Hastaların, Kanser için Kullanılan Tıbbi Terimleri Anlayamadığının Farkında mıyız?

Kanser söz konusu olduğunda, hastaların ve yakınlarının önde gelen yakınmalarından biri hastalıkları hakkında yeterli bilgiye sahip olamamaktır. Bunun da en önemli sebebi hekimlerden yeterince bilgi alamamak veya hekimlerin, sağlık çalışanı olmayanların anlamakta zorluk çekeceği tıbbi bir dil kullanmasıdır.

30 Kasım 2022'de JAMA Network Open'da yayımlanan bir araştırmaya göre, onkologların ve diğer doktorların kullandığı tıbbi terimler bazen hastalar tarafından yanlış anlaşılıyor .

Ankete katılan hastaların yaklaşık %21'i "kanserde ilerleme var" ifadesinin olumsuz bir haber olduğunu anlamadı ve %34'ü "pozitif lenf düğümleri"nin kanserin yayıldığını gösterdiğini anlamadı.

Çalışmaya tıp alanında çalışmamış veya sağlık eğitimi almamış 215 hasta dahil edildi. Kullanılan tıbbi terimleri anladıklarını göstermek için sözlü veya yazılı bir anket doldurdular.

Hastaların ortanca yaşı 42 idi ve %63'ü kadındı. Çoğunun üniversite mezunu idi (%32,3) veya yüksek lisans/doktora (%32,3) yapmıştı, geri kalanı biraz üniversite deneyimi (%16,1), önlisans derecesi (%8,3), lise diploması (%9,2) veya biraz lise deneyimi (%1,4) vardı.

Neredeyse tüm katılımcılar (%96,3) negatif tarama sonuçlarının kanser tespit edilmediğini gösterdiğini anladı. 

Hastaların çoğu (%79,1) "tümörünüz ilerliyor" ifadesinin kötü bir haber olduğunu anladı ve %66,5'i "pozitif lenf nodları"nın kanserin yayıldığı anlamına geldiğini anladı.  

Az sayıda hasta "febril" (ateşli) (%9,3) veya "gizli enfeksiyon" (%1,9) terimlerini anladı. Ancak %75,3'ü aç kalmalısınız anlamına gelen "ağızdan hiçbir şey"in ne anlama geldiğini anlamıştır.

Aslında bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Ayrıca bu örnekler farklı kültür ve dillerde de değişmektedir.

Anlaşılması zor onkolojik terimlere örnekler;

• "Kanser" ve "tümör" terimleri çoğu zaman iyi anlaşılamamaktadır. Tümör, katı veya sıvı dolu olabilen anormal bir doku kütlesidir. Her tümör kötü huylu değildir, fakat her kanser kötü huyludur, yani yayılımcıdır.
• "Tedaviye yanıt verdi" cümlesi de yanlış anlaşılabiliyor. Tedaviye yanıt verme, hasta için olumlu bir durumdur.
• "Genetik" ve "kalıtsal" terimleri de kanserde sıklıkla karıştırılır. Tüm kanserler genetiktir, yani gen hasarı olmadan ve bu gen hasarları birikmeden kanserleşme olmaz. Bununla birlikte kanserlerin sadece %10-15 kadarı kalıtsaldır, yani anne-babadan aktarılan değişime uğramış genler kalıtsal kanserlerden sorumludur. Bu nedenle kanserde genetik testler denilince akla ilk olarak, kanser oluşumunu tetikleyebilen gen değişimlerini taramak anlaşılmalıdır. Kanserin kalıtsal olup olmadığını anlamak için yapılan genetik testler ise farklıdır (bakınız kanserde genetik testler).

Bu çalışmanın bulguları, kanserde yaygın kullanılan birçok tıbbi terimin yanlış anlaşıldığını ve yorumlanan anlamın genellikle amaçlananın tam tersi olduğunu gösteriyor. Bu nedenle hasta ve yakınları ile konuşurken mümkün olduğunca tıbbi ifadelerden kaçınılmalı ve açıklayıcı olmalıdır.