Yeni Nesil Cologuard Plus Testi Kolorektal Kanser Taraması için FDA Onayı Aldı

4 Ekim 2023'te ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Exact Sciences'ın geliştirdiği ve 45 yaş ve üzeri ortalama risk altındaki bireyler için tasarlanan yeni nesil çok hedefli dışkı DNA (mt-sDNA) testi olan Cologuard Plus'ı onayladı. Bu yeni testin geliştirilmesinde Mayo Clinic ile birlikte çalışan Exact Sciences, Cologuard Plus'ın kolorektal kanser taramasında performansı önemli ölçüde artırdığını belirtiyor.

NOT: Ortalama risk altında olmak, bir kişinin aile geçmişi, genetik yatkınlık, veya kişisel sağlık geçmişi gibi belirgin risk faktörlerine sahip olmaması anlamına gelir. Yani, bu kişilerde kanser gelişme olasılığı, genel nüfustaki diğer bireylerle aynıdır. 

Kolorektal Kanser için Girişimsel-Olmayan Tarama Testi İhtiyacı

Kolorektal kanser, erken teşhis edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir olmasına rağmen, hem batılı ülkelerde hem de ülkemizde, kansere bağlı yaşam kayıpları nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor.

Kolorektal kansere bağlı yaşamını kaybeden kişilerin üçte ikisinden fazlası erken tanı amaçlı tarama yaptırmamış durumda. Hastalığın erken teşhisi kritik önem taşıyor – kolorektal kanser erken evrede, henüz yayılmadan bulunduğunda, beş yıllık göreceli sağkalım oranı %91; kanser metastaz yapmışsa, beş yıllık göreceli sağkalım oranı %14.

ABD'de kolorektal kanser taramalarını yaptırma oranı sadece %59 civarında, bu oran önerilen %80'lik hedefin oldukça altında; ülkemizde de kolorektal kanser tarama test yaptırma oranları düşük seviyelerde. Test yaptırması gerekenlerin çoğu kolorektal kanser taramasını tamamlamıyor; bunun nedeni genellikle diğer mevcut seçeneklerin – kolonoskopi veya dışkı bazlı testler gibi – girişimsel, hoş olmayan veya uygunsuz olarak algılanması.

Kolorektal kanser tarama oranlarındaki sürekli boşluk, mevcut tarama seçeneklerinin milyonlarca insanı cezbetmediğini gösteriyor. FDA'nın dışkı bazlı Cologuard Plus onayı ve yine 2024'te kan bazlı bir test olan Shield'i onaylaması, bu boşluğu kapatmak için büyük bir adım oluşturuyor. Bu karar, tarama testlerinin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayacak ve girişimsel-olmayan kolorektal kanser taramasını yeni bir çağa taşıyacak. Artan tarama oranları ve erken kanser teşhisi sayesinde, birçok hayat kurtarılabilecek.

Cologuard Plus ile Artan Test Duyarlılığı ve Hasta Konforu

Cologuard Plus, test hassasiyetini arttırarak gereksiz kolonoskopi uygulamalarının önüne geçmeyi hedefliyor. Bu, yalancı pozitif sonuç olasılığını azaltarak hastaların gereksiz yere girişimsel işlemlerden kaçınmalarını sağlayabilir. Ayrıca testin geliştirilmiş numune stabilitesi bileşenleri, hastaların örneklerini laboratuvara geri göndermek için daha fazla zaman tanıyor, bu da hastaların testi zamanında yapma konusunda daha rahat olmalarını sağlıyor.

Cologuard Plus, üç yeni metilasyon işaretleyici DNA ve dışkıdaki hemoglobini test ederek kolorektal kanser ve kanser öncesi lezyonları tespit etmeye yardımcı oluyor.

BLUE-C Çalışması ile Gelen FDA Onayı

FDA'nın onayı, Cologuard Plus'ın etkinliğini değerlendiren ve 20 binden fazla ortalama risk altındaki yetişkinin katıldığı BLUE-C çalışmasının sonuçlarına dayanıyor. Bu çalışma, yeni nesil mt-sDNA testini dışkı immünokimyasal testi (FIT) ve kolonoskopi ile karşılaştırdı.

BLUE-C çalışması sonuçlarına göre Cologuard Plus'ın,

• Hassasiyeti kolorektal kanser için %95 ve ileri kanser-öncesi lezyonlar için %43,
• Spesifikliği ise %94 bulundu (yalancı negatif sonuç vermeden kolon kanserini tespit etme oranı).

Ayrıca, Cologuard Plus testinin duyarlılığının genel olarak FIT'e göre belirgin ölçüde daha yüksek olduğu gösterildi. Bu durum, kanserin I-III evreleri, yüksek dereceli displazi ve ileri kanser-öncesi lezyonları tespit etmekte FIT'ten daha başarılı olduğuna işaret ediyor.

2025'te Piyasaya Sunulması Bekleniyor

Exact Sciences, Cologuard Plus'ı 2025 yılında piyasaya sürmeyi planlıyor. Şirket, bu yeni nesil tarama testinin Medicare tarafından karşılanmasını ve Amerika Birleşik Devletleri Önleyici Hizmetler Görev Grubu (USPSTF) rehberlerinde ve kalite ölçütlerinde yer almasını bekliyor. Bu durum, testi ortalama risk altındaki bireyler için daha ulaşılabilir hale getirebilir ve kolorektal kanser taramasında daha yaygın kullanımın önünü açabilir.

FDA Onayı Getiren Çalışma: Shield ve Cologuard Plus Karşılaştırması

Cologuard Plus, dışkıdan alınan örneklerle çalışırken, Guardant Health tarafından geliştirilen ve yeni FDA onayı alan Shield ise kandan alınan örneklerle kolorektal kanser taraması yapmaktadır. Shield, kolorektal kanseri ve ileri neoplazileri tespit etmede farklı bir yaklaşım sunmaktadır.

Shield için FDA kararı, Mayıs 2024'te bir Danışma Komitesi panelinin güçlü bir onay tavsiyesinin ardından alındı. Onay, 20 binden fazla hastanın katıldığı ECLIPSE adlı bir kayıt çalışmasının sonuçlarına dayanıyor. Çalışma, ABD'nin çeşitli nüfusunu yansıtacak şekilde tasarlandı ve 37 eyaletteki kırsal ve kentsel topluluklarda 200'den fazla klinik deneme merkezinde yürütüldü.

Çalışmanın sonuçları, Mart 2024'te The New England Journal of Medicine'de Chung ve arkadaşları tarafından yayımlandı. Shield'ın kolorektal kanseri tespit etmede %83 duyarlılık ve ileri neoplazi için %90 özgüllük gösterdiği ortaya koyuldu. Bu performans, genel kolorektal kanser duyarlılığının %74 ile %92 arasında değiştiği mevcut rehber önerilen invaziv olmayan tarama yöntemleri aralığındadır.

Sonuç: Kolorektal Kanser Taramasında Yeni Bir Umut

Cologuard Plus, performans çıtasını %95 kolorektal kanser duyarlılığı ve %43 ileri kanser-öncesi lezyon duyarlılığı ile %94 spesifiklik seviyesinde yükseltiyor. Geliştirilmiş hassasiyeti sayesinde gereksiz kolonoskopi takiplerini en aza indirerek hastalar için daha az girişimsel bir uygulama sunmayı hedefliyor. Ayrıca, Exact Sciences, Cologuard Plus testinin 2025 yılında Medicare kapsamına alınarak rehberlere dahil edilmesini ve yaygın kullanımını bekliyor.

Cologuard Plus'ın yaygın kullanımı, erken evrelerde kanser tespiti ve öncesi lezyonların yakalanması konusunda önemli bir fark yaratabilir. Buna ek olarak, Shield gibi kan bazlı testler de kolorektal kanser taramasında girişimsel olmayan seçenekleri arttırarak farklı ihtiyaçlara yanıt verebilir. Bu yeni nesil testlerin yaygınlaşması, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde kolorektal kanserin önlenmesi ve tedavi edilmesi sürecinde önemli bir adım olabilir.