CA 15-3 Testi Nedir? Meme Kanseri için Önemi

Kanser Antijeni 15-3 (Cancer Antigen 15-3: CA 15-3) testi, kişinin meme kanseri tedavisine nasıl yanıt verdiğini gösterebilen veya meme kanserinin nüksetme (tekrarlama) durumunu kontrol edebilen bir kan testidir.

Memedeki sağlıklı hücreler, CA 15-3 adı verilen bir protein salgılar. Bir kişide meme kanseri olduğunda, memedeki kanserli hücreler veya tümörler kan dolaşımına daha yüksek seviyelerde CA 15-3 salgılayabilmektedir.

CA 15-3 Testi Nedir?

CA 15-3 testi, meme hücrelerinin normal olarak ürettiği bir protein olan CA 15-3’nın kandaki seviyelerini kontrol eden bir kan testidir. Uzmanlar, CA 15-3 proteinine tümör belirteci olarak bakabilir. Bu terim, kanser hücrelerinin – veya kansere yanıt veren diğer hücrelerin – içerdiği veya ürettiği herhangi bir maddeyi ifade etmektedir.

Bazı durumlarda, belirli "iyi huylu" oluşumlar, tümör belirteçlerinin üretimine yol açabilmektedir. Memede kanserli hücreler veya tümörler olduğunda CA 15-3 seviyeleri artabilir. Kanserli meme tümörleri, normalden daha yüksek seviyelerde CA 15-3 açığa çıkarır ve bu daha sonra kan dolaşımına girer.

• İlgili konu: Biyomarker, Tümör Markerı, Biyobelirteç Nedir? Kanserde Ne Gibi Rolü Vardır?

Uzmanlar ayrıca CA 15-3'ü kanser antijeni meme testi veya CA meme testi olarak adlandırabilmektedir.

Bu tür kan tümör testleri / markırları için bilinmesi gereken en önemli bilgi, CA 15-3'ün yüksek çıkmasının kanser tanısında kullanılamayacağıdır, çünkü başka durumlarda da yükselebilir. Ayrıca her meme kanserinde CA 15-3 yükselmez. Bu nedenle, ancak tanı anında CA 15-3 değeri yüksek bir hastanın takibinde kullanılabilir. 

Neden Bu Teste İhtiyaç Duyulabilir?

Bir kişi, meme kanseri tedavisi görüyorsa veya daha önce tedavi görmüşse CA 15-3 testi yaptırabilir. Test, doktorun, tedavinin ne kadar iyi işe yaradığını belirlemesine veya meme kanseri nüksünü kontrol etmesine yardımcı olabilir. CA 15-3 testi, bir tümörün tedaviye yanıt olarak yayılıp yayılmadığını veya azaldığını göstermek için yararlı bir test olabilir.

Onkologlar ayrıca ileri evre meme kanseri teşhisi konmuş kişiler için de CA 15-3 testi önerebilmektedir.

Vücudun diğer bölgelerine yayılmış meme kanserine sahip kişilerin yaklaşık %80'inde CA 15-3 seviyeleri yükselir. Daha erken evrelerde ise hastaların %50'sinden daha azında yüksek CA 15-3 seviyeleri olacağından, erken evre veya bölgesel ilerlemiş meme kanseri olan kişiler için bu test o kadar faydalı değildir.

Alternatif Testler Var Mı?

Bazı kişilerde CA 15-3 testi yerine CA 27.29 testi olabilir. Her iki test de aynı işlevi yerine getirir ve aynı proteini ölçmektedir.

CA 15-3 Testi Nasıl Yapılır?

CA 15-3 testi, uzman muayenehanesinde veya hastanede yapılabilecek bir kan testidir. Koldaki bir damardan alınan kan örneği, test için laboratuvara gönderilir. Laboratuvara bağlı olarak, sonuçların çıkması 3-4 saatte 1-2 güne kadar zaman alabilir.

CA 15-3 Testi Öncesi Bir Hazırlık Gerekli Midir?

CA 15-3 testi yaptırmak isteyen kişilerin öncesinde herhangi bir hazırlık yapmasına gerek yoktur, ancak kişi aldığı ilaçlar, takviyeler veya bitkisel ilaçlar konusunda uzmanları bilgilendirmelidir. Bazı uzmanlar herhangi bir laboratuvar testinden birkaç gün önce bazı maddeleri almayı bırakmanızı önerebilir. Örneğin, ABD Gıda ve İlaç İdaresi'ne (FDA) göre, bazı kişilerin saç ve tırnakların büyümesini desteklemek amacı ile aldığı biyotin takviyeleri, bazı laboratuvar testlerine müdahale edebilmektedir. Ancak 0,03 miligram (mg) olan yetişkinler için günlük önerilen biyotin dozunun, herhangi bir soruna neden olması olası değildir. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi (NHS) ise sağlık uzmanlarına, kişi günde 5 mg'dan fazla biotin alması takdirde, kan örneği almadan önce hastayı 8 saat bekletmesini önermektedir.

CA 15-3 Testinin Sonuçları

CA 15-3 seviyeleri için normal bir test sonucu, genellikle mililitrede 30 birim (U/ml) veya daha azdır. CA 15-3 seviyelerinin genellikle meme kanserinin ilerlemesine paralel olarak artabilir. Artan CA 15-3 seviyeleri, bu nedenle kanserin vücudun diğer bölgelerine yayıldığını gösterebilir.

Zamanla artmaya devam eden CA 15-3 seviyeleri şunları gösterebilir;

• Tedavi etkinliği yok
• Kanser yayılmaya devam ediyor
• Kanser nüksediyor

CA 15-3'ün azalan seviyeleri veya normale dönen seviyeleri, tedavinin etkili bir şekilde işe yaradığını gösterebilir. Ancak bazı durumlarda kişide, normal CA 15-3 seviyelerine sahip olsa bile hala meme kanseri olabilmektedir. Meme kanserinin erken evrelerinde CA 15-3 seviyeleri, bir test tarafından tespit edilebilecek derecede yüksek olmayabilir. Ayrıca, ileri evre meme kanserine sahip kişilerin yaklaşık %20-25'inde CA 15-3 salgılamayan tümörler bulunmaktadır. Ek testler, CA 15-3 testinin bulgularını desteklemeye yardımcı olabilir ve kanserin vücudu nasıl etkilediğini doğrulayabilir.

Test Sonucu Ne Kadar Güvenilir?

Laboratuvarlar, farklı sonuçlar çıkarabilen CA 15-3'ü test etmek için farklı yöntemler kullanmaktadır. Kişinin zaman içinde birden fazla CA 15-3 testi yaptırması gerekliyse, testlerin aynı laboratuvarda aynı yöntemle yapılmasını istemelidir. Bu, uzmanların sonuçları doğru bir şekilde yorumlayabilmesini ve karşılaştırabilmesini sağlar.

Diğer tümör belirteçleri daha hassas olduğundan, tüm uzmanların CA 15-3 seviyelerini izlemediğini belirtmek önemlidir. 2018’de yayımlanan bir çalışmada, doku polipeptidine özgü (TPS) antijeninin meme kanseri nüksetmesini tahmin etmekte en iyi aday olduğunu bulmuştur.

Ayrıca CA 15-3 testi, her zaman meme kanserinin veya nükseden meme kanserinin güvenilir bir göstergesi değildir. Genel olarak, artan CA 15-3 seviyeleri meme kanserinin ilerlediğini veya tekrarladığını gösterirken, azalan seviyeler tedavinin kanseri azaltmak için etkili bir şekilde çalıştığını göstermektedir. Ancak etnik köken ve diğer tıbbi durumlar gibi başka faktörler CA 15-3 düzeylerini etkileyebilmektedir.

2020'de meme kanserine sahip olmayan kadınlar üzerine yapılan araştırmalarda, aşağıdaki kişilerde daha düşük CA 15-3 seviyelerinin bulunduğunu gözlemlendi;

• Perimenopozal (menopoza girme dönemi)
• Uterin fibroid (Rahim uru) öyküsüne sahip
• Uzun süre doğum kontrol hapı kullanan

Araştırmacılar ayrıca, Hispanik ve Siyah kadınlarda ve ayrıca endometriozis veya akciğer kanseri öyküsü olanlarda yüksek CA 15-3 seviyelerinin bulunduğunu buldular. Doktorlar, doğru bir teşhis koymak veya tedavinin nasıl çalıştığını değerlendirmek için bir CA 15-3 testinden elde edilen bulguları doğrulamak için diğer testleri kullanacaktır.

CA 15-3 Testinin Herhangi Bir Riski Var Mıdır?

CA 15-3 testi için minimum düzeyde risk bulunmaktadır. Bazı kişiler, iğne giriş noktasında aşağıdakileri yaşayabilir:

• Kanama
• Morarma
• Enfeksiyon
• İğnenin girdiği yerde hafif batma veya sızı
• Ağrı

Bazı kişiler, testten sonra baş dönmesi hissedebilir. Bir sağlık uzmanı, kişilerin ayrılmadan önce iyi hissettiğinden emin olmalıdır. Ancak sonrasında herhangi bir enfeksiyon belirtisi veya şiddetli belirtiler yaşanırsa hemen bir uzmana başvurmak önemlidir. 2016’da yayımlanan bir makaleye göre, tümör belirteçleri doğru göstergeler olmayabilir ve bununla birlikte yanlış alınan pozitif sonuçlar, duygusal sıkıntı ve korkuya yol açabilir. Bu nedenle tümör markırı dediğimiz bu testler, kesinlikle tanı amacı ile kullanılmamalıdır, ancak tanı almış kişilerde takip amaçlı kullanılabilir.

Özet

CA 15-3 testi, doktorların meme kanserine sahip kişileri takip için kullanabileceği bir kan testidir. CA 15-3 testi, meme kanseri ilerledikçe kandaki artabilen CA 15-3 protein seviyelerini göstermektedir. CA 15-3'ün azalan seviyeleri, tedavinin etkili bir şekilde çalıştığını gösterebilir. Ancak CA 15-3, bazen karaciğer hastalığı veya meme kanserinin iyi huylu koşulları gibi diğer sağlık sorunlarına da işaret edebilmektedir. Bu nedenle doktorlar, bulguları doğrulamak için büyük olasılıkla başka testlere başvuracaktır.