Kronik Lenfositik Lösemi ve Küçük Lenfositik Lenfoma İçin Acalabrutinib FDA Onayı Aldı

21 Kasım 2019’da, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) acalabrutinib (Calquence, AstraZeneca) isimli ilacın yetişkinlerde kronik lenfositik lösemi veya küçük lenfositik lenfomada kullanılmasını onayladı. FDA, bu onayı randomize, aktif bir şekilde kontrol edilen KLL’li (kronik lenfositik lösemi) hastalardan oluşan 2 klinik çalışmadan elde edilen verilerden yola çıkarak verdi (ELEVATE-TN ve ASCEND isimli çalışmalar). Her iki çalışmada da etkililik (efikasite) bağımsız olarak değerlendirilen progresyonsuz sağkalıma (PFS - progression free survival) dayandırılmıştır. ELEVATE-TN, daha önceden tedavi almamış 535 KLL’li hastayı 3 ayrı kola randomize etmiştir (rastgele atamıştır): acalabrutinib monoterapisi (tek tedavi), acalabrutinib ve obinutuzumab, obinutuzumab ve klorambusil. 28.3 aylık ortanca takip etme süresiyle, progresyonsuz sağkalımın acalabrutinibin olduğu kollarda önemli bir şekilde arttığı gözlemlenmiştir. Obinutuzumab ve klorambusil kolu ile karşılaştırıldığında; acalabrutinib ve obinutuzumab kolunun progresyonsuz sağkalım için tehlike oranı (hazard ratio) 0.10 (%95 güven aralığı, 0.06, 0.17; p<0.0001), tek tedavi olarak kullanılan acalabrutinib kolu için ise 0.20 (%95 güven aralığı, 0.13, 0.30; p<0.0001) idi. ASCEND, daha önceden en az bir kere sistemik tedavi almış ve relaps olmuş veya refrakter KLL’si olan 310 hastayı 2 gruba randomize etmiştir. Bir kol acalabrutinib alırken diğer kol araştırıcıların seçimi olan bir tedavi rejimi (idelalisib ve rituksimab veya bendamustine ve rituksimab) almıştır. 16.1 ay olan ortanca takip süresiyle, progresyonsuz sağkalım acalabrutinib alan kolda anlamlı olarak daha uzun saptanmıştır (Tehlike oranı-HR 0.31; %95 güven aralığı, 0.20, 0.49; <0.0001). İki çalışmada da acalabrutinib kolunda ortanca progresyonsuz sağkalıma henüz ulaşılamamıştır. Ayrıca, iki çalışmanın herhangi bir kolunda ortanca genel sağkalıma ulaşılamamıştır (Hastaların %15’inden azı bir olay yaşamıştır). En sık (>%30) görülen yan etkiler anemi (kansızlık), nötropeni (akyuvar sayısında düşüklük), trombositopeni (kan pulcuğu sayısında düşüklük), baş ağrısı, üst solunum yolu infeksiyonu ve ishaldi. Önerilen doz her 12 saatte bir ağız yoluyla (oral) 100 mg’lık kapsülün, yemekten bağımsız olarak alınmasıdır.

KLL (Kronik Lenfositik Lösemi) Nedir?

KLL, matür B hücrelerinin kontrolsüz olarak çoğalıp, malign (kötü huylu) değişim göstermeleriyle karakterize olan bir kan ve kemik iliği kanseri türüdür. Batı ülkelerinde görülen en sık lösemi türüdür. Genellikle yaşlı hastalarda görülmekte ve erkeklerde kadınlara göre 2 kat sık rastlanmaktadır. Çoğu vakaya rastlantısal olarak tam kan sayımı sırasında saptanan anormal fazla lenfosit sayısı ile tanı konulur. Günümüzde hastalığın tam kür (iyileşme) sağlayan tedavisi bulunmamakla beraber bruton tirozin kinaz inhibitörleri en etkili yaklaşımların başında gelmektedir.

Acalabrutinibin Etki Mekanizması Nasıldır?

Acalabrutinib de zanubrutinib ve ibrutinib gibi Bruton Tirozin Kinaz (BTK) enzimine karşı geliştirilmiş bir inhibitördür. BTK enzimi, B hücrelerinde çoğalmanın regülasyonunda önemli role sahip olan bir hücre sinyalleşme yolağı reseptörünün bir parçasıdır. BTK enzimi inhibe edilerek B hücre malignitelerinde B hücrelerinin kontrolsüz çoğalması engellenebilir. Acalabrutinib ve zanubrutinib, FDA tarafından mantle hücreli lenfomada da kullanılma açısından onaylanmıştır. Acalabrutinib, ibrutinib ile karşılaştırıldığında daha spesifik ve daha potenttir (etkin), bu nedenle 2. kuşak BTK inhibitörü olarak da görülebilir.