Karbonhidrat Kısıtlaması Tip 2 Diyabette İlaç İhtiyacını Azaltabilir mi?
Yeni Bir Araştırma
Tip 2 diyabet (T2D) hastalarında düşük karbonhidratlı bir diyetin, beta hücre fonksiyonlarını koruyabileceği ve bazı hastaların ilaç kullanmadan kan şekeri hedeflerine ulaşmasına olanak sağlayabileceği yeni bir araştırma ile ortaya kondu.
Bu sonuçlar, insülin kullanmayan 57 T2D hastasının yer aldığı 12 haftalık bir çalışmada elde edildi. Katılımcılar düşük karbonhidratlı bir diyet (%9 karbonhidrat) veya yüksek karbonhidratlı bir diyet (%55 karbonhidrat) ile beslenmeye yönlendirildi. Düşük karbonhidratlı diyet uygulayanlarda C-peptid düzeyleri, yüksek karbonhidratlı diyet uygulayanlara göre anlamlı derecede daha yüksekti. Bulgular, 22 Ekim 2024 tarihinde The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism dergisinde yayınlandı.
Karbonhidrat Kısıtlaması ve Beta Hücre Fonksiyonları
Alabama Üniversitesi'nden araştırmayı yöneten Marian L. Yurchishin, bu çalışmanın, karbonhidrat kısıtlamasının beta hücre fonksiyonlarını iyileştirebileceğini ilk kez gösterdiğini belirtti. Ayrıca, karbonhidrat kısıtlamasının, Afrikalı Amerikalı hastalarda insülin salgısını Avrupa kökenli Amerikalılara kıyasla daha fazla artırdığı da ortaya kondu. Yurchishin'e göre, karbonhidrat kısıtlaması ilaç kullanmadan beta hücre fonksiyonlarını iyileştirmek için bir fırsat sunabilir ve özellikle Afrikalı kökenli hastalar için daha etkili bir yaklaşım olabilir.
Bununla birlikte, Yurchishin, bu araştırmanın, karbonhidrat kısıtlamasının ilaç tedavisinin yerini alabileceği anlamına gelmediğini, özellikle kardiyovasküler hastalık, kalp yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı riski taşıyan hastalar için dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
Gerçek Hayatta Uygulanabilir mi?
Bu çalışmanın dikkat çekici bulguları, bazı endişelere yol açabilir. Öncelikle, yüksek yağ oranı (%65) içerdiği için bu tür bir düşük karbonhidrat diyeti uzun vadede sürdürülebilir olmayabilir. Esasen ketojenik bir diyet olan bu yaklaşım, kalp sağlığına uygun doymamış yağların tüketimine yeterince odaklanmamaktadır. Ayrıca, katılımcılara gıdaların eve teslim edilmesi ve nasıl hazırlanacaklarına dair verilen talimatlar, gerçek yaşam koşullarında uygulanabilirliği sınırlayan unsurlar olarak değerlendirilmektedir.
Beta Hücre Fonksiyonlarında Gelişme
Çalışma katılımcıları ya Afrikalı Amerikalı ya da Avrupa kökenli Amerikalı idi ve tümü 10 yıl içinde T2D tanısı almıştı. İki diyet grubunda da kalori alımı benzerdir, ancak tüm ilaçlar çalışmadan 1-2 hafta önce kesilmiştir.
12 haftanın sonunda, düşük karbonhidratlı diyet uygulayan grupta C-peptid seviyeleri, yüksek karbonhidratlı diyet uygulayanlara göre iki kat daha yüksekti ve bu fark özellikle Afrikalı Amerikalı katılımcılarda anlamlıydı (%110 artış). Buna karşılık, Avrupa kökenli Amerikalılarda bu fark görülmedi. Ayrıca, karbonhidrat kısıtlaması ile beta hücre yanıtı %22 artış gösterdi.
Irklar Arasındaki Farklılıklar
Araştırmacılar, T2D patofizyolojisinin genetik faktörler ve çevresel etkileşimlerle ırklar arasında farklılık gösterebileceğini belirtiyor. Afrikalı Amerikalılarda obezite ve insülin direnci T2D gelişiminde daha az rol oynayabilirken, beta hücre fonksiyon bozuklukları daha belirleyici olabilir. Bu biyolojik farklılıkların daha fazla araştırılması gerektiği de vurgulanıyor.
Yurchishin ve ekibi, karbonhidrat kısıtlamasının bazı hastalar için ilaçsız bir tedavi seçeneği sunabileceğini belirtse de, bu diyetin sürdürülebilirliğinin zorlu olabileceğini ve her hasta için uygun olmayabileceğini belirtti.
Sonuç
Bu çalışma, karbonhidrat kısıtlamasının T2D tedavisinde ilaç kullanımını azaltma potansiyeline sahip olduğunu gösterse de, uzmanlar bu yöntemin herkes için sürdürülebilir olmayabileceğini ve ilaç tedavisinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle kardiyovasküler risk taşıyan hastalar için ilaçların koruyucu rolü büyük önem taşıyor.
1. Barbara A Gower, Amy M Goss, Marian L Yurchishin, Sarah E Deemer, Bhuvana Sunil, William T Garvey, Effects of a Carbohydrate-Restricted Diet on β-Cell Response in Adults With Type 2 Diabetes, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 2024;, dgae670, https://doi.org/10.1210/clinem/dgae670
2. Can Restricting Carbohydrates Cut the Need for Medication in T2D? - Medscape - October 23, 2024.