Yoga, Kemoterapinin Yan Etkisi Olan Nöropatik Ağrıyı Azaltabilir

Kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan kemoterapinin bir yan etkisi olan periferik nöropati, el ve ayak uçlarında sinir hasarına sebep olur. Bu durum, kemoterapi sürecinde hastaların yaklaşık %70'inde farklı derecelerde ortaya çıkar. Sinir hasarının şiddeti, kullanılan ilaç ve doza bağlıdır ve bazen kemoterapi dozunun azaltılmasına veya tedavinin sonlandırılmasına yol açabilir.

2020 yılında Journal of the National Cancer Institute dergisinde yayımlanan bir araştırmada, kemoterapinin neden olduğu nöropatik ağrı ve düşme riskinde yoganın etkinliği değerlendirildi.

Çalışmanın Detayları

Çalışmaya 18 yaşından büyük, en az 3 ay önce nörotoksik kemoterapiyi tamamlamış meme, over (yumurtalık), rahim veya endometriyum kanseri olan kişiler dahil edildi. Katılımcılar, 11 derecelik bir skalada, orta ila şiddetli nöropatik ağrıyı (Kemoterapiye Bağlı Nöropatik Ağrı - KBNA) ifade eden karıncalanma, uyuşma veya ağrı skoru 4 ve üzeri olan hastalardı.

Toplamda 41 hastanın katıldığı çalışmada katılımcılar iki gruba ayrıldı:  21 kişi yoga grubunda ve 20 kişi sıradan bakım grubundaydı.

• Yoga grubu, 8 hafta boyunca günde 60 dakika yoga yapmaya başladı. Bu süre, kanser hastaları üzerinde yapılan önceki çalışmalarda önerilen bir uygulama süresidir. 8 haftalık yoga programı, haftada iki kez yüz yüze grup dersleri ve grup derslerinin yapılmadığı günlerde (haftada 5 kez) evde uygulama yapmayı içeriyordu. 
• Sıradan bakım grubuna ise 12 hafta boyunca nöropati için herhangi bir tedavi uygulanmadı.

Yoga protokolü, kas-iskelet esnekliğini, kuvvetini ve dengesini iyileştirmek için nefes çalışmalarını (pranayama) ve modifiye edilebilir duruşları (asanalar) içeriyordu. Seçilen asanalar, parasempatik aktivasyonu artırarak dolaşımı, aerobik kapasiteyi, eklem kuvvetini, omurga esnekliğini, core kuvvetini, dengeyi ve propriyosepsiyonu hedefliyordu. 

Gruplar 4., 8. ve 12. haftalarda değerlendirildi.

Yoga ile Kemoterapiye Bağlı Nöropatik Ağrı Azalıyor

Çalışmanın sonuçlar, yoga grubundaki katılımcıların ağrı skorunda belirgin bir azalma olduğunu gösterdi. 

• Başlangıca göre 8. haftada, yoga grubunda ortalama ağrı skoru 1,95 puan azaldı. 
• 12. haftada ise yoga grubunda ortalama ağrı skoru 2,03 puan azalmıştı. 
• Sıradan bakım grubunda ise ağrı skorunda bu kadar belirgin bir değişiklik gözlenmedi.

Bu çalışma, kemoterapiye bağlı nöropatik ağrı ve düşme riskinin azaltılmasında yoga egzersizlerinin etkili olabileceğini göstermektedir. Yoga, kanser hastalarının yaşam kalitesini artırabilir ve yan etkileriyle başa çıkmalarına yardımcı olabilir.

Ayrıca çalışmanın 8. haftasında, yoga grubundaki hastaların sıradan bakım grubundakilere kıyasla daha az sayıda ağrı kesici kullandığı bildirildi, ancak bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi.

Sonuç

Çalışmanın sonuçlarına göre, yoganın KBNA ağrısı üzerindeki etkinliği klinik olarak anlamlıdır. Şu anda Amerikan Klinik Onkoloji Derneği kılavuzları tarafından desteklenen tek KBNA müdahalesi duloksetin etken maddeli ilaçlardır. 

Bu çalışma bizlere, yoganın KBNA ağrısını iyileştirmek için “umut verici ve ilaçsız bir yaklaşım” olduğunu düşündürmektedir. Ancak daha çok örneklem büyüklüğü ve daha uzun takip süresi gerektiren daha fazla araştırmanın önemini de unutmamak gerekir. 

Yoganın KBNA’yı hafifletmedeki kesin mekanizması henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak iki hipotez öne sürülmüştür: 

• Birincisi, yoga kan akışını ve oksijen tedarikini artırarak nöroprotektif etkiler sağlar. 
• İkincisi, yogadaki farkındalık ve nefes egzersizlerinin hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen yoluyla sempatik aktiviteleri düzenleyerek parasempatik sinir sistemini etkilediği ileri sürülür.

Sonuç olarak; orta-şiddetli KBNA’sı olan meme ve jinekolojik kanser atlatanlar arasında yoga güvenli görülmüştür. Ayrıca KBNA ile ilişkili ağrı, yaşam kalitesi ve fiziksel işlev sonuçlarını iyileştirmede umut verici bir etki göstermiştir. Yoganın KBNA belirtileri ve düşme riski üzerindeki spesifik ve uzun vadeli etkilerini doğrulamak için daha büyük bir örneklem büyüklüğüne, daha uzun bir takip süresine ve uygun bir kontrol grubuna sahip yeterince güçlü bir randomize kontrollü çalışma yapılması gerekmektedir.