Uyku Bozukluğu

Uyku bozukluğu, kanser hastalarında sıklıkla görülen bir yan etkidir ve kanser hastalığının normal bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Genellikle geçicidir. Ancak, kanser hastaları bir yan etki sonucu olarak uykusuzluk veya aşırı uyku hali ile karşılaşabilirler. Bu durum, ek bir problem olduğu anlamına gelmez. Daha çok, kanser tanısının normal psikososyal bir tezahürü olarak kabul edilir.

Nasıl Ortaya Çıkar?

• Ağrı
• İdrar tutmada zorluk, ishal, kabızlık, nefes darlığı gibi fiziksel hastalıklar
• Kaygı ve depresyon
• İlaçlar (uzun süreli kullanım ve bırakma)
• Hastane ve/veya ev ortamından rahatsızlık duymak

Yaşı daha ileri hastalar, uyku düzenindeki normal kabul edilen değişiklikleri, gün içinde daha fazla egzersiz yaparak ve dinlenerek giderebilirler.

Daha iyi uyumanıza yardımcı olacak taktikler

Düzenli uyku alışkanlığı kazanın.

• Saat alarmınızı kurun ve çalınca kalkın. Çalışmadığınız günlerde de aynı saatte kalkmaya çalışın.
• Sadece uyurken yatakta vakit geçirin. Yatakta TV seyretmeyin, kitap okumayın veya yemek yemeyin.
• Uyuduğunuz ve uyanık olduğunuz zamanı belirleyin.
• Uyuduğunuz ortamı en uygun hale getirin. (örneğin; gürültülü, karanlık ve soğuk bir oda olmamalı)
• Yatmadan önce sıvı içeceklerden uzak durarak, tuvalet ihtiyacınızı yatmadan önce gidererek, ilaçlarınızı yatmadan önce alarak, uyku düzensizliğini minimize edebilirsiniz.

Rahatlama Terapisi

• Uyku öncesi endişe, kaygı gibi duygulara kapılmak uykunuzu kaçırabilir.
• Yatakta bol ve yumuşak pijama veya gecelik giyin.
• Sıcak su torbası ile kompres yaparak vücudunuzu rahatlatın. Sıcak su, kasların rahatlamasını sağlar, gün boyu oluşan gerginliği yok eder. Bunun yanında, sıcak duş almak kendinizi daha yorgun ve uykulu hissetmenizi sağlayacağı için tavsiye etmiyorum.
• Yatmadan 4-7 saat önce aşırıya kaçmadan önerilen şekilde egzersiz yapın. Uykuya dalmanızda zorluk yaşatacağı için yatma vaktinizden hemen önce egzersiz yapmamaya özen gösterin.
• Ihlamur veya papatya çayı içmek rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Bunun yanında, bol miktarda yeşil, yapraklı sebze, ceviz tüketmek mineral, kalsiyum ve magnezyum almak size fayda sağlayacaktır.
• Sıcak bir fincan süt içmek rahatlatır ve rahat uyumanızı sağlar.
• Uyumakta güçlük çektiğinizde TV seyretmeyi veya kitap okumayı deneyin. Bu tür aktiviteler, sabit bir noktaya odaklanmanızı sağlayarak gözlerinizi yorar ve uykunuzu getirir.

Yapmamanız Gerekenler

• Çok yorgun bile olsanız, gün içinde şekerleme yapmayın.
• Uyuyamayacağınızı düşünerek endişelenmeyin.
• Kafein içeren uyarıcı içeceklerden uzak durun. Kafein ayrıca idrar söktürücü etki yarattığı için sık sık idrara çıkmanıza yol açar. Kahve, yüksek miktarda kafein içerir. Ayrıca, çay, kola İskoç viskisi gibi bazı içeceklerde ve çikolata gibi bazı yiyeceklerde belli miktarda kafein bulunmaktadır. Sigara ürünlerinde bulunan nikotin de, uyku düzeninizin bozulmasında etkilidir. Hiç içmemenizi diliyor olsam da, içiyor olduğunuz sigarayı geceleri azaltmak hem sağlığınız için faydalıdır hemde uyku kalitenizi arttırır.
• Alkol gibi merkezi sinir sistemini etkileyen yatıştırıcılar, uyku bozukluğuna yol açabilir. Alkol, ilk bir iki saat uyku yapsa da daha sonrasında sık sık uyanmanıza sebep olur.
• Uyku vaktine yakın yenen ağır yemekler, sindirim güçlüğü ve gastroözofageal reflü çekmenize sebep olacak uyumanızı engelleyecektir. Gastroözofageal reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Böylece, yemek borusunda (özofagus) çoğalan mide asiti yanmaya ve ağrıya sebep olarak uyumanızı engeller.

Kullanılabilecek İlaçlar

• Metilfenidat, steroid içeren bazı ilaçlar, uyumanıza yardımcı olabilir. Uyku bozukluğu yaşadığınızda, bu tür ilaçları doktor kontrolünde kullanmanız mümkündür.
• Verilen ilaçlar, belirtilen kullanım şekli doğrultusunda alınmalıdır. Alkol, sakinleştirici, antistaminik, fenotiazin ve antidepresan ilaçlarla kullanıldığında, bağımlılık yapabilir.
• Uyku bozukluğu için kullandığınız ilaçları doktor kontrolünde alınız.

Doktorunuza Başvurun

Uyku bozukluğu söz konusu olduğunda doktorunuza başvurunuz. Doktorunuz, gerekli gördüğü doğru tedaviye karar verecektir. Ayrıca, verilen ilaçları kullanırken günlük yaşantınızı etkileyen bir durum söz konusu olduğunda, yine doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuzdan habersiz asla kendi başınıza kulaktan dolma tavsiyeleri uygulamayınız. Doktorunuz, gereken tetkikleri yaparak gerekli gördüğü ilaveleri, değişiklikleri ve/veya kullanım şeklini belirleyerek doğru ilacı verecektir.