Erken evre prostat kanserinde ameliyat, aktif takipten daha iyi değil

Yaklaşık 20 yıllık önemli bir çalışmanın sonucuna göre düşük riskli ve erken evre prostat kanserlerini ameliyat etmek, bu hastaları sadece aktif takip etmeye göre, yaşam kaybı oranlarını daha fazla azaltmıyor. Yani, erken evre prostat kanseri için ameliyat sonuçları gözlemden daha iyi değil.

13 Temmuz’da NEJM’de sonuçları yayımlanan Prostate cancer Intervention Versus Observation Trial (PIVOT) çalışması 1994 yılında başladı ve çalışmaya dahil edilen bölgesel prostat kanserine sahip 731 hasta ortanca 12.7 yıl takip edildi.

Bu erken evre prostat kanserine sahip hastaların bir kısmına radikal prostatektomi dediğimiz prostat kanseri ameliyatı uygulanırken, diğer kısmı sadece gözlendi.

20 yıllık çalışmanın sonucunda görüldü ki, ameliyat edilen grupta yaşam kaybı oranı %61.3 iken (364 hastanın 223’ü); gözlem grubunda %66.8 idi (367 hastanın 245’i). Fakat bu yaklaşık yüzde 5’lik fark istatistiki olarak anlamlı bulunmadı (95% confidence interval [CI], −1.5 to 12.4; hazard ratio, 0.84; 95% CI, 0.70 to 1.01; P=0.06).

Çalışmanın alt grup analizlerine bakıldığında, orta risk sınıfında yer alan hastaların ameliyat olanlarında, tüm nedenlere bağlı yaşam kaybı oranları daha azdı. Bununla birlikte düşük veya yüksek riskli olanlarda ameliyat olmanın böyle bir avantaj sağlamadığı görüldü. Ayrıca idrar tutamama (üriner inkontinans) ve sertleşme sorunu (erektil disfonksiyon), beklendiği üzere ameliyat olanlarda daha sıktı. Prostat kanserine veya tedavisine bağlı günlük aktivitelerde zorluk çekme, tanının ilk iki yılı için ameliyat grubunda gözlem grubuna göre daha fazla idi.

Sonuç olarak, bölgesel / erken evre prostat kanserli hastaların yaklaşık 20 yıllık takip bulgularına göre ameliyat, tüm nedenlere veya prostat kanserine bağlı yaşam kayıplarını azaltmada, hastaları aktif takip etmeye daha üstün değildir. Ayrıca bu grup hasta için cerrahi, bölgesel olarak hastalığın yineleme ihtimalini azaltıyor görünmekle birlikte, bu hastalık yinelemeleri çoğunlukla herhangi bir şikayete neden olmayan türdendir (asemptomatik). Ayrıca erken evre prostat kanseri için ameliyat, hastaları gözlemlemeye göre daha yüksek bir yan etki oranına sahiptir.

.

Prostat kanseri risk sınıflaması

1. Düşük riskli prostat kanseri: T1-T2a evre ve Gleason skoru ≤6 ve PSA ≤10

2. Orta riskli prostat kanseri: T2b evre ve/veya Gleason skoru =7 ve/veya 10< PSA ≤20

3. Yüksek riskli prostat kanseri: ≥T2c evre veya Gleason skoru 8–10 veya PSA >20

PSA (prostat spesifik antijen); prostat hücreleri tarafından üretilen bir proteindir. Bu proteinin kandaki seviyesinin ölçümü, prostat kanserinin tanı ve tedavi sonrası takibinde kullanılmaktadır. PSA için normal değer 4’ten düşük olmasıdır.

Gleason skoru; kanser hücrelerinin üreme ve yayılım hızları hakkında fikir veren ve kanserli hücrelerin normal hücrelerden farklılaşma derecesini değerlendiren skorlamadır. Gleson skoru, 2-10 arasında değişen bir skordur ve skor arttıkça kanserin daha agresif, ilerlemesinin daha hızlı olduğu anlamına gelmektedir.

T evrelemesi; Tümörün boyutlarına göre yapılan evrelendirmedir:

- T1-T2a evre: Tümör prostatın bir yanının yarısından azında

- T2b evre: Tümör prostatın bir yanının yarısından fazlasında

- T2c evre: Tümör prostatın her iki lobunda

- T3 ve üzeri evre: Tümör prostat kapsülünü aşmış durumda

Prostat kanserinin hem tanı hem tedavi süreci diğer kanserlerden farklılıklar arz etmektedir; bu kanser hem hormona duyarlıdır hem de çoğunlukla yavaş seyirlidir. Bu rahatsızlığa yakalanan veya prostat kanseri şüphesi taşıyan hastalar özellikle tedaviye başlama konusunda aceleci olmamalı, öncelikle tıbbi onkologları ile kanserin evresi ve bulundukları risk grubunu belirleme konusunda bir plan yapmalıdır. Hastaların, çok doğru ve titiz bir radyolojik ve patolojik değerlendirme ile hangi risk grubunda olduğunun belirlenmesi, tedavi kararının en önemli belirleyicisidir.