Makatta Kaşıntı Neden Olur? Anal Kanser Belirtisi midir?

İnsan vücudunda bir bölgenin sürekli olarak kaşınması, sebebi konusunda ister istemez akıllara “kanser miyim?” sorusunu getiriyor olabilir. Peki makatta kaşıntı, bir kanser belirtisi midir?

Makatta kaşıntı birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Cilt tahrişi, hemoroid ve enfeksiyonların yanı sıra kanser de bu belirtinin olası nedenleri arasında yer alır. Ancak birçok nedene bağlı olarak meydana gelen anal kanser genellikle asemptomatiktir (belirti göstermez). Ayrıca kaşıntının aksine anal kanserin ilk belirtileri arasında sıklıkla kanamalar yer alır.

Yine de makatta geçmeyen kaşıntının nedeni, teşhisi ve doğru tedavisi açısından bir uzmana başvurmak önemlidir.

Makatta Kaşıntının Nedeni Kanser Mi?

Makatta kaşıntının nedeni çok nadiren kanser olabilir ve anal kanserin ilk belirtisi daha çok hafif kanamalardır. Kaşıntı, genellikle başka durumlardan kaynaklanabilir. Bu durumlar arasında, hemoroid, tahriş veya enfeksiyonlar yer almaktadır.

Anal kanser / makat kanserinin kendisi de oldukça nadir görülmektedir. Mide ve bağırsakları etkileyen tüm kanserlerin yalnızca %2,5’ini oluşturmaktadır. Yine de kişi herhangi bir şüphe yaşıyorsa, en kısa sürede bir uzmana başvurması tabii ki önemlidir. Uzmanlar genellikle, kaşıntının nedenini belirlemek için fiziksel muayene ve testler yapmaktadır.

Aşağıda, anal bölgede görülebilen rahatsızlıklar resmedilmiştir

Anal Kanser Belirtileri Nelerdir?

Anal kanser her zaman belirtilere neden olmayabilir. Genellikle 10 vakadan 2’si asemptomatiktir. Anal kanserin neden olacağı belirtiler şunlardır;

• Rektumdan kan gelmesi: Anal kanserin en yaygın belirtilerinden biridir. Kanama genellikle makattan açıkça görülür veya dışkının üzerinde kan izleri olarak fark edilebilir. Koyu renkli veya katı dışkılar kanama belirtisi olabilir.
• Rektumda veya çevresinde kaşıntı: Makatta kaşıntı, birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Anal kanser genellikle asemptomatiktir (belirtisiz), yani çoğunlukla makat kaşıntısı ile ilgili değildir.
• Makatta bir kitle veya doluluk hissi: Anal kanser büyüdükçe makatta bir kitle veya doluluk hissi oluşabilir. Bu belirti, anal kanserin ilerlemiş evrelerinde daha sık görülür.
• Makat ağrısı: Anal kanser, makat bölgesinde ağrıya neden olabilir. Ancak bu belirti, diğer durumlardan kaynaklanan ağrılarla da benzerlik gösterir.
• Bağırsak hareketlerinde değişiklikler, dışkının incelmesi: Anal kanser, bağırsak hareketlerinde değişikliklere ve dışkının incelmesine neden olabilir. Bu belirtiler, diğer bağırsak sorunları ile de benzerlik gösterir.
• Makatta akıntı: Anal kanser, makatta akıntıya neden olabilir. Ancak bu belirti, diğer durumlardan kaynaklanan akıntılarla da benzerlik gösterir.
• Bağırsak hareketi kontrolünün kaybı: Anal kanser, bağırsak hareketlerini kontrol etmede güçlük veya kayıp gibi belirtilere neden olabilir. Ancak bu belirti, diğer bağırsak sorunları ile de benzerlik gösterir.
• Pelvik ağrısı ve kilo kaybı gibi diğer belirtiler: Anal kanser, ilerledikçe pelvik ağrı ve kilo kaybı gibi belirtilere de neden olabilir.

Bazı durumlarda uzmanlar, muayene sırasında kasık veya makat etrafında şişmiş lenf nodları tanımlayabilir.

Anüste gelişen tümörler, insan pappilomavirüsü (HPV) 16 ve 18 gibi bazı enfeksiyonlara karşı inflamatuvar yanıt ile ilişkili olabilirler. makat bölgesinde HPV’e sahip kişilerde anal kanser riski normale oranla 40 kat daha fazladır. Ayrıca genital virüs enfeksiyonlara sahip erkeklerin de anal kanser riski normalden yüksektir.

Anal kanser, çoğunlukla tümör ileri evrelere gelene kadar belirti göstermez. Belirtileri hemoroidden ayırmak zordur. Bu nedenle kaşıntı yaşayan kişilerin bir uzmana başvurması her zaman en doğru yol olacaktır.

Hemoroid mi, Makat (Anal) Kanseri mi?

Hemoroid, rektumun son kısmında ve anal kanalda bulunan toplardamarların (hemoroidal venler) genişlemesi ve şişmesiyle oluşan yapılardır. Bazı durumlarda iltihaplanabilir ve şişebilirler. Elle hissedilebilen bu yapılar, minimal rahatsızlıklardan şiddetli ağrılara kadar değişen belirtilere neden olabilirler. Ayrıca hemoroidler sıklıkla kanser ile karıştırılabilirler. Ancak makat kanserinden farklı olarak hemoroidler, yaygın olarak görülür ve raktal kanama ve kaşıntının başlıca nedenlerindendir. Hemoroidlerin genel belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Ağrı
• Kanama
• Kaşıntı
• Yanma hissi
• Şişlik
• Makatta akıntı ve nem (iç hemoroidlerde)

Hemoroidler, iç hemoroidler ve dış hemoroidler olmak üzere ikiye ayrılır.

İç hemoroidler, anal kanalın içindeki hemoroidal venlerin şişmesi sonucu oluşur ve genellikle ağrısızdır. Bununla birlikte, kanama ve kaşıntı gibi semptomlara neden olabilirler. Dış hemoroidler, anal kanalın dışında bulunan hemoroidal venlerin şişmesi sonucu oluşur ve genellikle ağrılıdır. Bu tür hemoroidler genellikle kabızlık, ishal, uzun süreli oturma veya ağır kaldırma gibi nedenlerle ortaya çıkar.

Hemoroidler, genellikle evde tedavi edilebilir ve yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenilebilir. Bununla birlikte, şiddetli belirtiler veya kanama varsa, tıbbi müdahale gerekebilir.

Dış hemoroidler toplumda en yaygın görülen rahatsızlıklardan biridir ve tedavisinde şu ilaçlar kullanılır:

1. Lokal anestezikler: Lokal anestezikler, hemoroidlerin neden olduğu ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar, benzokain, lidokain (Anestol) ve prilokain gibi bileşenler içerebilir.

2. Kortikosteroidler: Kortikosteroidler, inflamasyonu azaltmak ve kaşıntıyı hafifletmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar, hidrokortizon, betametazon ve fluoksinolon gibi bileşenler içerebilir.

3. Topikal vazokonstriktörler: Topikal vazokonstriktörler, hemoroidlerin neden olduğu şişliği azaltmak için kullanılabilir. Bu ilaçlar, fenilefrin ve epinefrin gibi bileşenler içerebilir.

4. Topikal analjezikler: Topikal analjezikler, ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar, mentol ve kamfer gibi bileşenler içerebilir.

Ayrıca, dış hemoroidlerin tedavisinde, topikal ilaçların yanı sıra, sıcak su oturma banyoları, kabızlıktan kaçınmak için lifli bir diyet, bol su içme ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri de etkilidir. Ancak, hemorid tedavisi aile hekimi, genel cerrah veya gatroenterolog tarafından düzenlenmelidir.

Makatta Kaşıntının Diğer Nedenleri Nelerdir?

Makatta kaşıntıya ayrıca pinwormlar (kıl kurdu), genital siğiller, egzama ve anal fissül veya fistüller de neden olabilmektedir. Peki bunlar ne anlama geliyor ve tedavileri var mı?

Kıl Kurdu (Enterobiyazis)

Kıl kurdu (pingworm), maruz kalan insanların bağırsaklarında yaşayan bir tür parazittir. Kişi uyku esnasındayken dişi kıl kurdu makattan çıkmaya çalışır ve çevresindeki cilde yumurta bırakır. Bu da özellikle geceleri makatta kaşıntılara neden olurken, bazı kişilerde hiçbir belirtiye neden olmaz.

Kıl kurdu tedavisinde reçetesiz olarak albendazol, mebendazol veya pyrantel pamoat içeren antihelmintik olarak bilinen ilaçlar kullanılabilir. Ancak tabii ki de daha doğru teşhis ve tedavi için önce bir uzmana başvurmak çok daha önemlidir.

Genital Siğiller

Genital siğiller, HPV’in neden olduğu ve cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyondur. Genital siğillerin neden olduğu belirtiler makat kanseri ile oldukça benzerlik gösterdiğinden bir uzmana başvurmak önemlidir. Genital siğil belirtileri;

• Kaşıntı
• Kanama
• Makata akıntı
• Makatta şişlik veya doluluk hissi

Genital siğiller uzman tarafından reçete edilen kremler ile tedavi edilebilir. Bazı durumlarda ise cerrahi operasyon gerektirebilir.

Perianal Dermatit (Egzama)

Perianal dermatit (egzama) irritan, alerjen veya enfeksiyonlar ile temas sonucu meydana gelebilecek olan bir durumdur. Egzamanın başlıca nedenleri arasında kaşıntı ve kuru cilt gelmektedir. Ayrıca açık ten rengine sahip kişilerde egzama kırmızı olabilirken koyu ten rengine sahip kişilerde kırmızı, mor veya koyu kahverengi olabilmektedir.

Egzama oluşmasına kullanılan deterjan vs. ürünler neden olabilmektedir. Bu nedenle başlıca önlem, kullanılan deterjanı değiştirmek veya daha doğal ürünler tercih etmek olabilir. Bunun yanı sıra uzmanların önerdiği steroid içerikli kremler de egzama tedavisinde kullanılabilir.

Anal Fissür veya Fistüller (Makat Çatlakları)

Anal fissür (makat çatlakları) veya fistüllerin nedenleri arasında, zorlayıcı sert bir dışkı veya anal cerrahi yer alabilir. Anal fissür veya fistüllerin başlıca belirtisi, bağırsak hareketlerinde ağrıdır. Ek olarak bağırsak hareketliliği olmadığı durumlarda da ağrı yaşanabilir. Fissürlere nazaran fistüller daha ağrılı durumlara neden olabilir. Kanama ve kaşıntı da belirtileri arasında yer almaktadır. Ancak kaşınan bölgenin kaşınması, durumu daha da kötüleştirebilir.

Anal fissür veya fistül gibi anorektal durumların iyileşmesi için, bölgenin temizliği önemlidir, ancak sabun kullanımı veya bölgenin aşırı ovuşturulmasından kaçınmak gerekir. Çünkü sabun, cildi kurutabilir ve tahrişe neden olabilir, bölgenin ovuşturulması ise iltihaplanmaya ve iyileşme sürecini geciktirebilir. Bu nedenle, sadece ılık su veya hassas ciltler için özel olarak formüle edilmiş bir temizleyici kullanmak önerilir. Bunun yanı sıra, bölgenin kuru ve temiz kalması da önemlidir.

Kabızlıktan kaçınmak için yüksek lif içerikli beslenme şekli, bol bol su tüketimi de dışkının yumuşak olmasını sağlayacağından bağırsak hareketleri sırasında ve sonrasındaki tahrişi azaltmaya yardımcı olacaktır. Tedavide steroid kremler kullanılabilir. Yine fissürlere nazaran bazı durumlarda fistüllerin çıkarılmasını için belirli tıbbi işlemler tercih edilebilir.

Makatta Kaşıntı Yaşıyorsanız Doktora Başvurmakta Gecikmeyin

Makatta kaşıntı yaşamak utanç duyulacak veya çekinilecek bir durum değil, tıbbi bir sorundur. Bu nedenle sık sık veya sürekli olarak makat kaşıntısı yaşayan kişilerin mümkün olduğunca en kısa sürede bir uzmana başvurmaları önemlidir. Uzmanlar, kaşıntının nedeni, teşhisi ve doğru tedavisi konusunda ayrıca hastanın refahının iyileştirilmesi açısından da yardımcı olacaklardır.

Yapılan bir araştırmaya göre makatta kaşıntı yaşayan kişilerin %20'si bir uzmana başvurmak konusunda geç kalıyor. Bu kişiler 6 ay veya daha uzun bir süre zarfında kaşıntının geçmesini bekliyor veya kulaktan dolma bilgilerle kaşıntıya müdahale ediyor. Ancak kaşıntının nedeni kanser olabilir ve bu gecikme kanserin ilerlemesine neden olurken, uzman görüşü almadan yapılan müdahaleler durumu daha da kötüye götürebilir. Kanser büyüyebilir veya yayılabilir. Ayrıca kişi erken tanı ve tedavi fırsatını da kaçırabilir. Bu nedenle makatta geçmeyen kaşıntı yaşayan kişilerin bir uzmana gözükmesi her zaman en doğru seçenek olacaktır.

2017 yılında yayınlanan bir makalede, anal kaşıntının kronikleşmesinin, yaşam kalitesinde düşüşe, uyku bozukluğuna, depresyona, kaygıya ve hatta intihar düşüncelerine neden olabileceği belirtilmiştir (Kumar et al., 2017). Ayrıca, bu makalede, kaşıntının altta yatan nedenlerinin zamanında teşhis edilmesinin ve uygun şekilde tedavi edilmesinin önemine dikkat çekilmiştir.

Benzer şekilde, 2014 yılında yayınlanan bir diğer makalede de, makatta kaşıntının yaygın bir şikayet olduğu ve çoğu kişinin utanç nedeniyle tıbbi yardım aramaktan kaçındığı belirtilmiştir (Singh & Das, 2014). Bu makalede, makatta kaşıntı yaşayan kişilerin bir uzmana başvurmak için utandıklarını düşünüyorlarsa bile, bu durumun ciddiye alınması ve gerekli tedavinin zamanında alınması gerektiği vurgulanmıştır.

Özetle Makatta Kaşıntı

Makatta kaşıntı, nadir de olsa kanseri de içeren birçok nedenden kaynaklanabilir. Ancak anal kanser nadir görülen bir durumdur. Makatta kaşıntının başlıca nedenleri, tahriş, enfeksiyonlar ve hemoroidler olabilir. Bu durumların belirtileri birbirine oldukça fazla benzediğinden doğru teşhis ve tedavi için bir uzmana gözükmek önemlidir.