmak önemlidir. Özellikle aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır:

• Kanama 1-2 günden uzun sürüyorsa veya tekrarlıyorsa: Aralıklı da olsa sürekli kan görmek, kronik bir soruna işaret edebilir ve değerlendirilmelidir.
• Kanama miktarı artıyorsa veya durmuyorsa: Tuvalet sırasında büyük pıhtılar geliyor, klozet kanla dolacak kadar fazla kanama oluyorsa acil değerlendirme gerekir.
• Şiddetli ağrı eşlik ediyorsa: Makatta şiddetli ağrı, karın krampları veya anal bölgede dayanılmaz yanma ile birlikte kanama varsa hemen doktora gidilmelidir. Bu durum anal fissür, apse veya ciddi bir bağırsak sorunu belirtisi olabilir.
• Genel durum bozukluğu varsa: Baş dönmesi, bayılma hissi, çarpıntı, soğuk terleme gibi belirtiler kan kaybının fazla olduğunu gösterir. Bu bulgular ortaya çıkarsa acil tıbbi yardım alınmalıdır.
• Karın bölgesinde kitle veya şişlik hissediliyorsa: Elle hissedilen bir kitle, karında belirgin şişme veya hassasiyet ile birlikte kanama, tümör gibi ciddi bir nedeni düşündürebilir.
• Açıklanamayan kilo kaybı ve halsizlik varsa: Son zamanlarda belirgin kilo kaybettiyseniz, iştahınız azaldıysa ve sürekli yorgun hissediyorsanız ve bunlara rektal kanama eşlik ediyorsa, bu durum ihmal edilmemelidir. Özellikle orta-ileri yaş grubunda bu belirtiler kolon kanseri belirtisi olabilir.
• Ateş veya enfeksiyon bulguları varsa: Kanlı ishal ile birlikte yüksek ateş, titreme gibi bulgular bir enfeksiyon veya kolit lehine olabilir. Bu durumda da doktora başvurmak gerekir.
• Çocuklarda dışkıda kan görülürse: Bebek veya çocukların dışkısında kan fark edilirse bu durum mutlaka pediatrik bir hekim tarafından değerlendirilmelidir. Çocuklarda anal fissür yaygın bir neden olsa da, bağırsak invajinasyonu gibi acil durumlar da olasıdır.
• Siyah katran gibi dışkılama oluyorsa: Dışkının siyah renkte çıktığı melena durumu, üst sindirim sistemi kanamasının belirtisi olabileceğinden acil olarak incelenmelidir. Özellikle kahve telvesi gibi kusma ile birlikteyse üst gastrointestinal kanama ihtimali yüksektir.
• Vücudun başka bölgelerinden de kanamalar oluyorsa: Aynı anda burun kanaması, idrarda kan veya cilt altında morluklar gibi yaygın kanama eğilimi belirtileri varsa, kanama bozukluğu veya başka sistemik bir sorun araştırılmalıdır.

Yukarıdaki durumlardan herhangi biri söz konusu olmasa bile, makattan gelen her türlü kan ciddiye alınmalıdır. İlk defa bile olsa, sebebi belirlenmemiş bir rektal kanama için doktora görünmek en doğrusudur. Unutulmamalıdır ki, erken tanı ile hem ciddi hastalıklar erkenden tespit edilebilir hem de basit sorunlar ilerlemeden çözüme kavuşturulabilir. Sağlık profesyonelleri, utanılacak veya çekinilecek bir durum olmadığını bilerek, makattan kanama şikâyetiyle gelen hastalara gerekli tetkikleri yapacak ve uygun tedaviyi planlayacaktır.