Beta talasemili hastalarda kan nakli ihtiyacını azaltmak için Luspatercept-aamt, FDA tarafından onaylandı

8 Kasım 2019'da ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), düzenli kırmızı kan hücresi transfüzyonu (kan nakli) gerektiren beta talasemili erişkin hastalarda aneminin (kansızlığın) tedavisi için luspatercept-aamt (Reblozyl) adlı ilacı onayladı.

Luspatercept-aamt, beta-talasemi tedavisi için FDA onayı alan ilk ilaçtır.

Luspatercept-aamt'nin etkinliği, düzenli kırmızı kan hücresi transfüzyonu gerektiren beta talasemili 336 erişkin hastayı kapsayan çok merkezli, randomize, çift kör, plasebo kontrollü bir çalışma olan BELIEVE adlı klinik araştırmada değerlendirildi. Hastalar 2:1 oranında luspatercept-aamt (224) veya plasebo (112) almak üzere randomize edildi (rastgele gruplara atandı). Luspatercept-aamt, transfüzyon gereksiniminde bir azalma gözlemlendiği sürece veya kabul edilemez toksisiteye (yan etki) kadar her 3 haftada bir deri altından uygulandı.

Primer etkinlik sonuç ölçüsü, 13. haftadan 24. haftaya kadar kan nakli ihtiyacınının en az 2 ünite azalmasını ifade eden, transfüzyon yükünün %33 azalmasını başaran hastaların oranıydı.

Luspatercept-aamt alan hastaların % 21.4'ü bu hedefe ulaşırken, plasebo alanların sadece % 4,5'i bu sonuca ulaştı. Luspatercept-aamt uygulanan beta talasemi hastalarında en sık görülen yan etkiler (>% 10) baş ağrısı, kemik ağrısı, eklem ağrısı, yorgunluk, öksürük, karın ağrısı, ishal ve baş dönmesidir.

Önerilen başlangıç dozu, subkutan enjeksiyonla 3 haftada bir 1 mg / kg'dir.

Luspatercept-aamt etki mekanizması nasıldır?

Luspatercept-aamt, birkaç endojen TGF-a ailesi ligandını bağlayan ve böylece Smad2 / 3 sinyalini azaltan bir rekombinant füzyon proteinidir. Luspatercept-aamt, geç evre eritroid prekürsörlerinin (normoblastlar) farklılaşması yoluyla eritrositlerin olgunlaşmasını destekler.

Beta talasemi nedir?

Beta talasemi anne ve babadan çocuklara kalıtsal olarak geçen, önlenebilir bir kan hastalığıdır. Türkiye’nin de içinde olduğu Akdeniz ülkelerinde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Taşıyıcıların saptanması, genetik danışma ve doğum öncesi tanı konabilmesiyle engellenebilir bir hastalık olmasına rağmen, dünyada her yıl en az 365.000 talasemi hastası doğmakta ve tedavi görmektedir. Türkiye’de yaklaşık 1.300.000 talasemi taşıyıcısı ve 4.500 kadar talasemi hastası vardır.

Beta talasemi hastalığı ağır, tedavi düzgün sürdürülmezse yaşam süresini belirgin kısaltan ve yaşam kalitesini çok olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Hastalığın tedavisi zordur ve maliyeti çok yüksektir. Talasemili bir hastanın yıllık tedavi maliyeti 10.000 dolar civarındadır. Bu nedenle, hastalıklı bireylerin doğmasını engellemek çok önemlidir ve gerekli koruyucu önlemlerin alınması devlet tarafından da desteklenmektedir.

Beta talasemi nasıl oluşur?

Kanımızda kırmızı kan hücreleri içinde yer alan hemoglobin, dokular için gerekli olan oksijeni taşır. Hemoglobin molekülünün hem ve globülin olmak üzere iki kısmı vardır. Sağlıklı bir kişide globin proteini iki çift polipeptid zincirinden oluşur.

Polipeptid zincirlerine göre erişkin bir kişinin eritrositlerinde 3 ayrı tipte hemoglobin bulunur:

1. Hemoglobin A: Globin parçası 2 alfa, 2 beta polipeptid zincirinden yapılmıştır. Total hemoglobinin %96-98’ini içerir.
2. Hemoglobin F: Globin parçası 2 alfa ve 2 gama polipeptid zincirinden yapılmıştır; total hemoglobinin %1’inden azını kapsar.
3. Hemoglobin A2: Globin parçası 2 alfa ve 2 delta polipeptid zincirinden yapılmıştır, total hemoglobinin %2-3’ünden azını içerir.

Hemoglobin yapımı genlerin kontrolü altındadır ve genetik bir defekt sonucu hemoglobini oluşturan globin zincirlerinden birinin yapımında yetersizlik veya bozukluk oluşursa talasemi ortaya çıkar. Globin zincirlerinden hangisi sentezlenemiyorsa veya hangisinin sentezi azalmışsa talasemi onun adıyla anılır. Örneğin beta globin sentezindeki değişiklik beta talasemi hastalığına, alfa globin sentezindeki değişiklik alfa talasemiye neden olur. Beta talasemide hemoglobin yapısındaki bozukluk sonucu kırmızı kan hücreleri hızla yıkılır ve bunun sonucunda anemi, yani kansızlık ortaya çıkar.

Beta talasemide taşıyıcılık ve hastalık nedir?

İnsanlarda bir özelliğe ait genlerden iki adet bulunur, biri anneden, diğeri babadan geçer. Beta talasemi için anne ve babadan geçen globin geni normalse çocuk normal, biri değişikliğe uğramışsa çocuk taşıyıcı, ikisi de değişikliğe uğramışsa çocuk hasta olur.