Egzersiz Hayat Kurtarıyor! 15 Yıllık Kolon Kanseri Çalışmasından Çarpıcı Sonuçlar
Bir Kanser İlacı Olarak Egzersiz
Kolon kanseri, dünya çapında en sık görülen üçüncü kanser türü ve kansere bağlı yaşam kayıplarının ikinci önde gelen nedenidir. Evre 3 veya yüksek riskli evre 2 hastalarda, cerrahi ve ardından verilen adjuvan (koruyucu) kemoterapiye rağmen hastalık %20 ila %40 tekrarlamaktadır. Bu grup hastalarda yeni bir nüks önleyici stratejiye duyulan ihtiyaç büyüktür.
ASCO 2025 Kongresi'nin En Dikkat Çeken Çalışmalarından
2025 ASCO Kongresi’nde, Dr. Christopher Booth’un LBA3510 bildiri numarası ile sunduğu ve eşzamanlı NEJM dergisinde yayımlanan CHALLENGE çalışması, kolon kanseri tedavisinde çığır açabilecek bulgular sundu.
Daha önce yapılan gözlemsel çalışmalar, fiziksel aktivitenin kolon kanserinde nüks riskini azaltabileceğine işaret etse de, bu çalışmalar nedensellik kurmak için yetersizdi. İşte bu bilimsel boşluğu doldurmak amacıyla, Kanada Kanser Araştırmaları Grubu öncülüğünde başlatılan CHALLENGE (Colon Health and Life-Long Exercise Change) adlı faz 3 randomize klinik çalışma, adjuvan kemoterapi sonrası uygulanan yapılandırılmış egzersiz programının hastalıksız ve genel sağkalım üzerine etkilerini değerlendirdi.
15 yıla yayılan bu titiz araştırma, yalnızca sağkalım sonuçlarıyla değil, yaşam kalitesini artıran etkileriyle de dikkat çekti — ve belki de ilk kez bir egzersiz programı, kolon kanserinde “ilaç gibi” bir etki göstermeyi başardı.
📚 Çalışma Tasarımı: Kime, Ne Uygulandı?
- Katılımcı sayısı: 889 hasta
- Hedef grup: Evre 3 veya yüksek riskli evre 2 kolorektal kanserli hastalar
- Ortanca yaş: 61
- Kadın oranı: %51
- Tamamlanan adjuvan kemoterapi: FOLFOX (çoğunluk), CAPOX
- Randomizasyon:
- Egzersiz Grubu (445 hasta): 3 yıl boyunca yapılandırılmış egzersiz
- Sağlık Eğitimi Grubu (444 hasta): Yalnızca bilgilendirme broşürleri
Egzersiz, Nasıl Yapıldı?
Egzersiz grubundaki hastalar, adjuvan kemoterapiyi tamamladıktan sonra fiziksel aktivite danışmanları eşliğinde 3 yıl sürecek yapılandırılmış bir programla desteklendi. Programın temel hedefi, başlangıç düzeyine kıyasla haftalık en az 10 MET-saat (yaklaşık haftada 150–180 dakika tempolu yürüyüşe denk gelir) orta veya daha yüksek yoğunlukta aerobik egzersiz yapılmasını sağlamaktı. Önerilen aktiviteler arasında tempolu yürüyüş, bisiklet sürme, hafif koşu veya yüzme gibi egzersizler yer aldı. Katılımcılar, bu hedefe ulaşmak ve sürdürmek için düzenli takiplerle motive edildi, gerektiğinde egzersiz planı bireyselleştirildi.
📈 Sayılarla Sonuçlar: Sağkalımda Anlamlı Artış
🧬 Hastalıksız Sağkalım (DFS)
| ⏱ Süre | 🏃 Egzersiz Grubu | 📘 Sağlık Eğitimi Grubu | 🎯 Fark | 📉 HR (95% GA) | 📌 p değeri |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 yıllık | %80,3 | %73,9 | +6,4 yüzde puanı | 0,72 (0,55–0,94) | 0,02 |
Yıllık olay sıklığı: Egzersiz grubunda %3,7, kontrol grubunda %5,4
❤️ Genel Sağkalım (OS)
| ⏱ Süre | 🏃 Egzersiz Grubu | 📘 Sağlık Eğitimi Grubu | 🎯 Fark | 📉 HR (95% GA) | 📌 p değeri |
|---|---|---|---|---|---|
| 8 yıllık | %90,3 | %83,2 | +7,1 yüzde puanı | 0,63 (0,43–0,94) | 0,022 |
📌 Egzersiz, yaşam kaybı riskini %37 oranında azaltmıştır.
💪 Fonksiyonellikte Belirgin İyileşme
Egzersiz grubundaki hastalar, fiziksel işlevsellik açısından her dönemde anlamlı üstünlük sağladı:
- 6. ayda SF-36 fiziksel işlevsellik puanı:
- Egzersiz grubu: +7,1 puan artış
- Kontrol grubu: +1,3 puan artış
- Fark: +5,8 puan
- 3. yılda SF-36 puanı:
- Egzersiz grubu: +6,1 puan artış
- Kontrol grubu: +3,0 puan artış
- Fark: +3,1 puan
Ek fiziksel kazanımlar:
- 6 dakikalık yürüme mesafesi: Egzersiz grubunda ortalama +30 metre artış
- VO₂ max (kardiyorespiratuvar kapasite): Egzersiz grubunda +2,7 mL/kg/dk artış
🤠 Mekanizma: Egzersiz Neden Koruyucu?
- İnsülin ve IGF düzeylerinin düşürülmesi
- İnflamasyonun baskılanması
- Bağışıklık sisteminin aktivasyonu
- Metastaz mikromimarisinin baskılanması
- Tümör anjiyogenezinin azalması
Özellikle karaciğer nükslerinde (%3.6 vs. %6.5) ve yeni primer kanserlerde (%5.2 vs. %9.7) belirgin azalma gözlendi.
⚠️ Güvenlik: Riskler Ne Düzeyde?
- Herhangi bir yan etki: Egzersiz grubunda %82
- Kas-iskelet sistemi olayları: %18.5 (sadece %1.8'i ciddi)
- Grade 3+ yan etkiler: Egzersiz grubunda %15.4
Bu yan etkiler, bireyselleştirilmiş programlarla azaltılabilir.
🖯️ Klinik Mesaj ve Öneriler
- Egzersiz, kolon kanseri tedavisinde standart bakımın parçası olmalı
- Davranış değişikliği desteği şart
- Sağlık politikaları bu konuda yatırım yapmalı
✍️ Son Söz
CHALLENGE çalışması, kolon kanseri sonrası yaşamda egzersizin hem sağkalımı uzattığını hem de yaşam kalitesini artırdığını ortaya koyuyor. Artık egzersiz, öneri değil; bilimsel temele dayanan bir tedavi adımıdır.
Courneya KS, Vardy JL, O'Callaghan CJ, Gill S, Friedenreich CM, Wong RKS, Dhillon HM, Coyle V, Chua NS, Jonker DJ, Beale PJ, Haider K, Tang PA, Bonaventura T, Wong R, Lim HJ, Burge ME, Hubay S, Sanatani M, Campbell KL, Arthuso FZ, Turner J, Meyer RM, Brundage M, O'Brien P, Tu D, Booth CM; CHALLENGE Investigators. Structured Exercise after Adjuvant Chemotherapy for Colon Cancer. N Engl J Med. 2025 Jun 1. doi: 10.1056/NEJMoa2502760. Epub ahead of print. PMID: 40450658.
