Mide asitliğini azaltıcı ilaçlar ve Covid-19
Mide, sindirim sisteminin önemli bir organıdır. Sindirim görevinin yanında çeşitli enzimler, hormonlar ve asit salgılar – ki bunların mideye gelen mikroorganizmaları öldürme / elimine etme faydası vardır. Midenin sürdürmesi gereken asidik bir pH değeri vardır. Salgıladığı enzimler oldukça güçlüdür ve kendi dokusuna zarar verebilir. Bunun için midenin kendisini salgıladığı asitten ve enzimlerden koruması gerekir. Kendine özel bir mukozal tabaka ve mevcut koruma mekanizmalarıyla kendini korumayı başarır. Bu mekanizmalar bozulduğunda, mukozal tabaka hasar gördüğünde veya asit ve enzim salgısı çok arttığında midemiz bundan zarar görür. Sonuç olarak reflü ve ülser gibi hastalıklar oluşabilir. (Kaynak 1)
Bu hastalıkların midenin asiditesinin artmasından veya korumanın bozulmasından dolayı görüldüğünden mide ortamını nötralize edecek tedavi seçenekleri kullanılmaya başlanmıştır. PPI (Proton Pompa İnhibitörleri) ilaçlar, midenin iç astar hücrelerinde asit üretimini azaltır ve mide problemi yaşayan insanlara en sık reçete edilen ilaçlar arasındadır. PPİ grubu ilaçlar arasında lansoprazol, pantoprazol, esomeprazol gibi ilaçlar bulunmaktadır. DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) de PPI’ları temel ilaçlar listesine eklemiştir (4).
PPİ kullanımı ile Covid-19’un ilişkisini değerlendiren bir araştırma
Ağustos 2020’de American Journal of Gastroenterology adlı dergide yayımlanan bir çalışmada PPİ kullanımının Covid-19 riskini arttırdığı gösterildi. Araştırmacılar tarafından 3 Mayıs - 24 Haziran 2020 tarihleri arasında 53.130 hastaya online bir anket yapıldı. Bu anket sonucunda 3.386 kişi Covid-19 testinin pozitif olduğu görüldü. Bu hastaların kullandığı mide asit önleyici ilaçlar da göz önünde bulundurulduğunda PPİ ilaçları kullanan kişilerin Covid-19’a yakalanma risklerinin arttığı gösterildi.
Günde 1 kez PPİ kullananlarda bu risk ortalama %2.2 artarken 2 kez kullananlarda %3.7 arttığı bulundu.
Mide şikayetleri için, bir başka mide asitliğini azaltıcı ilaç grubu olan H2 reseptör blokeri (H2RB) kullananlarda ise böyle bir etki gösterilmedi. Bunun sebebi, PPİ'lerin mide asidini daha güçlü baskılaması olabilir. Fakat düşük dozda PPİ ilaçları kullanan kişilerde Covid-19 ile görülen ishal, karın ağrısı gibi gastrointestinal sistem bulgularının kullanmayanlara göre daha az görüldüğü tespit edildi. (5)
Çalışmayı yapan doktorlardan biri olan Dr. Brennan M.R. Spiegel bu çalışmayı anlatırken sonucu göz önünde bulundurarak PPI kullanımının bırakılmaması gerektiğini vurguluyor. PPİ ilaçların bulundurduğu riskten daha önemli faydalarının olduğunu ve hastalar için doz-yarar ilişkisinin iyi hesaplanıp buna göre ilaç hakkında karar verilmesini söylemiştir. İlacın, her ilaç için geçerli olan, gereken en düşük dozda ve "gerektiğinde" kullanılmasının önemini vurgulamıştır. Bu süreçte H2RB ilaçların alternatif bir tedavi yöntemi olarak kullanılabileceğini belirtmiştir.
Yazımızda bahsettiğimiz çalışma sonuçlardan endişe edip PPI kullanımını kendi kendimize kesmek oldukça yanlış bir davranış olacaktır. PPİ ilaçları midenizde sorun olduğu için aldığınızı unutmayınız. Konu ile ilgili endişelerinizi ve sorularınız varsa en doğru bilgi için hekiminize danışabilirsiniz. Covid-19’a yakalanmamak için olabildiğince evde kalmalı ve dışarı çıktığınız durumlarda ise maskenizi takmalı, mesafe ve hijyen kurallarına dikkat etmelisiniz.
İLGİLİ KONULAR
1. pH, Healing Rate and Symptom Relief in Acid-Related Diseases, Yale Journal Of Biology and Medicine – May 1996
2. Definition and antagonism of histamine H 2 -receptors, Nature – April 1972
3. 25 Years of Proton Pump Inhibitors: A Comprehensive Review – January 2017
4. World Health Organization, Model List of Essential Medicines
5. Increased Risk of COVID-19 Among Users of Proton Pump Inhibitors, Journal of Gastroenterology – August 2020
