Meme Kanseri Hastalarında Doğurganlığı Koruma ve Yardımcı Üreme Teknikleri

Tedaviye Ara Verme Endişesi

Meme kanseri tanısı alan genç kadınlar için tedavi sırasında ve sonrasında doğurganlık önemli bir kaygı kaynağıdır. Özellikle hormon reseptör pozitif erken evre meme kanserinde, adjuvan hormon baskılama tedavi süresi 5 ila 10 yıl arasında değişirken, bu süre doğurganlık açısından kritik öneme sahip olabilir. Meme kanseri tedavisi sırasında ve sonrasında doğurganlığı koruma ve gebelik denemesiyle ilgili en büyük endişelerden biri, adjuvan endokrin (hormon baskılama) tedavinin geçici olarak kesilmesi veya yardımcı üreme tekniklerinin meme kanseri tekrarlama riskini artırıp artırmadığıdır.

---

POSITIVE Çalışması

POSITIVE çalışması, bu endişelere yanıt olarak tasarlanmış ve meme kanseri hastalarında gebelik denemelerinin güvenliğini ve etkinliğini değerlendirmiştir. Çalışma, 29 Mayıs 2024'te JCO’da yayımlanan "Fertility Preservation and Assisted Reproduction in Patients With Breast Cancer Interrupting Adjuvant Endocrine Therapy to Attempt Pregnancy" başlıklı makalede detaylandırılmıştır.

POSITIVE Çalışmasının Bulguları

1. Endokrin Tedavi Kesintisinin Etkileri

POSITIVE çalışmasının birincil analizi, adjuvan endokrin tedavinin geçici olarak kesilmesinin meme kanseri sonuçları üzerindeki etkisini incelemiştir.

• 41 aylık ortanca takip süresinde, tedavi kesintisinin nüks (tekrar) riskini artırmadığı görülmüştür.
• Sonuç olarak geçici tedavi kesintisi, uygun şekilde yönetildiğinde güvenli bir seçenek olabilir.

2. Yardımcı Üreme Tekniklerinin Güvenliği

• Çalışmada, yardımcı üreme tekniği kullanan hastalarla spontan gebelik yaşayan hastalar karşılaştırılmıştır:
• Yardımcı üreme tekniği kullanan hastalarda kanser nüksü açısından herhangi bir olumsuz etki gözlenmemiştir.
• Bu bulgu, yardımcı üreme tekniğinin meme kanseri hastalarında güvenle kullanılabileceğini desteklemektedir.

3. Yaşa Göre Gebelik Başarısı

• 35 Yaş Altı Kadınlar: %80’i en az bir başarılı gebelik elde etmiştir.
• 40-42 Yaş Arası Kadınlar: %50’si başarılı gebelik elde etmiştir.
• Yardımcı üreme tekniği kullanımı, yaşa bağlı gebelik başarısındaki farklılıkları azaltmada önemli bir rol oynamıştır.

---

Gebelik Başarısını Etkileyen Faktörler

Yaş

• Yaş, gebelik başarısını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Genç yaşta gebelik denemesi, başarı oranlarını artırır.

Kemoterapi Kullanımı

• Gonadotoksik Kemoterapi: Siklofosfamid ve antrasiklin içeren rejimler, daha yüksek infertilite (kısırlık) riski taşır.
• GnRH analogları ile yumurtalık baskılama, bu riskleri azaltabilir.

Yardımcı Üreme Tekniği Kullanımı

• Yardımcı üreme tekniği, özellikle kemoterapi gören ve daha önce doğum yapmamış olan kadınlarda gebelik oranlarını artırır.
• Tedaviye zaman ayıramayan veya sosyoekonomik nedenlerle yardımcı üreme tekniklerine erişemeyen hastalarda alternatif stratejiler önerilebilir.

---

GnRH Analoglarının Rolü

GnRH Analogları ve Fertilite Koruma

GnRH analogları, hipotalamus kaynaklı gonadotropin salgılatıcı hormonun (GnRH) sentetik türevleridir. Agonistler ve antagonistler olarak iki gruba ayrılır.

GnRH analoglarına şu durumlarda ihtiyaç duyulur: 

• Hormon reseptör pozitif meme kanseri olan ve menopoza girmemiş kadınlarda östrojen baskılaması gerektiğinde
• Kemoterapi tedavisine başlamadan önce doğurganlık korunması planlanıyorsa
• Yüksek riskli hastalarda yumurtalık baskılama tedavisi yapılması uygun görülüyorsa

Tedavi genellikle kemoterapi sırasında veya sonrasında, belirli protokollerle 2-5 yıl arasında uygulanabilir. Tedavi süresi hastanın genel durumuna, tümörün evresine ve menopoz sonrası hormon seviyelerinin izlenmesine bağlıdır.

GnRH analoglarının kemoterapi sırasında kullanımı, yumurtalık yetmezliği riskini azaltabilir:

• Meta-analizler, GnRH analoglarının gebelik oranlarını artırabileceğini göstermiştir.
• Yardımcı üreme tekniklerine erişimi olmayan hastalarda GnRH analogları iyi bir alternatif sunabilir.

---

Endokrin Tedaviye Dönüş ve Hasta Uyumu

Tedaviye Dönüş Oranı

POSITIVE çalışmasında hastaların %74’ü gebelik denemesinden sonra endokrin tedaviye geri dönmüştür. Bu oran, genel meme kanseri popülasyonuna kıyasla yüksektir.

• Tedaviye Uyum Stratejileri: Gebelik denemesi sırasında tedaviye ara verilmesi, bazı hastalarda tedaviye bağlılığı artırmıştır.

Uzun Dönem İzlem

Hormona duyarlı meme kanserlerinde nüks riski uzun yıllar devam edebilir:

• Çalışma, 10 yıl boyunca katılımcıların izlenmesini planlamaktadır.
• Uzun dönem veriler, geç gebelik sonuçları ve kanser nüksü açısından daha fazla bilgi sağlayacaktır.

---

Yüksek Riskli Hastalar ve Gebelik Planlaması

Evre 3 Hastalarda Tavsiyeler

Evre 3 hormon reseptör pozitif meme kanseri olan kadınlar için gebelik önerileri daha karmaşıktır:

• Nüks Riski Yüksek: Gebelik, nüks riskini artırmasa da bu hastalarda detaylı bir risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
• Kişiselleştirilmiş Yaklaşım: Hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve gebelik isteği dikkate alınarak bireyselleştirilmiş bir plan yapılmalıdır.

---

CDK4/6 İnhibitörleri ve Fertilite

Adjuvan tedavide kullanılan CDK4/6 inhibitörlerinin (örneğin abemasiklib ve ribosiklib) fertilite üzerindeki etkileri halen araştırılmaktadır.

• Bazı çalışmalar, bu ilaçların yumurtalık fonksiyonları üzerindeki etkisinin minimal olduğunu öne sürmektedir.
• Bu hastalar için GnRH analogları ile yumurtalık koruma stratejileri değerlendirilebilir.

---

Genel Tavsiyeler ve Gelecek Araştırmalar

Hastaya Özgü Danışmanlık

• Gebelik planları, erken dönemde hasta ile tartışılmalıdır.
• Daha önce doğum yapmamış olan ve genç yaşta tanı alan hastalar için fertilite koruma seçenekleri detaylı şekilde sunulmalıdır.

---

Yorum

POSITIVE çalışmasının ileri analizleri, özellikle emzirme, yumurtalık rezervi ve uzun dönem fertilite sonuçlarına odaklanacaktır. Ayrıca, farklı tedavi rejimlerinin doğurganlık üzerindeki etkileri daha fazla araştırılmalıdır.

Sonuç olarak POSITIVE çalışması, hormon reseptör pozitif meme kanseri hastalarında gebelik denemesinin güvenli olduğunu ve yardımcı üreme tekniklerinin bu hastalarda başarılı gebelik oranlarını artırabileceğini göstermiştir. Adjuvan endokrin tedavinin geçici kesilmesi, uygun şekilde yönetildiğinde, nüks riskini artırmamaktadır. Gelecekteki çalışmalar, uzun dönem sonuçlar ve yeni tedavilerin fertilite üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.