Güneş kremleri, cilt sağlığı için oldukça önemli bir üründür. Sadece güneş yanığından korumakla kalmaz, aynı zamanda cilt kanseri ve erken yaşlanma gibi ciddi sorunların önlenmesinde de büyük rol oynarlar. Özellikle yaz aylarında, deniz ve havuz sezonlarında cilt kanseri riski artar ve güneş ışınlarına karşı korunmak için güneş kremi kullanmak hayati önem taşır.

Güneş Kremi Alırken Nelere Dikkat Etmeli?

Güneş kremlerinin etkisi, içerdiği koruma faktörü (SPF) ile belirlenir. SPF, cildin zararlı UV ışınlarına karşı ne kadar korunduğunu gösterir. Güneş kremleri genellikle SPF 15'ten başlayıp, SPF 50'ye kadar çıkar. Yüksek SPF değeri, daha fazla koruma sağlar, ancak tamamen zararlı ışınları engelleyemez. Bununla birlikte güneş kreminin içeriği de önemlidir. Sonuçta bunlar dermokozmetik ürünlerdir ve ilaçlar kadar titiz bir geliştirme ve değerlendirme sürecinden geçmezler (aşağıda bu konudaki bilimsel çalışmalar detaylandırılmıştır).

Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), sadece güneş yanığından değil, aynı zamanda cilt kanseri ve erken yaşlanmayı tetikleyen UVA ışınlarından da koruyan güneş kremlerinin üretimini yürürlüğe soktu. Böylece tüketiciler, UVB ve UVA ışınlarının her ikisinden koruyan "geniş spektrumlu" güneş kremleri kullanarak daha etkili bir koruma sağlayabilirler.

Güneş kremleri, genellikle plaj veya havuz kenarındaki bir güneşlenme seansı için kullanılır. Ancak, günlük hayatımızda da koruyucu bir güneş kremi kullanmak önemlidir. Özellikle açık havada çalışan veya sık sık güneşe maruz kalan insanlar için günlük kullanım, cilt sağlığı için önemli bir adımdır.

Güneş kremlerinin yanı sıra, şapka ve gözlük kullanımı da cilt sağlığı için önemlidir. Şapka, yüzünüzü gölgede tutarak güneş ışınlarının zararlı etkilerini azaltır. Güneş gözlüğü ise gözlerinizi zararlı UV ışınlarından korur. Ancak, gözlük seçiminde dikkatli olmak gerekir. Gözlüklerin UV koruma oranı, en az %99 olmalıdır.

Güneş ışınlarının en sert olduğu saatlerde, özellikle sabah saat 10:00 ile akşam üstü 16:00 arası, güneşe maruz kalmaktan kaçınmak önemlidir. Bu saatlerde güneşlenmek isteyenler bile, en azından şapka ve güneş gözlüğü kullanarak korunabilir.

Önemli Diğer Hususlar

  • Tüm güneş kremi ürünleri, güneş yanığına yol açan UVB ışınlarına karşı koruyucu özelliktedir. Artık, cilt kanseri ve ciltte erken yaşlanma oluşumunda payı olan UVA ışınlarına karşı da koruyucu özellik taşıyacaklar.
  • Sadece, testleri geçen ürünlerde "geniş spektrumlu" etiketi kullanılabilecek.
  • Güneş Koruma Faktörü 15’ten düşük olan güneş kremlerinin etiketine mutlaka uyarı yazısı eklenmelidir. "Cilt Kanseri/Ciltte erken yaşlanma uyarısı: Güneşte uzun süre kalmak, cilt kanseri ve ciltte erken yaşlanma riskini arttırır. Bu ürün, cilt kanseri veya ciltte erken yaşlanmadan korunmanıza değil sadece güneş yanıklarından korunmanıza yardımcı olur." İbaresi yazılmalıdır. Aynı uyarı yazısı "geniş spektrumlu" olmayan güneş kremlerinde de olmalıdır.
  • "Suya dayanıklı" demek "su geçirmez" demek değildir. Hiçbir güneş kremi su geçirmez veya "terlemeye dayanıklı" değildir. Üreticiler, artık bunu iddia edemeyeceklerdir. Eğer ürünün ön tarafındaki etikette su geçirmez ibaresi varsa, yüzerken veya terlerken etkisi 40 dakika veya 80 dakika sürer diye belirtilmesi gereklidir.
  • Ürünler olduğundan fazlasına söz veremez. Güneş kremleri, anında koruma veya tekrar sürmeden 2 saatten fazla koruma vaad edemezler. “Güneş Koruması” ibaresini kullanamazlar.

Güneş Kremi ve Cilt Kanseriden Korunmaya Dair Güncel Çalışmalar

  1. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, Avustralya'da bulunan kırsal topluluklardaki kişilerin güneş koruyucu kullanımı ve cilt kanseri riski arasındaki ilişki incelendi. Çalışma sonuçları, cildi daha iyi koruyan güneş kremlerinin daha az kanser riski ile ilişkili olduğunu ortaya koydu. Bununla birlikte, güneş kreminin etkinliğini belirleyen faktörler arasında koruma faktörü, kullanım sıklığı ve uygulama yöntemi de bulunuyordu.

  2. 2021 yılında yapılan bir başka çalışma ise, güneş koruyucuların kullanımının cilt kanseri riskini azaltmada ne kadar etkili olduğunu değerlendirdi. Bu çalışmanın sonuçları, koruma faktörü en az 15 olan güneş kremlerinin, özellikle yüz ve boyun bölgesi gibi hassas alanlara uygulandığında cilt kanseri riskini önlemede etkili olduğunu gösterdi.

  3. Ayrıca, 2020 yılında yapılan bir diğer çalışma, güneş kremlerindeki bazı kimyasalların insan sağlığına potansiyel olarak zararlı olabileceğini ortaya koydu. Bu çalışmada, bazı güneş kremlerindeki oksibenzon adlı kimyasalın, hormon dengesini bozabileceği ve hatta kansere neden olabileceği belirtildi. Bu nedenle, oksibenzon içermeyen güneş kremlerinin kullanılması öneriliyor.

  4. Son olarak, 2021 yılında yayımlanan bir araştırma, mineral bazlı güneş kremlerinin, kimyasal bazlı olanlardan daha iyi koruma sağladığını gösterdi. Mineral bazlı güneş kremleri, cilt yüzeyinde oturur ve güneş ışınlarını yansıtarak cildi korur. Kimyasal bazlı güneş kremleri ise, cilt tarafından emilir ve güneş ışınlarını emerek cildi korur. Bu nedenle, mineral bazlı güneş kremlerinin daha iyi bir seçenek olduğu düşünülmektedir.

  5. JAMA Dermatology'de 2019 yılında yayınlanan bir çalışmada, yüksek SPF değerine sahip güneş kremlerinin UVB ışınlarına karşı daha iyi koruma sağladığı ancak UVA ışınlarına karşı koruma açısından düşük SPF değerlerine sahip kremlerle benzer sonuçlar verdiği bulunmuştur.

  6. Environmental Working Group (EWG) tarafından yapılan bir araştırmada, bazı güneş kremlerinin içerdikleri kimyasal maddeler nedeniyle insan sağlığına zararlı olabileceği belirtilmiştir. Bu çalışmada, yüksek SPF değerine sahip güneş kremlerinin daha fazla kimyasal içerdiği ve bu nedenle daha zararlı olabileceği iddia edilmiştir.

  7. The New England Journal of Medicine'de 2011 yılında yayınlanan bir çalışmada, yüksek SPF değerine sahip güneş kremlerinin, insanlar tarafından önerilen miktarda kullanılmadığını ve bu nedenle koruma sağlamadığı sonucuna varılmıştır.

Genel olarak, koruma faktörü en az 15 olan, mineral bazlı ve oksibenzon içermeyen güneş kremlerinin, cilt kanseri riskini azaltmada daha etkili olduğu düşünülmektedir. Ancak, hangi güneş kreminin kişinin cilt tipine, yaşına ve yaşam tarzına en uygun olduğunu belirtir. Yukarıdaki bazı çalışmalar, güneş kremleri ile ilgili daha fazla araştırma yapılması ve güneş koruma ürünleri hakkında daha fazla bilinçlendirme yapılması gerektiğini göstermektedir.