Hasta Sorularına ChatGPT Destekli Cevaplar – Hemşireler Olumlu, Doktorlar Şüpheli

Yapay Zeka'nın Sağlık Hizmetlerindeki Rolü

ChatGPT ile yapay zekada yaşanan devrim sağlık hizmetlerine de yansıdı. Özellikle hasta-hekîm iletişiminde kullanılan hasta portalları, yapay zekanın entegrasyonu ile büyük bir değişim yaşıyor. Bu portal mesajlarına otomatik yanıtlar üretmek için kullanılan yapay zeka destekli sohbet robotları (chatbotlar), sağlık çalışanlarının iş yükünü hafifletme ve süreçleri hızlandırma vaadiyle sunuluyor. Ancak bu yenilik her meslek grubu tarafından aynı şekilde karşılanmıyor. 14 Ekim 2024'te JAMA Network Open dergisinde yayımlanan bir araştırma, hemşireler ile diğer sağlık profesyonelleri arasındaki tutum farklılıklarına dikkat çekiyor. Çalışma, özellikle hemşirelerin bu teknolojiyi daha çok benimsediğini ortaya koyuyor. Peki, yapay zeka destekli yanıtların sağlık hizmetlerindeki yeri ne olacak?

Hemşireler, Yapay Zeka Destekli Yanıtları Neden Destekliyor?

Araştırmada, 2023 yılının Eylül ayından 2024 yılının Mart ayına kadar Colorado Üniversitesi Sağlık Sisteminde test edilen büyük dil modeli (BDM) olan GPT-4 tabanlı bir chatbot incelendi. Toplamda 9 klinikte (6'sı birinci basamak, 3'ü ise uzmanlık kliniği) kullanılan bu model, hasta portalı mesajlarına 21.323 taslak yanıt üretti. Bu yanıtların %12'si (2.596 adet) sağlık çalışanları tarafından kullanıldı. İki haftalık kullanımdan sonra, 12 hemşire, 14 asistan doktor ve 43 uzman doktor olmak üzere toplam 69 sağlık profesyonelinden geri bildirim alındı.

Hemşireler, chatbot kullanımının faydalarını diğer sağlık çalışanlarına göre daha çok benimsiyor. Net promoter score (NPS) verilerine göre hemşirelerin chatbotu başkalarına tavsiye etme oranı 58 iken, bu oran asistan doktorlarda -29, klinisyenlerde ise -43 olarak kaydedildi (P=0.004). Bu sonuçlar, hemşirelerin bu teknolojiyi iş yükünü hafifletici ve etkin bir araç olarak gördüğünü gösteriyor.

Verilerle Yapay Zeka Destekli Yanıtların Faydaları

Hemşirelerin diğer sağlık çalışanlarına göre bu teknolojiye daha olumlu yaklaşmasının arkasında birkaç önemli sebep bulunuyor. Araştırma verilerine göre hemşireler, ChatGPT'nin şu konularda fayda sağladığını belirtti:

• Mesajlara daha hızlı yanıt verebilme: Hemşirelerin %92’si, asistan doktorların %50’si ve uzmanların %46’sı, chatbotun mesajlara daha hızlı yanıt vermelerine olanak sağladığını belirtti (P=0.03).
• Empatiyi daha iyi ifade edebilme: Hemşirelerin %92’si, asistan doktorların %43’ü ve uzmanların %42’si, chatbotun empati içeren yanıtlar üretmeyi kolaylaştırdığını söyledi (P=0.01).
• Yanlış bilgi verme riskinin düşük olması: Hemşirelerin %67’si, asistan doktorların %14’ü ve uzmanların %28’i, chatbotun yanlış bilgi verme riskinin minimal olduğunu ifade etti (P=0.04).

Hemşirelerin %75'i, chatbot kullanımının mesajları doktorlara iletme ihtiyacını azalttığını belirtti (P=0.002). Bu, hemşirelerin doktorlarla olan iletişim yükünü hafiflettiği ve daha fazla bağımsızlık kazandıklarını gösteren önemli bir bulgu olarak öne çıkıyor.

Diğer Sağlık Çalışanlarının Endişeleri

Asistan doktorlar ve klinisyenler, chatbot kullanımına hemşireler kadar olumlu bakmıyor. Özellikle asistan doktorlar, bu teknolojiyi klinik bilgileri içeren mesajların kapsamlarının dışında olması nedeniyle benimsemekte zorlanıyor. Uzman hekimlerse daha karmaşık mesajlar alıyor ve bu mesajların GPT tarafından etkin bir şekilde ele alınması daha zor oluyor.

Araştırmacılar, bu durumun meslek grupları arasındaki görev farklılıklarından kaynaklandığını ve chatbotun her grup için özel olarak ayarlanması gerektiğini vurguluyor. Hemşireler genellikle daha temel hasta sorularına yanıt verirken, doktorlar karmaşık tıbbi sorunlarla karşılaşabiliyor. Bu da, yapay zeka destekli yanıtların her sağlık çalışanı grubuna farklı şekilde adapte edilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.

Yapay Zeka'nın Geleceği: Hangi Adımlar Atılmalı?

Bu çalışma, büyük dil modellerinin sağlık hizmetlerinde faydalı olabileceğini, ancak kullanımının daha iyi optimize edilmesi gerektiğini gösteriyor. Gelecekte bu tür teknolojilerin rol bazlı farklılıkları daha iyi algılayarak her meslek grubuna uygun yanıtlar üretmesi, hemşireler, asistanlar ve uzmanların iş yükünü azaltmada daha etkin hale gelebilir.

Yapay zeka destekli yanıtlar, sağlık hizmetlerinin hızlanmasına katkıda bulunabilirken, karmaşık tıbbi durumlar için halen insan kontrolüne ve değerlendirmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak, bu araştırma hemşireler gibi belirli meslek gruplarında yapay zekanın çok daha fazla kabul gördüğünü ortaya koyuyor ve bu da yapay zeka destekli sağlık teknolojilerinin hangi alanlarda en fazla katkı sağlayabileceğini belirlemek için önemli bir içgörü sunuyor.

Sonuç: Yapay Zeka Destekli Yanıtlar Sağlık Hizmetlerinde Kalıcı Olacak mı?

Yapay zeka destekli hasta portalı mesajları, sağlık çalışanlarının iş yükünü hafifletme potansiyeline sahip olsa da, bu teknolojinin her meslek grubuna uyarlanması gerekiyor. Hemşirelerin olumlu görüşleri, bu teknolojinin belirli alanlarda başarı sağlayabileceğini gösterse de, daha karmaşık tıbbi sorular için insan dokunuşuna hala ihtiyaç duyuluyor. Gelecekte yapay zeka teknolojilerinin sağlık hizmetlerinde daha yaygın bir şekilde kullanılabilmesi için rol bazlı farklılıkların dikkate alınması büyük önem taşıyor.