Kanser hastalığına bağlı oluşan bazı nörolojik problemler vardır:
- Omuriliğe bası
- Kafa içi basınç artışı
- El ayaklarda sinir hasarı (periferal nöropati)
- Beyincikte bozukluk
Omuriliğe bası:
Omurga, vücudumuzun dik durmasını sağlar. Aynı zamanda, içindeki kanaldan geçen omuriliğin korunmasını sağlayan kemik zinciridir. Omurilik ise, beyin kökünden, kuyruk sokumuna kadar uzanan ve beyin ile organlar arasındaki irtibatı sağlayan merkezi sinir sistemidir. Beyinle vücut arasındaki iletişimi sağlar.
Omurilik, organların tüm hareket ve duyu faaliyetlerini yaptırır ve kontrol eder. Ayrıca, tek başına refleksleri de omurilik kontrol eder.
Bu tür anatomik özelliklere sahip olan omurilik, bir hastalık veya travma sebebiyle baskıya uğrarsa, işlevini yitirebilir. Omurilikte, travma sonucu kırılan kemiklerin yarattığı bir baskı söz konusu olabileceği gibi, kanser gibi bir hastalık sonucu da bu baskıya yol açabilir. Direk olarak omurilik veya omurga üzerinde bulunan tümörden kaynaklanır. Tümörün yerleştiği bölge ağrılıdır. Ağrı, sinir kökleri üzerindeki baskıdan kaynaklanır. Omurilikteki baskı, klinik belirtilerin ortaya çıkma süresiyle birlikte, tümörün yerine ve büyüme hızına göre değişir. Ender görülen fakat ciddiye alınması gereken bir problemdir.
Belirtiler nelerdir
- Sırtta ağrı
- Ayak ve el parmaklarında uyuşma
- Bacak ve/veya ellerde güçsüzlük
- İdrar ve bağırsak foksiyonlarını kaybetme
Nasıl baş edebiliriz?
Doktorunuz, tanı koymak için birkaç test yapacak, sonrasında sizinle tedavi seçeneklerini konuşacaktır; Kortikosteroid almak (deksametazon), tümörü cerrahi olarak çıkararak baskıyı azaltmak veya baskıyı ortadan kaldırmak, ve omurgayı stabil tutmak için ameliyat, radyoterapi ve kemoterapi ile tümörü geriletmek tedavi seçeneklerindendir.
Gözlem
Fonksiyonel kaybı azaltmak için fizik tedavi ve rehabilitasyon gerekebilir.
Kafa içi basınç artışı
Kafa boşluğunda, beynin çeşitli bölümlerinde gelişen tümörün, büyüyerek beyne baskı yapması sonucu meydana gelir. Bulundukları bölgeye ve baskı altında tuttukları bölgeye göre farklı belirtiler gösterseler de, kafa içinde yarattıkları basıncın artmasıyla oluşan belirtiler, göze çarpan ilk belirtilerdir. Kafa içi basınç artışı baş ağrısı, kusma, çift görme, felçler, uykusuzluk veya baş dönmesine yol açabilir.
Belirtileri nelerdir?
- Baş ağrısı
- Kusma
- Uykusuzluk
- Baş dönmesi
Nasıl baş edebiliriz?
- Beyindeki basınç ve şişliğin azalması için kortikosteroid (deksametazon) verilebilir.
- Beyinde baskının tekrarlamaması için tümörü küçültecek tedavi uygulaması yapılabilir.
- Fenitoin gibi havale (konvüzyon) önleyici ilaçlar verilebilir.
Gözlem
Doktorunuz, tekrarlama durumunu takip edecektir.
El ve ayak sinilerinde hasar (periferal sinirlerde hasar)
Periferal sinirler, beyni ve omuriliği, kaslara, deriye ve iç organlara bağlayan karmaşık bir ağdır. Periferal sinirler, omurilikten çıkarak dermatomlarıyla birlikte vücudun uç noktalarına yayılır. Bir sinirde oluşan hasar, birden fazla dermatomu etkileyerek, vücudun bazı bölgelerinde etkiler ortaya çıkar. Beyin ve vücut arasındaki bağlantıyı kesen bu durum, kas hareketlerini bozar, kollar ve bacaklarda his kaybına, ağrıya ve hareketlerde zorlanma yaşanmasına neden olur.
Bu tür belirtiler, kanser tedavisinde, Paklitaksel, Vinkristin, Vinblastin, Venorelbin, Sisplatin, Oksaliplatin gibi kemoterapi ilaçlarının yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, ortaya çıkan problemin derecesine göre doktorunuz tedavinizde gerekli düzenlemeleri yapacaktır.
Belirtileri nelerdir?
- El ve ayak parmaklarında uyuşma
- Cisimleri alma veya düğme ilikleme gibi hareketlerde zorlanma
- Kulak çınlaması
Nasıl baş edebiliriz?
- Kemoterapi ilaçlarının dozu doktor tarafından tekrar ayarlanır.
- Eğer rahatsızlık ağırlaşırsa, kemoterapi ilaçları doktor tarafından değiştirilir.
- Yan etkileri azaltmak için B6 vitamini kullanılabilir.
